Ένταση μεταξύ Μερτς και Ερντογάν για Γάζα και κράτος δικαίου στην Τουρκία

Τι ειπώθηκε στην κοινή συνέντευξη Τύπου Μερτς και Ερντογάν μετά τη συνάντησή τους στην Άγκυρα. Τα καρφιά Μερτς και οι απαντήσεις Ερντογάν

Ο Ταγίπ Ερντογάν και ο Φρίντριχ Μερτς στην κοινή συνέντευξη Τύπου στο Προεδρικό Μέγαρο στην Άγκυρα © EPA/NECATI SAVAS

Η κοινή συνέντευξη Τύπου του Γερμανού καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς και του Τούρκου Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν στην Άγκυρα έφερε στο φως βαθιές διαφωνίες μεταξύ των δύο ανδρών σε δύο κρίσιμα μέτωπα της διεθνούς και ευρωπαϊκής ατζέντας: το Κράτος Δικαίου στην Τουρκία και τη σύγκρουση στη Γάζα. Τα ρήγματα αυτά επισκίασαν την κοινή βούληση για ενίσχυση της στρατηγικής συνεργασίας, ιδιαίτερα στον τομέα των αμυντικών έργων.

Η ένταση εκδηλώθηκε γύρω από την τήρηση των δημοκρατικών αρχών στην Τουρκία. Ο Γερμανός καγκελάριος Μερτς έθεσε ευθέως το ζήτημα, δηλώνοντας ότι οι πρόσφατες αποφάσεις της Άγκυρας –αναφερόμενος έμμεσα σε περιστατικά όπως η σύλληψη του Εκρέμ Ιμάμογλου– «δεν συμβαδίζουν πλήρως» με τις αρχές του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας, όπως αυτές ορίζονται από τα Κριτήρια της Κοπεγχάγης για την ένταξη στην ΕΕ.

Ο Μερτς, υπογράμμισε ότι η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας είναι μεν επιθυμητή από τη Γερμανία, ωστόσο ο δρόμος προς την πλήρη ένταξη περνά απαραίτητα μέσα από την τήρηση αυτών των κριτηρίων.

Χαρακτηριστικά ανέφερε ότι ο ίδιος και η κυβέρνησή του θεωρούν την Τουρκία «πολύ κοντά στην Ευρωπαϊκή Ένωση» και επιθυμούν να συνεχίσουν να ανοίγουν τον δρόμο προς την Ευρώπη, αλλά εξέφρασε την ανησυχία του για τα πρότυπα της δικαιοσύνης που «δεν ανταποκρίνονται ακόμη» στις προσδοκίες της ΕΕ.

Η απάντηση του Προέδρου Ερντογάν ήταν άμεση και αιχμηρή, επαναφέροντας την πάγια του θέση: η Τουρκία δεν υιοθετεί τα ευρωπαϊκά κριτήρια, αλλά τα «κριτήρια της Άγκυρας». Ο Τούρκος Πρόεδρος αντέτεινε ότι η χώρα του «είναι μια δημοκρατία που λειτουργεί υποδειγματικά» και «κανείς δεν μπορεί να βρίσκεται πάνω από το νόμο», υπονοώντας ότι οι νομικές ενέργειες που επικαλείται η ΕΕ είναι εσωτερικά θέματα.

Τι είπαν Μερτς και Ερντογάν για Γάζα και Ισραήλ

Το δεύτερο σημείο έντασης ήταν το ζήτημα της Γάζας, στο οποίο οι διαφορές μεταξύ των δύο χωρών εμφανίστηκαν αγεφύρωτες. Όταν τέθηκε στον καγκελάριο Μερτς ερώτηση σχετικά με τη γερμανική στάση απέναντι στο Ισραήλ, ο Μερτς τόνισε την ιστορική δέσμευση της Γερμανίας στο πλευρό του Ισραήλ, λόγω του ιστορικού χρέους που προέκυψε από το Ολοκαύτωμα. Διευκρίνισε, ωστόσο, ότι η στήριξη αυτή «δεν σημαίνει πως στηρίζει κάθε απόφαση της ισραηλινής κυβέρνησης».

Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος Ερντογάν αναφέρθηκε ανοιχτά στο ζήτημα ως «γενοκτονία στη Γάζα», υιοθετώντας μια εντελώς διαφορετική ρητορική από τον Γερμανό ομόλογό του, και ζήτησε τη συμβολή όλων στην ανοικοδόμηση της περιοχής. Η αντιπαράθεση αυτή αναδεικνύει την απόσταση μεταξύ των δύο χωρών στον τρόπο που αντιλαμβάνονται και διαχειρίζονται τη συνεχιζόμενη κρίση στη Μέση Ανατολή.

Πού συμφώνησαν 

Παρά τις μείζονες διαφωνίες, οι δύο ηγέτες έδειξαν κοινή βούληση για την ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας σε επιλεγμένους τομείς. Ο Ερντογάν εξήρε τις «εξαιρετικές εμπορικές και οικονομικές σχέσεις» με τη Γερμανία, η οποία παραμένει ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Τουρκίας στην Ευρώπη.

Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη συνεργασία στην αμυντική βιομηχανία. Ο Τούρκος Πρόεδρος ζήτησε να αφήσουν πίσω τις δυσκολίες του παρελθόντος στην προμήθεια αμυντικών προϊόντων και να επικεντρωθούν σε κοινά έργα, χαιρετίζοντας τα θετικά βήματα της Γερμανίας σχετικά με το Eurofighter. Και οι δύο πλευρές αναγνώρισαν ότι η τουρκο-γερμανική συνεργασία είναι απαραίτητη για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, ιδίως λόγω των μεταβαλλόμενων συνθηκών στην περιοχή, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία.