Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται ξανά αντιμέτωπη με τα γεωπολιτικά της όρια, καθώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ανέτρεψε τις προσδοκίες των Ευρωπαίων για ενιαία στάση έναντι της Ρωσίας. Παρά τις προσπάθειες κορυφαίων Ευρωπαίων ηγετών τον Αύγουστο να τον φέρουν «στην ίδια σελίδα» στο θέμα της Ουκρανίας, ο Τραμπ προκάλεσε νέα αναστάτωση προτείνοντας ότι το Κίεβο θα πρέπει να παραχωρήσει εδάφη στη Ρωσία.
Διπλωματικός αιφνιδιασμός Τραμπ για την Ουκρανία
Η ανατροπή αυτή ήρθε ενώ οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ συνεδρίασαν σήμερα στο Λουξεμβούργο, προσπαθώντας να διαμορφώσουν χειροπιαστά αποτελέσματα για την Ουκρανία. Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι είχε φύγει την Παρασκευή από την Ουάσιγκτον χωρίς καμία ουσιαστική δέσμευση, καθώς ο Τραμπ αρνήθηκε να παραδώσει όπλα όπως οι πύραυλοι Tomahawk.
Η απογοήτευση αυτή έρχεται στην έναρξη μιας κρίσιμης εβδομάδας για τους Ευρωπαίους ηγέτες, με Σύνοδο Κορυφής την Πέμπτη στις Βρυξέλλες. Ταυτόχρονα, οι υπουργοί Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης άναψαν σήμερα το «πράσινο φως» για τη σταδιακή απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου.
Καθώς η Ευρώπη προσπαθεί να διατηρήσει τη στήριξή της προς την Ουκρανία, εξετάζει ένα νέο 19ο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Οι μόνιμοι αντιπρόσωποι συζητούν σήμερα τις λεπτομέρειες, αν και η ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ Κάγια Κάλας δήλωσε ότι δεν αναμένει συμφωνία.
Υπήρξε ωστόσο κάποια πρόοδος, καθώς η Αυστρία συναίνεσε τελικά παρά τις προηγούμενες επιφυλάξεις της για περιουσιακά στοιχεία συνδεδεμένα με τον ολιγάρχη Όλεγκ Ντεριπάσκα. Παρ’ όλα αυτά, Ουγγαρία και Σλοβακία εξακολουθούν να μπλοκάρουν νέες κυρώσεις, μεταφέροντας ουσιαστικά τη διαπραγμάτευση στο επίπεδο των ηγετών αργότερα μέσα στην εβδομάδα, μεταδίδει το Bloomberg.
Τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία
Η ΕΕ αντιμετωπίζει εμπόδια και στα σχέδια χρηματοδότησης της Ουκρανίας μέσω αδρανοποιημένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Η πρόταση δεν έχει ακόμη εγκριθεί από το Βέλγιο, όπου εδρεύει η Euroclear, ο βασικός θεματοφύλακας αυτών των κεφαλαίων.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν συσπειρωθεί πίσω από τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι και σπεύδουν να εξασφαλίσουν μια συμφωνία για τη χρήση των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας, αφού ο Ουκρανός ηγέτης πιέστηκε από τον Ντόναλντ Τραμπ να αποδεχτεί τα αιτήματα του Βλαντιμίρ Πούτιν για τον τερματισμό του πολέμου.
«Βλέπουμε τις προσπάθειες του Προέδρου Τραμπ να φέρει ειρήνη στην Ουκρανία, όλες αυτές οι προσπάθειες είναι ευπρόσδεκτες, αλλά δεν βλέπουμε τη Ρωσία να θέλει ειρήνη», προειδοποίησε τη Δευτέρα η Κάγια Κάλλας, η κορυφαία διπλωμάτης της ΕΕ. «Συζητάμε τι περισσότερο μπορούμε να κάνουμε».
