Η Νορβηγία βρίσκεται σε αναμμένα κάρβουνα πριν το Νόμπελ Ειρήνης. Η έντονη καμπάνια του προέδρου των ΗΠΑ για το βραβείο προκαλεί διπλωματική αμηχανία στο Όσλο και ανησυχία για τις οικονομικές και εμπορικές σχέσεις με την Ουάσινγκτον.
Η ένταση κλιμακώνεται ενόψει της ανακοίνωσης την Παρασκευή, καθώς η χώρα δέχεται αυξανόμενη πίεση από την κυβέρνηση Τραμπ να του απονεμηθεί το βραβείο.
Εντεινόμενες πιέσεις από τον Τραμπ για το Νόμπελ Ειρήνης
Ο Τραμπ έχει πραγματοποιήσει μια επιθετική εκστρατεία υπέρ της υποψηφιότητάς του, περιλαμβάνοντας δημόσιες δηλώσεις ότι αξίζει το βραβείο και επικοινωνίες με Νορβηγούς αξιωματούχους. Οι πιέσεις εντάθηκαν μετά την πρόσφατη κατάπαυση του πυρός ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς και τις αναφορές για πιθανή ειρηνευτική συμφωνία στη Μέση Ανατολή.
Σε ανάρτηση στο X (πρώην Twitter) το βράδυ της Πέμπτης, ο γιος του προέδρου, Έρικ Τραμπ, κάλεσε τους ακόλουθούς του να «κάνουν retweet αν πιστεύουν ότι ο @realDonaldTrump αξίζει το Νόμπελ Ειρήνης». Την ίδια στιγμή, ο επίσημος λογαριασμός του Λευκού Οίκου δημοσίευσε φωτογραφία του προέδρου με τη λεζάντα «The Peace President».
Η εκστρατεία Τραμπ έχει φέρει το Όσλο στο επίκεντρο της διεθνούς προσοχής, προκαλώντας ανησυχία για τις διπλωματικές και οικονομικές επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει μια πιθανή απόρριψη του προέδρου από τη Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ. Παράλληλα, αυξάνονται οι ενδείξεις ότι οι πιέσεις αυτές ενδέχεται να έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα, ενισχύοντας την ανεξαρτησία της επιτροπής, μεταδίδει το Bloomberg.
Υποστήριξη Νετανιάχου και Ζελένσκι σε Τραμπ για το Νόμπελ Ειρήνης
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έδωσε την Πέμπτη την ανανεωμένη υποστήριξή του στην απονομή του Νόμπελ Ειρήνης από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, καθώς πλησιάζει το τέλος του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς στη Γάζα.
«Δώστε στον Ντόναλντ Τραμπ το Νόμπελ Ειρήνης — το αξίζει!» δημοσιεύτηκε στον λογαριασμό του Νετανιάχου στο X, συνοδευόμενος από ένα emoji χρυσού μεταλλίου και μια απεικόνιση του θριαμβευτή προέδρου των ΗΠΑ να δέχεται ένα βραβείο και να χειροκροτείται από το πλήθος.
Το Κίεβο θα προτείνει τον Ντόναλντ Τραμπ για το Νόμπελ Ειρήνης εάν στείλει πυραύλους Tomahawk στην Ουκρανία και βοηθήσει στη διαμεσολάβηση για μια εκεχειρία με τη Ρωσία, δήλωσε την Πέμπτη ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
«Κατά τη διάρκεια της πιο πρόσφατης συνάντησής μας, δεν άκουσα ένα «όχι». Αυτό που άκουσα ήταν ότι οι εργασίες θα συνεχιστούν σε τεχνικό επίπεδο και ότι αυτή η πιθανότητα θα εξεταστεί», δήλωσε ο Ζελένσκι σε δημοσιογράφους στο Κίεβο σχετικά με μια συνάντηση που είχε με τον πρόεδρο των ΗΠΑ στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη στα τέλη Σεπτεμβρίου.
«Το σχέδιο για τον τερματισμό του πολέμου δεν θα είναι εύκολο, αλλά σίγουρα είναι ο δρόμος προς τα εμπρός. Και αν ο Τραμπ δώσει στον κόσμο – πάνω απ’ όλα, στον ουκρανικό λαό – την ευκαιρία για μια τέτοια εκεχειρία, τότε ναι, θα πρέπει να προταθεί για το Νόμπελ Ειρήνης», δήλωσε ο Ζελένσκι. «Θα τον προτείνουμε εκ μέρους της Ουκρανίας».
