Στη Γαλλία η κρίση μοιάζει χωρίς τέλος, πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά. Μια ζοφερή και αδιέξοδη -όπως δείχνει- κατάσταση, η οποία αναδεικνύει, μεταξύ άλλων, την ειρωνεία και τα παιχνίδια της Ιστορίας, για τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης.
Για κάποιον που παρουσίαζε τον εαυτό του ως σύγχρονο Σαρλ ντε Γκωλ, υπάρχει μια βαθιά ειρωνεία στο ότι η παρατεταμένη πολιτική φθορά του Εμανουέλ Μακρόν απειλεί σήμερα την ίδια τη συνταγματική αρχιτεκτονική που ίδρυσε ο πολιτικός του ήρωας.
Η Πέμπτη Γαλλική Δημοκρατία γεννήθηκε μέσα από χρόνια πολιτικής αστάθειας και μια αδιάκοπη εναλλαγή πρωθυπουργών. Η ιστορία μοιάζει να επαναλαμβάνεται σαν φάρσα, μόνο που αυτή τη φορά, η κρίση γεννιέται από μέσα στο ίδιο το σύστημα.
Το 1958, η κατάσταση στη Γαλλία ήταν πράγματι πιο δραματική, όμως το σύστημα της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας που δημιούργησε ο στρατηγός Σαρλ Ντε Γκωλ για να αποκαταστήσει την τάξη —ένα ημιπροεδρικό μοντέλο με αμερικανικού τύπου εξουσίες στον πρόεδρο— δείχνει σήμερα να μην ανταποκρίνεται πλέον στον σκοπό του.
Αυτό φάνηκε και επί ντε Γκωλ στα επαναστατικά γεγονότα του Μάη του ’68, όπου εκτεταμένες διαδηλώσεις κατά της κυβέρνησης και γενικές απεργίες είχαν δημιουργήσει ένα εκρηκτικό κύμα πολιτικής και κοινωνικής αναταραχής που απλώθηκε διεθνώς.
Μετά από αυτό, ο ντε Γκωλ κήρυξε νέες εκλογές, τις οποίες κέρδισε. Το 1969 αποσύρθηκε αφού έχασε ένα δημοψήφισμα και πέθανε έναν χρόνο αργότερα.
Σήμερα, ακολουθώντας, όπως πιστεύει ο Μακρόν, τα χνάρια του ντε Γκωλ, ο «Μακρονισμός», η πολιτική κουλτούρα που στηρίχθηκε στον προσωπικό ηγεμονισμό του Μακρόν και στην απόρριψη των παραδοσιακών κομμάτων, οδήγησε το σύστημα στα όριά του.
Πολιτική παράλυση και απομόνωση του Μακρόν στη Γαλλία
Η αρχιτεκτονική ελέγχων και ισορροπιών που σχεδιάστηκε για να εμποδίσει υποτίθεται την άνοδο της ακροδεξιάς και του κόμματος της Λεπέν στην εξουσία, έχει μετατραπεί σε μηχανισμό ακινησίας, με το κόμμα της Λεπέν να προηγείται δημοσκοπικά. Μια σειρά από πρώην συμμάχους και στενούς συνεργάτες του προέδρου Μακρόν —πολλοί από τους οποίους διετέλεσαν πρωθυπουργοί— τον καλούν πλέον ανοιχτά να παραιτηθεί.
Ο Μακρόν εθεάθη αυτή την εβδομάδα να περπατά μόνος στις όχθες του Σηκουάνα, με ένα σκούρο παλτό, βυθισμένος στις σκέψεις του για το αν θα πρέπει να τα παρατήσει ή να επιμείνει μέχρι το 2027, όταν λήγει η θητεία του, αναφέρει το Bloomberg. Ο Ντε Γκωλ, σε μια ανάλογη στιγμή, είχε αποσυρθεί στην ιρλανδική ύπαιθρο.
Παρά τις πιέσεις, ο Γάλλος πρόεδρος δείχνει αποφασισμένος να παραμείνει, αν και παραμένει ικανός για εκπλήξεις, όπως όταν προκάλεσε πρόωρες βουλευτικές εκλογές χωρίς καμία προειδοποίηση, οδηγώντας τη χώρα στη σημερινή πολιτική κρίση.
