Ο Βέλγος Πρωθυπουργός Μπαρτ Ντε Βέβερ μπλόκαρε προς το παρόν το δάνειο των 140 δισ. ευρώ της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την Ουκρανία, από τα δεσμευμένα ρωσικά κεφάλαια. Ο Ντε Βέβερ, ένας δεξιός Φλαμανδός πολιτικός, υποστηρίζει ότι η επιχείρηση αυτή ενέχει τεράστιους οικονομικούς και νομικούς κινδύνους για το Βέλγιο, στο οποίο φυλάσσονται τα περισσότερα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία. Οι επικεφαλής της ΕΕ, από την πλευρά τους, είπαν πως κατανοούν τις ανησυχίες του, αλλά δεν μπόρεσαν να βρουν έναν καλό τρόπο να τον καθησυχάσουν.
«Είναι λίγο άσχημο για μένα που μας κατηγορούντώρα ως την απρόθυμη χώρα», δήλωσε ο Ντε Βέβερ στους δημοσιογράφους. Χαρακτήρισε την ιδέα ότι οι Βέλγοι φορολογούμενοι θα καταλήξουν να ευθύνονται για το μπλόκο αυτό ως «εντελώς τρελή».
Η διφορούμενη στάση του Ντόναλντ Τραμπ σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης της εισβολής της Μόσχας στην Ουκρανία, παρά την επιβολή κυρώσεων στις δύο μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρείες της Ρωσίας αυτή την εβδομάδα, έχει αναγκάσει την Ευρώπη να πάρει στους ώμους της το βάρος της υποστήριξης της Ουκρανίας. Ενώ οι κυβερνήσεις της Ευρώπης και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θεωρούσαν εδώ και καιρό αδιανόητη τη χρήση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για τον εξοπλισμό και την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, φοβούμενες ότι θα παραβίαζε το διεθνές δίκαιο, η προοπτική αυτή αναδείχθηκε ως πραγματική τους τελευταίους μήνες, καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται.
Η ΕΕ ήλπιζε την Πέμπτη να δώσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή μια σαφή εντολή να υποβάλει μια νομική πρόταση που θα περιγράφει το δάνειο αυτό προς την Ουκρανία, αλλά ο Ντε Βεβέρ διασφάλισε ότι αυτό δεν θα συμβεί.
Ήταν μια ολόκληρη μέρα διαπραγματεύσεων η οποία οδήγησε σε διακοπή των συνομιλιών χωρίς συμφωνία σε κάποιο σημείο. Ο Ντε Βεβέρ επέτρεψε στην τελική δήλωση της συνόδου κορυφής να αναφέρει ότι δεν θα σταθεί εμπόδιο στην περαιτέρω διερεύνηση της Επιτροπής της ιδέας της δήμευσης περιουσιακών στοιχείων. Αλλά αυτό δεν ήταν ό,τι ονειρευόταν το Κίεβο.
Είναι «ένα επαρκώς ισορροπημένο κείμενο που επιτρέπει ερμηνείες που ανταποκρίνονται σε όλες τις ανάγκες και τις ευαισθησίες, ώστε ο καθένας να δώσει στη συνέχεια μια συγκεκριμένη ερμηνεία που είναι καλή για τον εαυτό του», δήλωσε ένας διπλωμάτης της ΕΕ που ενημερώθηκε για τις συζητήσεις, ο οποίος μίλησε στο Politico υπό τον όρο της ανωνυμίας επειδή οι συνομιλίες ήταν ιδιωτικές.
Η απάντηση Μακρόν και Λαγκάρντ για το «μπλόκο» του Ντε Βέβερ
Το σχέδιο για τα περιουσιακά στοιχεία «δεν έχει θαφτεί», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν. «Μπορέσαμε να συζητήσουμε τεχνικές λεπτομέρειες». Δεν υπήρχαν άλλες επιλογές χρηματοδότησης στο τραπέζι για την βοήθεια προς την Ουκρανία, είπε. Η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ δήλωσε στους ηγέτες ότι οι κίνδυνοι που σχετίζονται με το δάνειο είναι «διαχειρίσιμοι».
