Τα ευρωπαϊκά νατοϊκά κράτη της «πρώτης γραμμής» – αυτά που βρίσκονται αντιμέτωπα με τον υβριδικό πόλεμο της Ρωσίας – θεωρούν ότι ο Ντόναλντ Τραμπ έχει δίκιο: η Ισπανία και άλλοι σύμμαχοι του ευρωπαϊκού Νότου «αποτυγχάνουν να παρέχουν ουσιαστική στήριξη».
Πολλοί διπλωμάτες εντός της ΕΕ συμφωνούν με την άποψη του Τραμπ ότι η χαμηλή στρατιωτική δαπάνη και η αδύναμη στήριξη προς την Ουκρανία καθιστούν την Ισπανία μάλλον «κακό ή αδύναμο σύμμαχο», χωρίς ωστόσο να συμφωνούν όλοι με αυτό.
Η Ισπανία, παρά την ισχυρή οικονομική της ανάπτυξη, δεν έχει προσφέρει επαρκή υποστήριξη στις προσπάθειες της Ευρώπης να ενισχύσει την άμυνά της και να στηρίξει την Ουκρανία.
Πίεση και σύγκρουση με Σάντσεθ
Όταν οι ηγέτες των κρατών-μελών της ΕΕ συναντηθούν την επόμενη εβδομάδα στις Βρυξέλλες για να συζητήσουν την εμβάθυνση της αμυντικής συνεργασίας, ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ θα βρεθεί υπό πίεση. Αν αρνηθεί να συνταχθεί με τους υπόλοιπους, θα αντιμετωπίσει σύγκρουση με τους ομολόγους του, σύμφωνα με Ευρωπαίο διπλωμάτη που συμμετέχει στις προετοιμασίες της συνόδου.
Η Φινλανδία, που μοιράζεται σύνορα 1.300 χλμ. με τη Ρωσία, πιέζει για ταχύτερη εφαρμογή της δέσμευσης του ΝΑΤΟ για αύξηση των στρατιωτικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ έως το 2035 — από 2% που ισχύει σήμερα. Ο υπουργός Άμυνας της χώρας, Άντι Χάκενεν, τόνισε πως ο χρόνος τελειώνει και ότι όλες οι χώρες πρέπει να αναλάβουν το μερίδιό τους.
Δεν υπέγραψε η Ισπανία
Ωστόσο, η Ισπανία δεν υπέγραψε τη συμφωνία του Ιουνίου για την αύξηση των δαπανών, προκαλώντας την οργή του Τραμπ, ο οποίος αυτήν την εβδομάδα απείλησε με την επιβολή τιμωρητικών δασμών στην Ισπανία. Το 2025, οι δαπάνες της Ισπανίας για την άμυνα ανήλθαν μόλις στο 1,28% του ΑΕΠ — το χαμηλότερο μεταξύ όλων των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ.
Η στάση της Ισπανίας έχει προκαλέσει αντιδράσεις και εντός της Συμμαχίας. Ο Σουηδός υπουργός Άμυνας, Παλ Γιόνσον, δήλωσε ότι είναι κρίσιμης σημασίας όλα τα κράτη να τηρούν τις δεσμεύσεις τους. Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, προσπάθησε να υποβαθμίσει τη διένεξη λέγοντας ότι κάθε χώρα συνεισφέρει όσο μπορεί. Η Ισπανίδα υπουργός Άμυνας, Μαργκαρίτα Ρόμπλες, υπερασπίστηκε τη χώρα της, δηλώνοντας: «Είμαστε αξιόπιστος εταίρος επί 40 χρόνια».
Την Πέμπτη, η Κομισιόν θα παρουσιάσει τον τελικό οδικό χάρτη για την ενίσχυση της αμυντικής ετοιμότητας της ΕΕ, ενώ στη σύνοδο της 23ης Οκτωβρίου οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συζητήσουν τις λεπτομέρειες χρηματοδότησης του πολέμου της Ουκρανίας.
Χαμηλή η συνεισφορά της Ισπανίας στο ΝΑΤΟ
Παρά την καλή οικονομική κατάσταση της Ισπανίας — με ανάπτυξη 3,2% το 2024 και πρόβλεψη 2,6% για το 2025 — η συνεισφορά της στη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία είναι δυσανάλογα χαμηλή. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Κίελ, από τον Ιανουάριο του 2022 έως τον Αύγουστο του 2025, η Ισπανία έχει διαθέσει μόνο 790 εκατ. ευρώ, ενώ η Γερμανία έχει προσφέρει 17,7 δισ. ευρώ και το Ηνωμένο Βασίλειο 13,3 δισ. ευρώ.
Η επιβολή δασμών σε ισπανικά προϊόντα, όπως το χοιρινό κρέας ή το σέρι, είναι ένα ενδεχόμενο που αφήνει ανοιχτό ο Τραμπ. Ωστόσο, η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι το εμπόριο είναι αποκλειστική αρμοδιότητα της ΕΕ και ότι οποιαδήποτε μονομερής ενέργεια θα αντιμετωπιστεί αναλόγως.
Στο εσωτερικό της Ισπανίας, πάντως, ο Σάντσεθ δεν φαίνεται να ανησυχεί ιδιαίτερα. Αν και παραμένει αντιδημοφιλής — το 67% των πολιτών τον θεωρούν «αναξιόπιστο» — η πλειοψηφία υποστηρίζει τη στάση του για τη μη αύξηση των στρατιωτικών δαπανών. Η Ισπανία παραδοσιακά κρατά αποστάσεις από τις διεθνείς στρατιωτικές εμπλοκές.
Ακόμη κι αν ήθελε να ενδώσει στις πιέσεις των ΗΠΑ, ο Σάντσεθ δεν έχει την πολιτική στήριξη. Οι αριστεροί του εταίροι στην κυβέρνηση αντιδρούν σε οποιαδήποτε ανακατανομή πόρων από την κοινωνική πολιτική προς την άμυνα, ενώ η κεντροδεξιά αντιπολίτευση δύσκολα θα στηρίξει έναν νέο στρατιωτικό προϋπολογισμό.
