Το Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 2025 απονέμεται στον Ούγγρο συγγραφέα Λάσλο Κρασναχορκάι, «για το συναρπαστικό και οραματιστικό έργο του, το οποίο, εν μέσω αποκαλυπτικής τρομοκρατίας, επιβεβαιώνει τη δύναμη της τέχνης», όπως ανακοίνωσε σήμερα η Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών.
WATCH LIVE: Join us for the 2025 Nobel Prize in Literature announcement.
Hear the breaking news first – see the live coverage from 13:00 CEST.
Where are you watching from?#NobelPrize
https://t.co/mygEdMjYpI— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 9, 2025
Ποιος είναι ο Λάσλο Κρασναχορκάι
Ο Λάσλο Κρασναχορκάι είναι ένας μεγάλος επικός συγγραφέας της κεντροευρωπαϊκής παράδοσης που εκτείνεται από τον Κάφκα έως τον Thomas Bernhard και χαρακτηρίζεται από τον παραλογισμό και τη γκροτέσκα υπερβολή. Ωστόσο, έχει και άλλα χαρτιά στο μανίκι του, καθώς στρέφεται προς την Ανατολή υιοθετώντας μια πιο στοχαστική, λεπτή προσέγγιση.
Με μόνο λίγα από τα έργα του μεταφρασμένα στα αγγλικά, ο κριτικός λογοτεχνίας James Wood έγραψε κάποτε ότι τα βιβλία του Λάσλο Κρασναχορκάι «κυκλοφορούν σαν σπάνιο νόμισμα». Ωστόσο, η Επιτροπή Νόμπελ δήλωσε ότι το βραβείο αναγνωρίζει ένα σύνολο έργων που «χαρακτηρίζεται από τον παραλογισμό και τη γκροτέσκα υπερβολή» και έχει κερδίσει ευρεία αναγνώριση.
Γεννημένος στο Γκιούλα της Ουγγαρίας το 1954 – δύο χρόνια πριν από την Ουγγρική Επανάσταση που αντιμετωπίστηκε με βίαιη καταστολή από τη Σοβιετική Ένωση – ο Λάσλο Κρασναχορκάι έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι μεγάλωσε «σε μια δύσκολη κατάσταση και σε μια χώρα όπου ένα άτομο με αυξημένη αισθητική και ηθική ευαισθησία όπως εγώ απλά δεν μπορεί να επιβιώσει».
Αποκαλούμενος από την αείμνηστη Αμερικανίδα δοκιμιογράφο Σούζαν Σόνταγκ «σύγχρονος μάστερ της αποκάλυψης», τα μυθιστορήματα του Λάσλο Κρασναχορκάι -που συχνά διαδραματίζονται σε παγωμένα χωριά της Κεντρικής Ευρώπης- απεικονίζουν τους κατοίκους των πόλεων να αναζητούν νόημα σε σύμβολα διάσπαρτα σε έναν άθεο κόσμο.
Ο Λάσλο Κρασναχορκάι σπούδασε νομικά και φιλολογία στα Πανεπιστήμια του Ζέγκεντ και της Βουδαπέστης. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Ούγγρους συγγραφείς, ο οποίος υπηρετεί πιστά μια λογοτεχνία φιλόδοξη και απαιτητική. Έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία (ανάμεσά τους το βραβείο Kossuth, που αποτελεί τη σημαντικότερη διάκριση της Ουγγαρίας, και το γερμανικό βραβείο Bestenliste-Prize). Το 2015 τιμήθηκε με το TheManBookerInternationalPrize.
Τα έργα του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, τα γερμανικά, τα γαλλικά, τα ισπανικά, τα ιταλικά, τα πολωνικά, τα τσέχικα, τα βουλγάρικα, τα εβραϊκά, τα ιαπωνικά και στα ελληνικά. Δύο βιβλία του Λάσλο Κρασναχορκάι (Το τανγκό του Σατανά και Η μελαγχολία της αντίστασης) έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο από τον φίλο του σκηνοθέτη Μπέλα Ταρ, για τον οποίο έχει γράψει και πρωτότυπα σενάρια. Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφορούν επίσης τα βιβλία του: Το τανγκό του Σατανά, Η μελαγχολία της αντίστασης, Πόλεμος και πόλεμος και H Σέιομπο πέρασε από εκεί κάτω.
Τα προηγούμενα βραβεία Nobel
Υπενθυμίζεται ότι στους προηγούμενους νικητές του βραβείου λογοτεχνίας, ύψους 11 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών (1,2 εκατομμύρια δολάρια), περιλαμβάνονται ο Γάλλος ποιητής και δοκιμιογράφος Σάλι Προυντόμ, ο οποίος κέρδισε το πρώτο βραβείο, ο Αμερικανός μυθιστοριογράφος και συγγραφέας διηγημάτων Γουίλιαμ Φόκνερ το 1949, ο Βρετανός πρωθυπουργός του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου Ουίνστον Τσόρτσιλ το 1953, ο Τούρκος Ορχάν Παμούκ το 2006 και ο Νορβηγός Τζον Φόσε το 2023.
Το περσινό βραβείο κέρδισε η Νοτιοκορεάτισσα συγγραφέας Χαν Κανγκ, η οποία έγινε η 18η γυναίκα – η πρώτη ήταν η Σουηδέζα συγγραφέας Σέλμα Λάγκερλοφ το 1909 – και η πρώτη Νοτιοκορεάτισσα που έλαβε το βραβείο.
Το Νόμπελ Λογοτεχνίας είναι το τέταρτο που ανακοινώθηκε για φέτος, ύστερα από τα βραβεία Νόμπελ Χημείας, Ιατρικής και Φυσικής νωρίτερα αυτή την εβδομάδα.
Να σημειώσουμε ότι τα Βραβεία Νόμπελ θεσπίστηκαν με τη διαθήκη του Σουηδού εφευρέτη και επιχειρηματία Άλφρεντ Νόμπελ. Απονέμονται κάθε χρόνο από το 1901, αναγνωρίζοντας την εξαιρετική συνεισφορά στην επιστήμη, τη λογοτεχνία και την ειρήνη, με τη διαδικασία απονομής τους να διακόπτεται κυρίως κατά τη διάρκεια των Παγκοσμίων Πολέμων.