Καθώς το Βέλγιο έδειξε ότι ένιωθε άβολα με το σχέδιο, διπλωμάτες της ΕΕ πέρασαν πολλές μέρες ενόψει της συνόδου κορυφής προσπαθώντας να βρουν νομική διατύπωση για να καθησυχάσουν τον Ντε Βέβερ και παράλληλα να δώσουν στην Επιτροπή τις οδηγίες που θα χρειαζόταν για να προχωρήσει με την ιδέα.
Ωστόσο, ενώ τα προηγούμενα σχέδια της κοινής δήλωσης, ακόμη και το πρωί της συνόδου κορυφής, καλούσαν ρητά τους αξιωματούχους να υποβάλουν μια νομική πρόταση – ουσιαστικά ένα μήνυμα ότι το σχέδιο ήταν πιθανό να γίνει πραγματικότητα.
Τελικά η διατύπωση των ηγετών κατέληξε απλώς στο «καλεί την Επιτροπή να παρουσιάσει, το συντομότερο δυνατό, επιλογές για οικονομική στήριξη» και παραπέμπει το ζήτημα στην επόμενη σύνοδο κορυφής. Αυτή έχει προγραμματιστεί για τον Δεκέμβριο, αλλά οι αξιωματούχοι δεν απέκλεισαν μια νωρίτερα συνάντηση.
Γιατί επιμένει ο Βέλγος Πρωθυπουργός
Τα διακυβεύματα φαίνονταν πολύ υψηλά για τον Ντε Βέβερ, δεδομένου ότι το μεγαλύτερο μέρος των ακινητοποιημένων περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας στην Ευρώπη κατέχεται από την χρηματοπιστωτική εταιρεία Euroclear, η οποία είναι εγγεγραμμένη στο Βέλγιο, ανέφεραν οι διπλωμάτες.
Είπε επανειλημμένα στους ομολόγους του ότι η επιχείρηση ενείχε τεράστιους οικονομικούς και νομικούς κινδύνους για το Βέλγιο.
Ο ντε Βέβερ απέρριψε έναν συμβιβασμό της τελευταίας στιγμής που θα προέβλεπε αυστηρότερη διατύπωση υπέρ του δανείου, σύμφωνα με τέσσερις αξιωματούχους της ΕΕ.
«Συμφωνήσαμε για το πώς πρέπει να εργαστούμε τώρα», δήλωσε η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στους δημοσιογράφους.
Τις τελευταίες εβδομάδες Βέλγοι αξιωματούχοι έχουν επανειλημμένα καλέσει την Επιτροπή να τηρήσει διμερώς τις πιο ευαίσθητες πτυχές του δανείου — και εξοργίστηκαν όταν αξιωματούχοι της ΕΕ αρνήθηκαν να το πράξουν.
«Η αίσθησή μου είναι ότι οι φίλοι από την Επιτροπή υποτίμησαν την πολυπλοκότητα αυτής της πολύπλοκης χρηματοοικονομικής δομής», δήλωσε ένας από τους διπλωμάτες της ΕΕ. «Αυτή η υποτίμηση είναι ο λόγος για τον οποίο το Βέλγιο ανησυχεί».
Ο συμβιβασμός που επετεύχθη στην ΕΕ επιτρέπει σε όλους να σώσουν την αξιοπιστία τους ― και αφήνει στον Ντε Βέβερ την εξουσία να ασκήσει βέτο σε οποιεσδήποτε μελλοντικές ενέργειες εάν δεν πληρούν τις κόκκινες γραμμές του.
Εάν «η Ρωσία μπορεί πράγματι να διεκδικήσει τα χρήματα για οποιονδήποτε λόγο… τα μετρητά πρέπει να είναι εκεί αμέσως», δήλωσε ο Ντε Βέβερ, προσθέτοντας ότι «η εμπιστοσύνη σε ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ευρώπης» θα διακυβευόταν.
«Ποιος θα δώσει αυτή την εγγύηση; Ρώτησα τους συναδέλφους μου: “Εσείς; Τα κράτη μέλη;” … Αυτό το ερώτημα δεν απαντήθηκε», είπε ο Βέλγος ηγέτης.
