Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, προκάλεσε διεθνή αναταραχή την Πέμπτη 30 Οκτωβρίου, δηλώνοντας αιφνιδιαστικά ότι η Ουάσιγκτον θα ξεκινήσει εκ νέου τις πυρηνικές της δοκιμές – μια απόφαση που ανατρέπει δεκαετίες αμερικανικής πολιτικής αποτροπής και ελέγχου εξοπλισμών.
Η ανακοίνωση αυτή έρχεται σε μια περίοδο που Ρωσία, Κίνα και Βόρεια Κορέα εντείνουν τις δικές τους πυρηνικές δραστηριότητες. Μόνο ο Πούτιν τις τελευταίες ημέρες ανακοίνωνε συνεχώς δοκιμές νέων πυρηνικών όπλων σε αέρα, ξηρά και θάλασσα.
Ο Τραμπ έκανε τη δήλωση μέσω της πλατφόρμας του Truth Social, λίγο πριν από προγραμματισμένη συνάντηση με τον Κινέζο πρόεδρο, Σι Τζινπίνγκ. Στην ανάρτησή του ανέφερε ότι «έχει δώσει εντολή στο υπουργείο Πολέμου να αρχίσει αμέσως δοκιμές πυρηνικών όπλων σε ισότιμη βάση με τις άλλες χώρες», όπως αναφέρεται σε ρεπορτάζ της Washington Post.
Η δήλωση προκάλεσε αμέσως σύγχυση, καθώς το πυρηνικό οπλοστάσιο των ΗΠΑ υπάγεται στην αρμοδιότητα του υπουργείου Ενέργειας και της Εθνικής Υπηρεσίας Πυρηνικής Ασφάλειας, και όχι του Πενταγώνου.
Πάνω από 5.000 πυρηνικές κεφαλές στις ΗΠΑ
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Arms Control Association, οι ΗΠΑ διαθέτουν 5.225 πυρηνικές κεφαλές, ενώ η Ρωσία 5.580. Οι δύο χώρες κατέχουν σχεδόν το 90% των παγκόσμιων πυρηνικών όπλων. Από το 1945 έως το 1992 οι ΗΠΑ πραγματοποίησαν 1.030 πυρηνικές δοκιμές, με την τελευταία -την επιχείρηση «Divider»- να λαμβάνει χώρα στην έρημο της Νεβάδα.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες σταμάτησαν τις δοκιμές μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και υπέγραψαν τη Συνθήκη Ολικής Απαγόρευσης Πυρηνικών Δοκιμών το 1996. Έκτοτε η αξιοπιστία των αμερικανικών πυρηνικών όπλων βασίζεται σε προηγούμενα δεδομένα και σε προσομοιώσεις υψηλής ακρίβειας. Ωστόσο, ορισμένες χώρες, όπως η Βόρεια Κορέα, η Ινδία και το Πακιστάν, συνέχισαν να δοκιμάζουν πυρηνικά όπλα τις τελευταίες δεκαετίες.
Η πιθανή επανέναρξη των αμερικανικών δοκιμών εγείρει σοβαρά ερωτήματα. Ειδικοί προειδοποιούν ότι ένα τέτοιο βήμα θα μπορούσε να πυροδοτήσει έναν νέο γύρο εξοπλισμών και να αποσταθεροποιήσει την παγκόσμια ασφάλεια, τονίζεται στο ρεπορτάζ της Washington Post.
Όπως αναφέρεται σε έκθεση του Bulletin of Atomic Scientists, μια νέα αμερικανική πυρηνική δοκιμή «θα μπορούσε να αποτελέσει την απαρχή μιας ανεξέλεγκτης αλυσιδωτής αντίδρασης, με άλλες χώρες να ακολουθούν το παράδειγμα».
Οι πρόσφατες πυρηνικές απειλές από Ασία
Η Ρωσία πρόσφατα επιβεβαίωσε ότι δοκίμασε τον πυραύλο Κρουζ Burevestnik (Skyfall), με δυνατότητα πυρηνικής πρόωσης, καθώς και ένα νέο υποβρύχιο drone με πυρηνικό οπλισμό.
Η Κίνα κατασκευάζει νέα σιλό διηπειρωτικών πυραύλων, ενώ η Βόρεια Κορέα ανακοίνωσε την ανάπτυξη ενός νέου ICBM, ικανού να πλήξει το έδαφος των ΗΠΑ.
Εάν οι ΗΠΑ πράγματι επαναφέρουν τις δοκιμές, αυτές θα πραγματοποιηθούν πιθανότατα στο πεδίο της Νεβάδα, που στο παρελθόν φιλοξενούσε έως και 20.000 άτομα προσωπικό. Ωστόσο, η επαναλειτουργία των εγκαταστάσεων θα απαιτούσε χρόνια προετοιμασίας, καθώς έχουν περάσει πάνω από τρεις δεκαετίες από την τελευταία δοκιμή.
Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με ανησυχία. Η επανέναρξη πυρηνικών δοκιμών από την Ουάσιγκτον θα μπορούσε να σημάνει το τέλος της σχετικής σταθερότητας που επικρατεί από τη δεκαετία του 1990 και να εγκαινιάσει μια νέα εποχή ψυχροπολεμικής έντασης.
Όπως συνοψίζουν οι αναλυτές, το κίνητρο πίσω από αυτήν την κίνηση φαίνεται περισσότερο πολιτικό, παρά επιστημονικό – ένα μήνυμα ισχύος προς αντιπάλους όπως η Ρωσία και η Κίνα, αλλά και ένα επικίνδυνο βήμα, που ενδέχεται να ξαναφέρει τον κόσμο στο χείλος μιας νέας πυρηνικής κούρσας.