Εμανουέλ Μακρόν © EPA/CHRISTOPHE PETIT TESSON
Το πολιτικό στοίχημα του Μακρόν και οι πιέσεις
Το πολιτικό στοίχημα του Μακρόν να ανανεώσει τη γαλλική σκηνή έχει αποτύχει θεαματικά: η χώρα βρίσκεται βυθισμένη στην πολιτική και οικονομική αβεβαιότητα, ενώ η κοινωνική δυσαρέσκεια διογκώνεται, όπως έδειξαν οι πρόσφατες μαζικές διαδηλώσεις των συνδικάτων κατά της λιτότητας στο Παρίσι.
Η παραίτηση έρχεται εν μέσω ενός κύματος μαζικών διαμαρτυριών και απεργιών στους δρόμους, μεταδίδουν όλα τα διεθνή ΜΜΕ. Τρεις τεράστιες ημέρες δράσης τον τελευταίο μήνα έχουν οδηγήσει πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους να συμμετέχουν σε κινητοποιήσεις κατά του καθεστώτος Μακρόν.
Σε αυτό το φόντο:
- Ο Μακρόν βρέθηκε αντιμέτωπος με μια επιλογή: Να προσπαθήσει να διορίσει τέταρτο πρωθυπουργό, να διαλύσει το κοινοβούλιο για εκλογές ή να παραιτηθεί ο ίδιος, για να προτιμήσει ξανά την πρώτη να διορίσει τέταρτο πρωθυπουργό.
- Το φασιστικό κόμμα RN της Λεπέν, το οποίο βρίσκεται αυτή τη στιγμή στην κορυφή των δημοσκοπήσεων, έχει ζητήσει από τον Μακρόν είτε να προκηρύξει εκλογές είτε να παραιτηθεί.
- Το αριστερό LFI πιέζει τον Μακρόν, υπέβαλλε πρόταση καθαίρεσης του προέδρου στο κοινοβούλιο, με τον Ζαν-Λυκ Μελανσόν να ζητά ξανά προεδρικές εκλογές.
- Και η λεγόμενη κοινωνική αντιπολίτευση, με μαζικές κινητοποιήσεις στους δρόμους της Γαλλίας, προσπαθεί να δείξει ότι η ελπίδα βρίσκεται στην αντίσταση του «πεζοδρομίου», στις απεργίες, τις πορείες και τις διαδηλώσεις.
The French have occupied Tesla’s HQ in France to protest against the ultra rich and their tax dodging.
Be more French. pic.twitter.com/Jvp7CxcH2t
— BladeoftheSun (@BladeoftheS) October 2, 2025
Από ηγετική φιλοδοξία σε ευρωπαϊκή απομόνωση
Το κουβάρι φαίνεται να μην ξεμπλέκει. Η Γαλλία που για δεκαετίες θεωρούσε τον εαυτό της υπεράνω των ευρωπαίων γειτόνων της, έχει μετατραπεί, σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, στο «προβληματικό παιδί» της Ευρώπης. Το δημόσιο χρέος της προκαλεί πλέον ανησυχία στις αγορές, σε αντίθεση με το παρελθόν, όπου ο τίτλος του πιο «ευάλωτου» ανήκε στην Ελλάδα και την Ιταλία με το περιβόητο spread των ομολόγων.
Ο Μακρόν φιλοδοξούσε να καταστήσει τη Γαλλία ηγέτιδα δύναμη μιας αυτόνομης γεωπολιτικά Ευρώπης, στα χνάρια του Ντε Γκωλ. Όμως σήμερα, είναι η Γερμανία υπό τον Φρίντριχ Μερτς που φαίνεται να αναλαμβάνει αυτόν τον ρόλο — βάζοντας τα χρήματα και τη στρατηγική αποφασιστικότητα που λείπουν από το Παρίσι.
Ένα πολιτικό τέλος χωρίς διέξοδο, κινήσεις εκτός έλεγχου
Ο Μακρόν ίσως αντλεί μια ιδιότυπη παρηγοριά βλέποντας ότι, πέρα από τη Μάγχη, οι Βρετανοί Συντηρητικοί, κάποτε το πιο επιτυχημένο κόμμα της σύγχρονης Ιστορίας, κατέρρευσαν, αναμασώντας την κληρονομιά της Μάργκαρετ Θάτσερ στο ετήσιο συνέδριό τους.
Όμως στη Γαλλία, η κρίση έχει βαθύτερες ρίζες. Αν η Πέμπτη Δημοκρατία υπήρξε το καταφύγιο της σταθερότητας επί μισό αιώνα, σήμερα κινδυνεύει να γίνει το σύμβολο της πολιτικής εξάντλησης. Και μαζί της, εξαντλείται και η εποχή του «Μακρονισμού» σε μια ΕΕ με αρκετά προβλήματα και διαιρέσεις.
