Από την Κυριακή 12 Οκτωβρίου οι ταξιδιώτες που εισέρχονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση από τρίτες χώρες πρέπει να προετοιμαστούν για μεγάλες καθυστερήσεις, καθώς τίθεται σε ισχύ το νέο Σύστημα Εισόδου/Εξόδου (Entry/Exit System – EES), μια αυτοματοποιημένη διαδικασία εγγραφής που αποσκοπεί στην ενίσχυση της ασφάλειας στα σύνορα.
Το EES θα εφαρμοστεί σταδιακά μέσα σε διάστημα έξι μηνών, πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα τεθεί σε λειτουργία ταυτόχρονα σε όλα τα συνοριακά σημεία. Ωστόσο, οι πρώτες χώρες που θα το εφαρμόσουν πλήρως είναι η Εσθονία, το Λουξεμβούργο και η Τσεχία.
Σύμφωνα με το νέο σύστημα, οι υπήκοοι τρίτων χωρών θα χρειάζεται να σταματούν για περισσότερο χρόνο μπροστά σε αξιωματικούς ελέγχου διαβατηρίων ή να χρησιμοποιούν αυτόματα μηχανήματα αυτοεξυπηρέτησης σε αεροδρόμια, λιμάνια και διεθνείς σιδηροδρομικούς σταθμούς.
Δακτυλικά αποτυπώματα, ψωτογραφίες και άλλα βιομετρικά στοιχεία
Εκεί θα καταχωρούν τα δακτυλικά τους αποτυπώματα και θα φωτογραφίζονται, ώστε τα στοιχεία τους να αποθηκεύονται στο σύστημα. Στα επόμενα ταξίδια τους εντός της Ζώνης Σένγκεν, οι μετακινήσεις τους θα καταγράφονται αυτόματα, χωρίς νέα εγγραφή.
Τα βιομετρικά δεδομένα θα διατηρούνται στο σύστημα για τρία χρόνια, διάστημα που μπορεί να παραταθεί στα πέντε, εάν δεν έχει καταγραφεί έξοδος από τη Ζώνη Σένγκεν.
Το EES θα αντικαταστήσει το υπάρχον χειροκίνητο σύστημα σφράγισης διαβατηρίων, το οποίο δεν επιτρέπει την αυτόματη ανίχνευση ταξιδιωτών που υπερβαίνουν το επιτρεπόμενο όριο παραμονής των 90 ημερών ανά 180 ημέρες. «Το νέο Σύστημα Εισόδου/Εξόδου αποτελεί τη ψηφιακή ραχοκοκαλιά του κοινού ευρωπαϊκού πλαισίου μετανάστευσης και ασύλου», δήλωσε ο επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων και Μετανάστευσης, Μάγκνους Μπρούνερ.
Κατά το πρώτο εξάμηνο εφαρμογής, το νέο και το παλιό σύστημα θα λειτουργούν παράλληλα, με αποτέλεσμα οι ταξιδιώτες να υποβάλλονται ενδεχομένως σε διπλό έλεγχο. Από τις 10 Απριλίου, όμως, το EES θα αντικαταστήσει πλήρως τις χειροκίνητες σφραγίδες διαβατηρίων.
Ενδεχόμενο χάος στα σύνορα
Η προοπτική αυτή προκαλεί έντονη ανησυχία στις εθνικές αρχές για το ενδεχόμενο χάους στα σύνορα. Η Γαλλία, που αποτελεί τον κορυφαίο τουριστικό προορισμό στον κόσμο με περισσότερους από 100 εκατομμύρια επισκέπτες το 2024, αναμένει τις μεγαλύτερες προκλήσεις. «Αν αύριο έπρεπε να περάσουν όλοι οι επιβάτες μιας πτήσης μεγάλων αποστάσεων από την Κίνα μέσω του EES, ο χρόνος αναμονής στα σύνορα θα τριπλασιαζόταν», ανέφερε αξιωματούχος του γαλλικού Υπουργείου Εσωτερικών.
Η Γαλλία σχεδιάζει να προσλάβει 230 επιπλέον συνοριοφύλακες για να αντιμετωπίσει τον αυξημένο φόρτο στα 120 σημεία εισόδου στη Ζώνη Σένγκεν.
Στη Γερμανία, το νέο σύστημα θα ξεκινήσει αρχικά μόνο στο αεροδρόμιο του Ντίσελντορφ, ενώ τα αεροδρόμια Μονάχου και Φρανκφούρτης θα ακολουθήσουν αργότερα.
Στην Ιταλία, το EES θα ενεργοποιηθεί τη Δευτέρα στα αεροδρόμια Ρώμης Φιουμιτσίνο και Μιλάνου Μαλπένσα, ενώ στην Ολλανδία θα τεθεί σε λειτουργία στο Ρότερνταμ στις 27 Οκτωβρίου και στο Σίπχολ του Άμστερνταμ στις 3 Νοεμβρίου. Η Ισπανία θα το δοκιμάσει αρχικά σε μία πτήση προς τη Μαδρίτη, προτού το επεκτείνει σταδιακά.
Το αεροδρόμιο των Βρυξελλών έχει ήδη εγκαταστήσει 61 μηχανήματα αυτόματης εγγραφής για το EES. Παρ’ όλα αυτά, όπως τονίζει ο Φεντερίκο Μποναούντι, διευθυντής διευκόλυνσης της ACI Europe, «η ευθύνη για τη διαχείριση των σημείων διέλευσης ανήκει στα κράτη-μέλη, όχι στους διαχειριστές των αεροδρομίων».
Ανησυχίες από τις ενώσεις αεροδρομίων
Οι ενώσεις των αεροδρομίων και των αεροπορικών εταιρειών εκφράζουν ανησυχίες για την υποστελέχωση των υπηρεσιών συνοριακού ελέγχου και την καθυστέρηση της ενημερωτικής εκστρατείας προς το κοινό. «Μέχρι στιγμής έχουν γίνει μόνο μερικές δοκιμές και κανείς δεν γνωρίζει πώς θα λειτουργήσει το σύστημα όταν συνδεθούν όλες οι χώρες», πρόσθεσε ο Μποναούντι.
Παρά τα προβλήματα, οι ευρωπαϊκές αρχές διαβεβαιώνουν ότι έχουν ληφθεί όλα τα νομικά και τεχνικά μέτρα για να περιοριστούν οι καθυστερήσεις και η αναστάτωση κατά τις πρώτες ημέρες λειτουργίας. Αν οι χρόνοι αναμονής γίνουν υπερβολικοί ή υπάρξουν τεχνικά προβλήματα, το σύστημα θα μπορεί να ανασταλεί προσωρινά.
«Η σταδιακή εφαρμογή είναι κρίσιμη — δίνει σε αεροδρόμια και αεροπορικές εταιρείες τον απαραίτητο χρόνο για να προσαρμοστούν», δήλωσε η Μονσεράτ Μπαρίγκα, επικεφαλής της Ένωσης Περιφερειακών Αεροπορικών Εταιρειών Ευρώπης.
Παρά τα μέτρα προετοιμασίας, ένα πράγμα είναι βέβαιο: οι ουρές στα ευρωπαϊκά σύνορα θα γίνουν το νέο κανονικό για τους ταξιδιώτες από τρίτες χώρες, τουλάχιστον μέχρι να προσαρμοστεί πλήρως το νέο ψηφιακό σύστημα.
