Αν και η Μολδαβία συνορεύει με το νοτιοδυτικό σκέλος της Ουκρανίας, μακριά από τις μάχες που διεξάγονται στο ανατολικό μέτωπο, η παρουσία του ρωσικού παράγοντα είναι έντονη καθώς διεκδικεί να την επανεντάξει στην σφαίρα επιρροής του. Είναι η βασική πρόκληση της 53χρόνης προέδρου της Μολδαβίας, Μάια Σάντου, και του Κόμματος Δράσης και Αλληλεγγύης (PAS), που εκπροσωπεί εν όψει των πρόωρων βουλευτικών εκλογών που είναι προγραμματισμένες στις 28 Σεπτεμβρίου. Αρχές Σεπτεμβρίου δήλωσε ανοικτά πως η Μόσχα είχε ξεκινήσει υβριδικό πόλεμο για να αναμιχθεί στην εκλογική αναμέτρηση της Κυριακής την ώρα που το Πατριωτικό Εκλογικό Μπλοκ (BEP) υπόσχεται στενότερους δεσμούς με το καθεστώς του Κρεμλίνου.
Η μάχη των ισχυρών κομμάτων αναμένεται να είναι σκληρή. Προς το παρόν, όμως, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν το 30% των πολιτών παραμένουν αναποφάσιστοι. Σε μια χώρα με πληθυσμό 2,4 εκατ., υπάρχει σημαντική μειοψηφία Ρωσόφωνων. Θέση πήρε δημόσια και ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δηλώνοντας από τη γενική συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη πως «η Ευρώπη δεν μπορεί να χάσει και τη Μολδαβία». Στο φόντο των εκλογών αυτών είναι η προοπτική ένταξης της Μολδαβίας στην Ε.Ε, με τους ηγέτες της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Πολωνίας να επισκέπτονται τη χώρα στα τέλη Αυγούστου. Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η Μολδαβία υπέβαλε αίτηση για ένταξη στην ΕΕ και στοχεύει να έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες το 2030. Πέρσι τον Οκτώβριο, όμως, ήταν οριακή η θετική ψήφος σε δημοψήφισμα για την ενσωμάτωση της ευρωπαϊκής προοπτικής της χώρας στο σύνταγμα.
Πηγές του BBC και του Bloomberg αποκάλυψαν πρόσφατα την άμεση ανάμειξη των Ρώσων στην προεκλογική περίοδο, με σκοπό να υποβαθμίσουν την πιθανότητα να κερδίσει το κόμμα της προέδρου. Η διοργάνωση διαδηλώσεων κατά της Δύσης και μια εκτεταμένη εκστρατεία παραπληροφόρησης θεωρείται πως κρύβουν πίσω τους συμφέρονται και πόρους από τη Ρωσία. Τον περασμένο μήνα, οι αστυνομικές αρχές μπλόκαραν 443 λογαριασμούς στο TiKTok, συνέλαβαν 74 άτομα και έκαναν πάνω από 250 εφόδους σε όλα τα μήκη και πλάτη της Μολδαβίας. Από την πλευρά της, η Ρωσία αρνείται την οποιαδήποτε ανάμειξη στις εκλογές άλλων χωρών, συμπεριλαμβανομένων αυτών που διεξήχθηκαν στις ΗΠΑ προ εννέα ετών. Εντούτοις, η πρόεδρος της Μολδαβίας, Μάια Σάντου, προειδοποίησε προ ημερών ότι η ανεξαρτησία και το ευρωπαϊκό μέλλον της χώρας της βρίσκονται σε κίνδυνο, με βίαιες αναταραχές να υποκινούνται από άτομα που έχουν τη στήριξη της Ρωσίας.