Ο Τραμπ έχει κάνει εκστρατεία για να λάβει το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης, ισχυριζόμενος ότι έχει τερματίσει επτά πολέμους και τηλεφωνώντας στον Νορβηγό υπουργό Οικονομικών Γενς Στόλτενμπεργκ για να τον ρωτήσει για την υποψηφιότητά του.
Η επιτροπή Νόμπελ διατηρεί αποστάσεις
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ επιχειρεί να πείσει ότι το αξίζει «περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον» ενώ έχει χαρακτηρίσει την πιθανή αποτυχία βράβευσής του ως «μεγάλη προσβολή» προς το πρόσωπό του.
Ωστόσο, οι ειδικοί που παρακολουθούν τη διαδικασία του Όσλο εμφανίζονται επιφυλακτικοί.
Όπως σημειώνει η Νίνα Γκρέγκερ, διευθύντρια του Peace Research Institute Oslo, «το να απαιτείς ανοιχτά το βραβείο και να πιέζεις για την απονομή του, δεν είναι η πιο ειρηνική προσέγγιση».
Ο Λευκός Οίκος, μέσω της εκπροσώπου Άννα Κέλι, υποστήριξε ότι ο Τραμπ «αξίζει το Νόμπελ πολλές φορές», χαρακτηρίζοντάς τον «Peacemaker-in-Chief», τον «Αρχιειρηνοποιό».
Ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης σχολίασε πως «το να δοθεί το Νόμπελ Ειρήνης σε έναν ηγέτη που μετονόμασε το υπουργείο Άμυνας σε ‘Υπουργείο Πολέμου’ θα έστελνε ένα παράδοξο μήνυμα».
Ο επικεφαλής της ανεξάρτητης επιτροπής, Γέργκεν Βάτνε Φρίντνες, δήλωσε στην εφημερίδα VG ότι η απόφαση για το φετινό βραβείο ελήφθη ήδη τη Δευτέρα. Παράλληλα, εξήγησε στην κρατική ραδιοτηλεόραση NRK ότι μια πιθανή συμφωνία ειρήνης στη Μέση Ανατολή θα μπορούσε να ληφθεί υπόψη μόνο για το βραβείο του επόμενου έτους.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Νορβηγίας, Έσπεν Μπαρθ Άιντε, επανέλαβε ότι η κυβέρνηση δεν παρεμβαίνει στις αποφάσεις της επιτροπής, η οποία λειτουργεί ανεξάρτητα από το κράτος.
Οι οικονομικές σχέσεις της Νορβηγίας με τις ΗΠΑ ως παράπλευρος παράγοντας
Η συζήτηση για το Νόμπελ Ειρήνης λαμβάνει χώρα σε μια ευαίσθητη φάση για τις διμερείς οικονομικές σχέσεις. Η Νορβηγία βρίσκεται αυτή την περίοδο σε διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ για εμπορική συμφωνία, επιδιώκοντας τη μείωση δασμού 15% στις εξαγωγές της προς την αμερικανική αγορά. Η υπουργός Εμπορίου Σεσίλιε Μίρσετ είχε αυτή την εβδομάδα επαφές στην Ουάσινγκτον για το θέμα.
Παράλληλα, υπάρχει ανησυχία για το νορβηγικό κρατικό επενδυτικό ταμείο, το μεγαλύτερο στον κόσμο, αξίας 2 τρισ. δολαρίων, το οποίο επενδύει περίπου το 40% του χαρτοφυλακίου του στις ΗΠΑ. Ορισμένοι παρατηρητές προειδοποιούν ότι ο Τραμπ ενδέχεται να στοχοποιήσει το ταμείο αν θεωρήσει ότι αδικήθηκε από την απόφαση του Όσλο.
Από τον Ομπάμα στον Τραμπ, οι παραλληλισμοί
Οι υποψηφιότητες για το Νόμπελ Ειρήνης του 2025 έκλεισαν στις 31 Ιανουαρίου, λίγο μετά την επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Η αναφορά στο Νόμπελ θυμίζει την περίπτωση του Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος τιμήθηκε με το βραβείο το 2009, μόλις λίγους μήνες μετά την ανάληψη της προεδρίας του.
Η σύγκριση, ωστόσο, φαίνεται να προκαλεί αντιδράσεις στη Νορβηγία, με σχολιαστές να υπογραμμίζουν ότι η επιτροπή «δεν μπορεί να φανεί πολιτικά ευάλωτη» ενόψει τόσο έντονων πιέσεων από μια ξένη κυβέρνηση.
