Η κυβέρνηση συνασπισμού του Ισραήλ επιδιώκει ο προϋπολογισμός της επόμενης χρονιάς να οδηγήσει τη χώρα «από τη σύγκρουση στην ανάπτυξη», εκτιμώντας ότι το έλλειμμα θα περιοριστεί τώρα που έχει επιτευχθεί κατάπαυση του πυρός με τη Χαμάς, όπως δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Μπετσαλέλ Σμότριτς.
Η κυβέρνηση σκοπεύει να ανακαλέσει ορισμένα από τα φορολογικά μέτρα που είχαν επιβληθεί για τη χρηματοδότηση του διετούς πολέμου στη Γάζα, προκειμένου να ελαφρύνει το βάρος για τους εργαζόμενους Ισραηλινούς, εξήγησε ο Σμότριτς σε ενημέρωση για το πλαίσιο του προϋπολογισμού του 2026.
Παράλληλα, σχεδιάζει να θεσπίσει έναν μόνιμο φόρο επί των υπερκερδών των τραπεζών, οι οποίες παρουσίασαν, όπως είπε, «πρωτοφανή περιθώρια κέρδους», χωρίς ωστόσο να δώσει χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή του μέτρου.
Ο στόχος για το έλλειμμα του επόμενου έτους αναμένεται να μειωθεί στο 3,2% του ΑΕΠ, από το 5,2% που είχε τεθεί για το 2025, με τον Σμότριτς να δηλώνει ότι το τελικό ποσοστό μπορεί να είναι ακόμη χαμηλότερο.
13 δισ. δολάρια για την άμυνα
Πολλά θα εξαρτηθούν από το κατά πόσο το υπουργείο Άμυνας θα παραμείνει εντός των ορίων της πρόσθετης χρηματοδότησης που είχε συμφωνηθεί νωρίτερα φέτος, σημείωσε ο υπουργός. Το ποσό αυτό ανέρχεται σε 42 δισεκατομμύρια σέκελ (περίπου 12,9 δισ. δολάρια) για την κάλυψη όλων των αμυντικών αναγκών φέτος και το επόμενο έτος, εξαιρουμένων των τακτικών δαπανών.
Η άμυνα θα παραμείνει η μεγαλύτερη δαπάνη του κρατικού προϋπολογισμού, καθώς πέρυσι ανήλθε στο 8,8% του ΑΕΠ, σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI).
Ο Σμότριτς ανέφερε ότι ο νέος φόρος στις τράπεζες θα εστιάζει στα κέρδη που προέρχονται από επιτόκια, χαρακτηρίζοντάς τον «μόνιμο φόρο σε ένα είδος κέρδους που δεν αποτελεί προϊόν σκληρής εργασίας».
Mιώθηκαν οι προσδοκίες για ανάπτυξη
Το υπουργείο Οικονομικών μείωσε την πρόβλεψη για την ανάπτυξη του 2025 στο 2,8% από 3,1%, ενώ για το 2026 εκτιμάται αύξηση 5,2%. Πρόκειται για παρόμοια αναθεώρηση με εκείνη που είχε πραγματοποιήσει η Κεντρική Τράπεζα τον Σεπτέμβριο.
Κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης Ισραήλ–Χαμάς, που σήμερα βρίσκεται σε εύθραυστη εκεχειρία έπειτα από συμφωνία με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ, η ισραηλινή οικονομία αναπτύχθηκε με ρυθμό χαμηλότερο του προπολεμικού. Το 2024 ήταν η χρονιά με τη βραδύτερη ανάπτυξη των τελευταίων δύο δεκαετιών, εξαιρουμένης της περιόδου της πανδημίας.
Το δημόσιο χρέος αναμένεται να μειωθεί σταδιακά, αφού αυξήθηκε εξαιτίας των δαπανών για τον πόλεμο σε πολλαπλά μέτωπα — στη Γάζα, στο Ιράν και στον Λίβανο — που ξέσπασε μετά τις επιθέσεις της Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023.
Ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ ανέβηκε στο 69% πέρυσι, από 60% πριν από τον πόλεμο. Το υπουργείο Οικονομικών εκτιμά ότι θα χρειαστούν από πέντε έως δεκαπέντε χρόνια για να επανέλθει στα προπολεμικά επίπεδα, ανάλογα με τον ρυθμό ανάπτυξης και τις δαπάνες.
Ο Σμότριτς δήλωσε ότι αναμένει την ψήφιση του προϋπολογισμού από το υπουργικό συμβούλιο στις αρχές Δεκεμβρίου και την τελική έγκριση από την Κνεσέτ έως τις 26 Μαρτίου. Αν αυτό δεν συμβεί, η κυβέρνηση θα πέσει αυτόματα.
Προβλήματα στον κυβερνητικό συνασπισμό
Οι εντάσεις εντός του κυβερνητικού συνασπισμού του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου αποτελούν τον μεγαλύτερο κίνδυνο. Δύο υπερορθόδοξα κόμματα αποχώρησαν από την κυβέρνηση τον Ιούλιο, λόγω διαφωνιών σχετικά με το νομοσχέδιο για τη στρατολόγηση, αφήνοντας τον συνασπισμό χωρίς κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Τα κόμματα Σας και Ενωμένη Τορά για τον Ιουδαϊσμό έχουν έκτοτε μπλοκάρει το μεγαλύτερο μέρος των νομοθετικών πρωτοβουλιών της κυβέρνησης.
Η επιστροφή τους εξαρτάται από την ψήφιση νομοσχεδίου που θα ενισχύει τις εξαιρέσεις των υπερορθόδοξων ανδρών από τη στρατιωτική θητεία — ένα ζήτημα που εξακολουθεί να διχάζει βαθιά την ισραηλινή κοινωνία.