Η Κάλλας μίλησε μετά το ρεπορτάζ των Financial Times για την τεταμένη συνάντηση στον Λευκό Οίκο μεταξύ Τραμπ και Ζελένσκι την Παρασκευή, στην οποία ο ηγέτης της Ουκρανίας προσπάθησε να παρουσιάσει αντεπιχειρήματα στα μαξιμαλιστικά αιτήματα του Πούτιν, τα οποία περιλαμβάνουν εδαφικές παραχωρήσεις.
Ωστόσο, ο Τραμπ προειδοποίησε τον Ζελένσκι ότι ο Πούτιν απείλησε να «καταστρέψει» την Ουκρανία εάν δεν συμμορφωθεί και επέμεινε ότι μια ειρηνευτική συμφωνία είναι εφικτή όταν οι πρόεδροι των ΗΠΑ και της Ρωσίας συναντηθούν στη Βουδαπέστη τις επόμενες εβδομάδες.
Η ανησυχία για τη συνάντηση Πούτιν–Τραμπ
Η ανακοίνωση του Τραμπ για προγραμματισμένη σύνοδο στην Ουγγαρία με τον Βλαντίμιρ Πούτιν έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, καθώς η ΕΕ αντιδρά αρνητικά στην προοπτική να υποδεχθεί τον Ρώσο πρόεδρο με «κόκκινο χαλί» στο έδαφός της.
Ο Ζελένσκι επέκρινε ανοιχτά την απόφαση, επισημαίνοντας το ιστορικό του πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν στην παρεμπόδιση μέτρων υπέρ της Ουκρανίας, αλλά πρόσθεσε ότι θα συμμετάσχει αν προσκληθεί.
Ο Ουκρανός πρόεδρος αποκάλυψε ακόμη ότι υπενθύμισε στον Τραμπ πως στην ίδια πόλη, τη Βουδαπέστη, το 1994 υπογράφηκε η συμφωνία με την οποία η Ουκρανία παραιτήθηκε από τα πυρηνικά όπλα της σοβιετικής εποχής με αντάλλαγμα εγγυήσεις για την εδαφική της ακεραιότητα από τη Ρωσία, τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Ευρωπαϊκές αντιδράσεις και ρεαλισμός
Η είδηση προκάλεσε έντονη κινητικότητα στη σημερινή συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών στο Λουξεμβούργο. Ο Γάλλος υπουργός Ζαν-Νοέλ Μπαρό δήλωσε ότι «η παρουσία του Βλαντίμιρ Πούτιν σε έδαφος της ΕΕ έχει νόημα μόνο αν οδηγήσει σε άμεση και άνευ όρων κατάπαυση του πυρός».
Πιο ρεαλιστικός ήταν ο Δανός ομόλογός του Λαρς Λόκε Ράσμουσεν, ο οποίος παραδέχθηκε πως «δεν υπάρχει τίποτα που να μπορώ να κάνω», πέρα από το να επαναβεβαιώσει τη συνεχιζόμενη ευρωπαϊκή στήριξη προς το Κίεβο.
Οι δυτικοί ηγέτες στον «συνασπισμό των προθύμων» θα έχουν επίσης τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ζελένσκι την Παρασκευή σχετικά με την περαιτέρω στρατιωτική υποστήριξη, μεταδίδουν οι Financial Times.
Ο Μακρόν το γνωστοποίησε δηλώνοντας ότι είναι «καλό» που ο Τραμπ και ο Πούτιν συναντήθηκαν για να συζητήσουν «τη διμερή τους ατζέντα», αλλά τόνισε ότι η Ουκρανία πρέπει να συμπεριληφθεί σε οποιαδήποτε συζήτηση αφορά το μέλλον της.
«Εάν συζητούν για την τύχη της Ουκρανίας, οι Ουκρανοί θα πρέπει να κάθονται στο τραπέζι», πρόσθεσε ο Μακρόν. «Εάν συζητούν τι επηρεάζει την ασφάλεια των Ευρωπαίων, οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να βρίσκονται στο τραπέζι».
Αφού ο Τραμπ αρνήθηκε να προμηθεύσει την Ουκρανία με πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς Tomahawk την περασμένη εβδομάδα, ο Ζελένσκι δήλωσε ότι ελπίζει ότι οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι θα αναλάβουν δράση, επισημαίνοντας ότι «τέτοια όπλα δεν κατέχουν μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες».
«Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες κάνουν ένα βήμα μπροστά, οι Ρώσοι καταλαβαίνουν ότι μπορώ να οργανώσω Tomahawk και άλλα απαραίτητα όπλα και στην Ευρώπη», είπε ο Ζελένσκι.
Πρόσθεσε ότι είχε ενημερώσει τους Ευρωπαίους ηγέτες αμέσως μετά τη συνάντηση με τον Πρόεδρο Τραμπ. Θέλουν να του απευθύνουν οι ίδιοι τέτοια αιτήματα. Παραμένουμε σε συνεχή συντονισμό.
Η Ιταλία έχει εκφράσει την ετοιμότητά της να πληρώσει για λογαριασμό της Ουκρανίας αγορές αμερικανικών όπλων. Ο υπουργός Άμυνας Γκουίντο Κροσέτο έκανε την πρόταση στη συνάντηση των υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ την περασμένη εβδομάδα, σύμφωνα με πληροφορίες του Bloomberg.
Ο Όρμπαν απουσιάζει από τη Σύνοδο – Oικοδεσπότης της συνάντησης Τραμπ-Πούτιν
Την ίδια ώρα, σε μια ακόμη ένδειξη αποστασιοποίησης, ο Όρμπαν δεν θα παραστεί στη Σύνοδο Κορυφής της Πέμπτης λόγω εθνικής αργίας, εκπροσωπούμενος από τον σύμμαχό του, τον Σλοβάκο πρωθυπουργό Ρόμπερτ Φίτσο.
Το μήνυμα είναι σαφές: ο πιο δύστροπος εταίρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου έχει άλλες προτεραιότητες, την ώρα που η Ευρώπη ετοιμάζεται για μία από τις σημαντικότερες συνόδους από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία — παρακολουθώντας, για άλλη μια φορά, από το περιθώριο.
Ταυτόχρονα, όμως, ο Όρμπαν είναι ο οικοδεσπότης του τετ α τετ Τραμπ-Πούτιν.
Το Κρεμλίνο δήλωσε ότι η Βουδαπέστη επιλέχθηκε ως τοποθεσία για την επικείμενη συνάντηση κορυφής μεταξύ του προέδρου της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν και του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ διότι ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν έχει καλές σχέσεις και με τους δύο ηγέτες.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε σε δημοσιογράφους: «Ο Ορμπάν έχει αρκετά θερμές σχέσεις με τον πρόεδρο Τραμπ και πολύ εποικοδομητικές σχέσεις με τον πρόεδρο Πούτιν».
«Και αυτό, φυσικά, συνέβαλε σημαντικά στη συνεννόηση που επιτεύχθηκε κατά την τελευταία τηλεφωνική επικοινωνία», πρόσθεσε, αναφερόμενος στη συζήτηση της περασμένης εβδομάδας μεταξύ του Τραμπ και του Πούτιν που τους οδήγησε στο να συμφωνήσουν να συναντηθούν στη Βουδαπέστη.
Ο Ορμπάν έχει κατ’ επανάληψη επικρίνει τη στήριξη της Δύσης προς την Ουκρανία, η οποία συνορεύει με την Ουγγαρία. Νωρίτερα φέτος δήλωσε ότι η Ρωσία έχει ήδη κερδίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ο Πεσκόφ δήλωσε σε δημοσιογράφους ότι μόλις ξεκινά η προεργασία για τη σύνοδο κορυφής, που θα έχει στόχο να προωθηθεί μια λύση στην ουκρανική σύγκρουση και να αναπτυχθούν σχέσεις μεταξύ της Ρωσίας και των ΗΠΑ.
