Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, απέστειλε επιστολή προς τους ηγέτες των κρατών μελών της ΕΕ με θέμα το μεταναστευτικό, ενόψει της Συνόδου Κορυφής την Πέμπτη 23 Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες.
Η επιστολή αποτυπώνει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στη διαχείριση της μετανάστευσης με την ολοκλήρωση τους επόμενους μήνες του νομικού πλαισίου.
Όπως τονίζει στην επιστολή της η επικεφαλής της Κομισιόν, η παράνομη διακίνηση μεταναστών παραμένει σοβαρή ανησυχία, γι’ αυτό και τα μέτρα πρέπει «να είναι ισχυρότερα και να ενισχύονται οι ικανότητες επιβολής του νόμου και διαχείρισης των συνόρων». Αυτό όπως εξηγεί θα γίνει μέσα από την πρόταση ενίσχυσης της αστυνομικής συνεργασίας, την οποία και χαιρέτισε, αλλά και την ενίσχυση της Europol.
Παράλληλα, προτείνει τη συνεργασία με ψηφιακές πλατφόρμες και τους παρόχους τεχνολογίας, με στόχο να τερματιστεί η διάδοση αυτών των πληροφοριών, δηλαδή της διαδικτυακής οργάνωσης και της διαφήμισης των δραστηριοτήτων λαθρεμπορίας.
Επιπλέον, στις προτάσεις της η πρόεδρος της Κομισιόν θέτει την παράμετρο της συντονισμένης συνεργασίας στο πλαίσιο της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, για την καθιέρωση ενός συστήματος κυρώσεων κατά των δικτύων λαθρεμπορίας μεταναστών και των λαθρεμπόρων ανθρώπων στην ΕΕ και παραθέτει προτάσεις, όπως το πάγωμα περουσιακών στοιχείων.
Οι μεταναστευτικές ροές
Σύμφωνα με τα στοιχειά της επιστολής, η Λιβύη παραμένει η σημαντικότερη χώρα αναχώρησης στις διαδρομές της Κεντρικής Μεσογείου. Οι ροές στη διαδρομή της κεντρικής Μεσογείου παραμένουν σταθερές, με ορισμένες διακυμάνσεις αύξησης περίπου 3%. Όπως τόνισε η κ. Φον ντερ Λάιεν, η συνεργασία στην περιοχή συνεχίζεται σε τεχνικό επίπεδο με τις αρμόδιες αρχές στα δυτικά και ανατολικά της χώρας, αποκαλύπτοντας ότι «η τεχνική αποστολή της περασμένης εβδομάδας ανοίγει το δρόμο για την περαιτέρω επιχειρησιακή συνεργασία», στην καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και τη διασφάλιση της προστασίας και των οικειοθελών επιστροφών από τη Λιβύη στις χώρες προέλευσης.
Όπως αναφέρεται στην επιστολή, η μεταφορά από αφρικανικές χώρες σε χώρες προέλευσης, έχει αυξηθεί μέσω επιχειρήσεων που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ με πάνω από 22 χιλιάδες επιστροφές μέχρι στιγμής. Το 2025, ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης διευκόλυνε την οικειοθελή επιστροφή άνω των 7 χιλιάδων μεταναστών από την Τυνησία στις χώρες προέλευσής τους.
Επιπλέον, έχει προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί ένα Συμβούλιο Σύνδεσης της ΕΕ με την Τυνησία, στις 28 Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες. Οι εργασίες για την εφαρμογή της Στρατηγικής και Ολοκληρωμένης Εταιρικής Σχέσης με την Αίγυπτο προχωρούν, με τη Σύνοδο ΕΕ – Αιγύπτου να πραγματοποιείται στις 22 Οκτωβρίου. Υπό συζήτηση είναι και η συνεργασία με το Μαρόκο, για την ενίσχυση της νόμιμης μετανάστευσης και την καταπολέμηση της λαθραίας διακίνησης μεταναστών και την υποστήριξη των επιστροφών.
