Μια σιωπηλή αλλά τεράστια αναδιανομή πλούτου βρίσκεται σε εξέλιξη στην Κίνα, καθώς η γήρανση του πληθυσμού και η οικονομική επιβράδυνση φέρνουν στο προσκήνιο οικογενειακές συγκρούσεις για περιουσιακά στοιχεία και κληρονομιές, σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση του Bloomberg.
Το φαινόμενο, που μέχρι πρόσφατα περιοριζόταν στους δισεκατομμυριούχους και τις γνωστές οικογένειες της χώρας, αρχίζει πλέον να αγγίζει και τη μεσαία τάξη.
Η κοινωνική συνοχή που βασιζόταν στην οικογενειακή αρμονία και την αφοσίωση στα γηρατειά δοκιμάζεται. Η υπόθεση της Κέλι Ζονγκ, κληρονόμου της εταιρείας Wahaha, η οποία βρέθηκε σε δημόσια διαμάχη με τα ετεροθαλή αδέλφια της για 2 δισ. δολάρια που βρίσκονται σε υπεράκτιους λογαριασμούς, είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου.
Δραματική γήρανση πληθυσμού
Η Κίνα μετρά ήδη περισσότερους από 217 εκατομμύρια πολίτες άνω των 65 ετών, δηλαδή περίπου το 14% του πληθυσμού. Τα επόμενα είκοσι χρόνια, εκατομμύρια οικογένειες θα βρεθούν αντιμέτωπες με την ανάγκη να διαχειριστούν την περιουσία των ηλικιωμένων συγγενών τους, συχνά χωρίς σαφή νομικά ή συναισθηματικά πλαίσια.
Στις μεγάλες πόλεις όπως η Σαγκάη και το Πεκίνο, οι συνταξιούχοι συχνά είναι οι πιο εύποροι. Υπολογίζεται ότι περίπου 20 εκατομμύρια πρώην δημόσιοι υπάλληλοι λαμβάνουν μηνιαίες συντάξεις άνω των 6.200 γιουάν (755 ευρώ), ποσό υψηλότερο από τον μέσο μισθό ενός νέου πτυχιούχου. Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος του πλούτου τους είναι «παγωμένο» σε ακίνητα, των οποίων οι τιμές έχουν τριπλασιαστεί την τελευταία εικοσαετία.
Αντίθετα, οι γενιές των σαραντάρηδων και των νεότερων αντιμετωπίζουν αυξανόμενες δυσκολίες. Οι απολύσεις σε εταιρείες τεχνολογίας πλήττουν κυρίως τους εργαζόμενους μέσης καριέρας, ενώ πολλοί νέοι επιστρέφουν στο πατρικό τους χωρίς σαφή επαγγελματική κατεύθυνση. Η προσδοκία μιας μελλοντικής κληρονομιάς αποτελεί, για αρκετούς, τη μόνη ελπίδα οικονομικής ανάσας.
Αμφιβολίες για φροντίδα παιδιών προς γονείς
Παράλληλα, αλλάζει και η κοινωνική αντίληψη γύρω από την υποχρέωση των παιδιών να φροντίζουν τους γονείς τους. Έρευνα της Dajia Insurance Group δείχνει ότι πάνω από τους μισούς Κινέζους αμφιβάλλουν πως τα παιδιά τους θα τους στηρίξουν οικονομικά στα γηρατειά, ενώ μόλις το 10% δηλώνει ότι εξακολουθεί να πιστεύει στην παραδοσιακή αξία της οικογενειακής ευσέβειας.
Η αναδιανομή πλούτου μέσα στις οικογένειες δεν είναι μόνο οικονομικό, αλλά και συναισθηματικό ζήτημα. Οι αποφάσεις για το πώς θα μοιραστεί η περιουσία ενός ηλικιωμένου συγγενή οδηγούν συχνά σε εντάσεις και ρήξεις. Σε πολλές περιπτώσεις, η πώληση ενός οικογενειακού ακινήτου είναι η μόνη λύση, ειδικά όταν απαιτείται χρηματοδότηση για νοσηλεία ή φροντίδα ηλικιωμένων.
Στη Σαγκάη, όπου πάνω από το ένα τρίτο του πληθυσμού είναι άνω των 60 ετών, τέτοια περιστατικά είναι πλέον συνηθισμένα. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου συγγενείς που φροντίζουν ηλικιωμένους απαιτούν την πλήρη ιδιοκτησία του σπιτιού, ενώ άλλοι αντιστέκονται στην πώληση λόγω συναισθηματικού δεσμού.
Έλλειψη κατάλληλων χρηματοοικονομικών/κοινωνικών εργαλείων στην Κίνα
Η κατάσταση επιδεινώνεται από την έλλειψη χρηματοοικονομικών εργαλείων που θα μπορούσαν να απαλύνουν τις συγκρούσεις. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, οι ηλικιωμένοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν την κατοικία τους ως εγγύηση για ένα «αντίστροφο στεγαστικό δάνειο», εξασφαλίζοντας ρευστότητα χωρίς να αναγκάζονται να πουλήσουν το σπίτι τους. Αντίστοιχα προϊόντα δεν υπάρχουν ακόμη ευρέως στην Κίνα.
Η χώρα γερνά προτού προλάβει να πλουτίσει πραγματικά. Αν η οικονομία εξακολουθούσε να αναπτύσσεται με ταχύτητα 10% ετησίως, η αξία ενός παλιού διαμερίσματος δεν θα είχε τη δύναμη να αλλάξει τις οικογενειακές ισορροπίες.
Όμως σε μια περίοδο χαμηλής ανάπτυξης και ασθενικής αγοράς ακινήτων, τα σπίτια των ηλικιωμένων έχουν μετατραπεί στο πιο πολύτιμο —και πιο αμφιλεγόμενο— περιουσιακό στοιχείο της σύγχρονης Κίνας.