Στο στόχαστρο του Κρεμλίνου η Σαντού
Κρίσιμη είναι η στάση που θα κρατήσει η Υπερδνειστερία. Η οποία αναγνωρίζεται διεθνώς ως τμήμα της Μολδαβίας, αλλά διοικείται αυτόνομα. Σύμφωνα με το Συμβούλιο της Ευρώπης, η Υπερδνειστερία ελέγχεται από τη Ρωσία. Η Ρωσία είχε κατηγορήσει την Σαντού πέρσι τον Δεκέμβριο, όταν είχε μόλις ορκιστεί για την έναρξη της δεύτερης θητείας της, πως σχεδίαζε μια στρατιωτική επιχείρηση στην Υπερδνειστερία. Η πρόεδρος αρνήθηκε τους ισχυρισμούς αυτούς και η Μόσχα έπειτα υποστήριξε πως το ΝΑΤΟ είχε μεταφέρει όπλα στη Μολδαβία, με σκοπό να καταλήξουν στην Ουκρανία. Η Μόσχα έχει προειδοποιήσει πως όσες χώρες στηρίξουν την Ουκρανία θεωρούνται εχθροί της.
Οι υποθέσεις των Εβγκένια Γκουτσούλ και Βλαντίμιρ Πλαχότνιουκ
Σε μια ακόμη αυτόνομη περιοχή στη νότια Μολδαβία, τη Γκαγκαουζία, καταδικάστηκε η κυβερνήτης Εβγκένια Γκουτσούλ σε επταετή κάθειρξη για τη διοχετεύση κεφαλαίων από τη Ρωσία σε πολιτικό κόμμα. Η υπόθεση της Γκουτσούλ, επικεφαλής του Sor Party, έγινε γνωστή τον περασμένο Αύγουστο, μια εβδομάδα μετά τη σύλληψη ολιγάρχη Βλαντίμιρ Πλαχότνιουκ στην Αθήνα. Ο Πλαχότνιουκ εκδόθηκε στις αρχές της Μολδαβίας διότι κατηγορείται για τραπεζική απάτη 1 δισ. δολαρίων, που παρ’ ολίγο να οδηγήσει σε χρεοκοπία τη χώρα παραπάνω από μια δεκαετία πριν. Θεωρείται πως συμμετείχε σε φιλορωσικές πολιτικές εκστρατείες, αλλά η Μόσχα έχει επίσης συζητήσει τη σύλληψη του από το 2020.
Οπότε, η Μολδαβία θεωρείται στρατηγικό πιόνι στη γεωπολιτική σκακιέρα της ανατολικής Ευρώπης, παρά το ότι είναι μια μικρή χώρα ανάμεσα στην Ουκρανία και τη Ρουμανία. Η πρόεδρος της χώρας αναγκάστηκε να κηρύξει πρόωρες εκλογές μετά την κατάρρευση της φιλοδυτικής κυβέρνησης του πρωθυπουργού Ντόριν Ρετσεάν, λόγω ψήφου δυσπιστίας από το κοινοβούλιο. Πέραν, όμως, της μάχης που δίνουν τα πολιτικά κόμματα, το ηθικό των κατοίκων της χώρας είναι πεσμένο λόγω της κρίσης στο κόστος διαβίωσης που πηγάζει από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οδηγώντας στα ύψη τις τιμές ενέργειας και των τροφίμων.
Η Σαντού υπόσχεται πως η προοπτική ένταξης της Μολδαβίας στην Ε.Ε θα παρέχει ασφάλεια, σταθερότητα και ευρωπαϊκά κονδύλια. Αλλά οι δημοσκοπήσεις δεν δίνουν στο PAS ισχυρό προβάδισμα, ενισχύοντας τις πιθανότητες μιας συμμαχίας, πιθανότητα, με το επίσης φιλευρωπαϊκό Alternative. Σε κάθε περίπτωση, η πορεία ένταξης στην Ε.Ε αναμένεται να είναι δύσκολη. Όπως είχε δηλώσει ο Πολωνός πρωθυπουργός, Ντόναλντ Τουσκ τον περασμένο μήνα, ενθυμούμενος την ένταξη της χώρας στην Ε.Ε, είναι ένα «δύσκολο ταξίδι κάτω από τη σκιά της Ρωσίας που, όμως, αξίζει».