Στην επιστολή τονίζεται ότι η ΕΕ προχωράει σε μια νέα συνεργασία με τη Μαυριτανία, ενώ προχωρούν οι διαπραγματεύσεις για τις ρυθμίσεις συνεργασίας μεταξύ της Frontex και των αρχών διαχείρισης συνόρων της Σενεγάλης. Στα στοιχεία που δίνονται, η διαδρομή των δυτικών Βαλκανίων σημείωσε τον τελευταίο χρόνο μείωση στις παράνομες διελεύσεις συνόρων κατά 90% και κατά 47% τα τελευταία τρία χρόνια. Η ίδια, επισημαίνει ότι «ενισχύεται η δέσμευση με την Τουρκία, μέσω του Διαλόγου Υψηλού Επιπέδου, υποστηρίζοντας την πλήρη και αποτελεσματική εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας και της συμφωνίας επανεισδοχής ΕΕ-Τουρκίας προς όλα τα κράτη μέλη.
Το θέμα της Τουρκίας
Τα τελευταία χρόνια, περίπου 393 εκατομμύρια ευρώ έχουν επενδυθεί για την υποστήριξη των προσπαθειών της Τουρκίας να ενισχύσει τη διαχείριση των συνόρων στα ανατολικά και νοτιανατολικά σύνορά της. Επίσης, συμμετέχουμε ολοένα και περισσότερο στην καταπολέμηση του λαθρεμπορίου μεταξύ άλλων μέσω της συνεργασίας μεταξύ Τουρκίας, Europol και Frontex». Για τη στήριξη της Συρίας και την υλοποίηση του πρώτου διασυνοριακού προγράμματος ύψους 80 εκατομμυρίων ευρώ θα υποστηριχθούν βιώσιμες λύσεις για τους Σύρους πρόσφυγες στο Λίβανο, συμπεριλαμβανομένης της διευκόλυνσης ασφαλών, εθελοντικών και αξιοπρεπών επιστροφών. «Ομοίως, συνεργαζόμαστε με τις τουρκικές αρχές για τη διευκόλυνση των εθελοντικών επιστροφών. Από τον Ιούνιο, το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Επανένταξης του Frontex είναι επίσης διαθέσιμο για τη Συρία. Ενώ η επιτροπή εργάζεται για να διασφαλίσει τον συντονισμό σε επίπεδο ΕΕ όσον αφορά την κατάσταση των Αφγανών, πρόσθεσε.
Τα επόμενα βήματα
Είναι απαραίτητη η ύπαρξη ενός ισχυρού νομικού πλαισίου που θα εφαρμόζεται ισορροπημένα σε ολόκληρη την ΕΕ. Ενόψει της έναρξης εφαρμογής του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο τον Ιούνιο του 2026, σύντομα θα ξεκινήσει ο πρώτος κύκλος διαχείρισης της μετανάστευσης, «η παροχή αποτελεσματικής υποστήριξης στα κράτη μέλη που βρίσκονται υπό πίεση και η εφαρμογή του μηχανισμού αλληλεγγύης πρέπει να συμβαδίζουν με μέτρα που σχετίζονται με την ευθύνη.
Η ίδια τονίζει τη σημασία του Συμφώνου για τη Μεσόγειο που παρουσιάστηκε πρόσφατα, αλλά και των στρατηγικών συνεργασιών που έχουν ξεκινήσει με την Τυνησία, την Αίγυπτο και την Ιορδανία σε τομείς που σχετίζονται με τη διαχείριση των συνόρων. Όπως δήλωσε, ένα πακέτο 675 εκατομμυρίων ευρώ για την περίοδο 2025-2027, θα εγκριθεί σύντομα για την πρόληψη της παράνομης μετανάστευσης, την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου και την παροχή υπηρεσιών για ευάλωτους μετανάστες στη Βόρεια Αφρική και την αποτελεσματική διαχείριση της μετανάστευσης στην Αίγυπτο, τη Λιβύη, το Μαρόκο και την Αλγερία.
