Τρεις επιστήμονες από τα αμερικανικά πανεπιστήμια, οι John Clarke, Michel H. Devoret και John M. Martinis κέρδισαν το Νόμπελ Φυσικής 2025 για την ανακάλυψη της μακροσκοπικής κβαντομηχανικής σήραγγας και της κβαντοποίησης της ενέργειας σε ένα ηλεκτρικό κύκλωμα». Το βραβείο φυσικής είναι το δεύτερο Νόμπελ του 2025 που ανακοινώνεται αυτή την εβδομάδα.
«Το φετινό Νόμπελ Φυσικής έχει προσφέρει ευκαιρίες για την ανάπτυξη της επόμενης γενιάς κβαντικής τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένης της κβαντικής κρυπτογραφίας, των κβαντικών υπολογιστών και των κβαντικών αισθητήρων», ανέφερε ο οργανισμός απονομής του βραβείου σε δήλωσή του.
Το Νόμπελ Φυσικής απονέμεται από τη Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών και περιλαμβάνει χρηματικό έπαθλο συνολικού ύψους 11 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών (1,2 εκατομμύρια δολάρια), το οποίο μοιράζεται μεταξύ των νικητών, αν υπάρχουν περισσότεροι από ένας, όπως συμβαίνει συχνά.
Τα Νόμπελ ιδρύθηκαν με τη διαθήκη του Άλφρεντ Νόμπελ, ο οποίος συγκέντρωσε μια περιουσία από την εφεύρεση της δυναμίτιδας. Από το 1901, με περιστασιακές διακοπές, τα βραβεία αναγνωρίζουν κάθε χρόνο επιτεύγματα στην επιστήμη, τη λογοτεχνία και την ειρήνη. Η οικονομία προστέθηκε αργότερα.
Η φυσική ήταν η πρώτη κατηγορία που αναφέρθηκε στη διαθήκη του Νόμπελ, αντανακλώντας πιθανώς την σημασία του τομέα κατά την εποχή του. Σήμερα, το βραβείο Νόμπελ Φυσικής εξακολουθεί να θεωρείται ευρέως ως το πιο διάσημο βραβείο στον κλάδο.
Μεταξύ των προηγούμενων νικητών του βραβείου Νόμπελ Φυσικής συγκαταλέγονται μερικές από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες στην ιστορία της επιστήμης, όπως ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, ο Πιερ και η Μαρί Κιουρί, ο Μαξ Πλανκ και ο Νιλς Μπορ, πρωτοπόρος της κβαντικής θεωρίας.
Το βραβείο του περασμένου έτους απονεμήθηκε στον Αμερικανό επιστήμονα Τζον Χόπφιλντ και στον Βρετανοκαναδό Τζέφρι Χίντον για τις καινοτομίες τους στον τομέα της μηχανικής μάθησης, οι οποίες έδωσαν ώθηση στην έκρηξη της τεχνητής νοημοσύνης, μια εξέλιξη για την οποία και οι δύο έχουν εκφράσει ανησυχίες.
Σύμφωνα με την παράδοση, το βραβείο Φυσικής είναι το δεύτερο Νόμπελ που απονέμεται αυτή την εβδομάδα, μετά την απονομή του βραβείου Ιατρικής σε δύο Αμερικανούς και έναν Ιάπωνα επιστήμονα για τις καινοτομίες τους στην κατανόηση του ανοσοποιητικού συστήματος. Το βραβείο Χημείας θα απονεμηθεί την Τετάρτη.
Τα βραβεία Επιστημών, Λογοτεχνίας και Οικονομικών απονέμονται στους νικητές από τον βασιλιά της Σουηδίας σε τελετή που θα πραγματοποιηθεί στη Στοκχόλμη στις 10 Δεκεμβρίου, την επέτειο του θανάτου του Άλφρεντ Νόμπελ, και θα ακολουθήσει πλούσιο συμπόσιο στο δημαρχείο.
Από το 1901 έως το 2024, απονεμήθηκαν 118 βραβεία Νόμπελ στη φυσική. Πέντε από τους 227 νικητές στη φυσική ήταν γυναίκες, συμπεριλαμβανομένης της Μαρί Κιουρί το 1903.
Τα υπόλοιπα βραβεία Νόμπελ 2025, που απονέμονται για τις προόδους στη χημεία, τη λογοτεχνία και την ειρήνη, θα ανακοινωθούν κατά τη διάρκεια της εβδομάδας. Το βραβείο οικονομικών θα απονεμηθεί στις 13 Οκτωβρίου.
Υπενθυμίζεται ότι οι επιστήμονες Mary Brunkow, Fred Ramsdell και Shimon Sakaguchi τιμήθηκαν με το Νόμπελ Ιατρικής 2025 για τις πρωτοποριακές τους ανακαλύψεις σχετικά με την περιφερική ανοσολογική ανοχή, όπως ανακοίνωσε σήμερα η Επιτροπή του βραβείου στο Ινστιτούτο Karolinska της Σουηδίας.
