Η συντηρητική δεξαμενή σκέψης (Τhink Tank) των ΗΠΑ που βρίσκεται πίσω από τον «οδικό χάρτη» του Ντόναλντ Τραμπ στη δεύτερη θητεία του, γνωστό ως Project 2025, στρέφεται πλέον στην Ευρώπη.
Το Heritage Foundation, ο ιδεολογικός κινητήρας του τραμπισμού, συνεργάζεται ανοιχτά με ευρωπαϊκά εθνικιστικά και ακροδεξιά κινήματα, επιχειρώντας να εξάγει το μοντέλο του εναντίον των προοδευτικών πολιτικών της Δύσης, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Politico.
Στα τέλη Οκτωβρίου, στο πρώην σπίτι του Σίλβιο Μπερλουσκόνι στη Ρώμη, πραγματοποιήθηκε συνέδριο για την «δημογραφική κρίση» της Ευρώπης. Στο επίκεντρο, η άποψη ότι η μείωση των γεννήσεων αποτελεί απειλή για τον δυτικό πολιτισμό. Μεταξύ των ομιλητών ήταν ο Ρότζερ Σεβερίνο, αντιπρόεδρος του Heritage και αρχιτέκτονας της εκστρατείας κατά των αμβλώσεων στις ΗΠΑ, καθώς και η Ιταλίδα υπουργός Οικογένειας Ευγενία Ροτσέλα.
Την ίδια στιγμή, ο Σεβερίνο και ο πρόεδρος του οργανισμού, Κέβιν Ρόμπερτς, συμμετέχουν σε συνέδρια της ευρωπαϊκής άκρας δεξιάς όπως το «Patriots for Europe», όπου κυριαρχεί το σύνθημα «Make Europe Great Again».
Παράλληλα, στελέχη του Heritage πραγματοποιούν ιδιωτικές συναντήσεις με βουλευτές από την Ουγγαρία, την Τσεχία, την Ισπανία, τη Γαλλία και τη Γερμανία. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωκοινοβουλίου, μέσα σε έναν χρόνο έγιναν επτά τέτοιες συναντήσεις, έναντι μόλις μίας την προηγούμενη πενταετία.
Eυκαιρία για πρόσβαση στον Τραμπ
Όπως δήλωσε ο Σεβερίνο, αυτές οι επαφές αποσκοπούν στην ανταλλαγή ιδεών. Για τους Ευρωπαίους πολιτικούς όμως, είναι και μια ευκαιρία να αποκτήσουν πρόσβαση σε ανθρώπους του περιβάλλοντος Τραμπ. Για το Heritage, είναι τρόπος να επεκτείνει την επιρροή του εκτός Ουάσινγκτον. Ο Ρόμπερτς έχει ευθυγραμμίσει πλήρως τον οργανισμό με τη λογική του Make America Great Again.
Ο ανώτερος συνεργάτης του Heritage, Μάικ Γκονζάλες, δήλωσε ότι οι Ευρωπαίοι συνομιλητές του ενδιαφέρονται έντονα για θέματα όπως οι αμβλώσεις, η θεωρία φύλου, η άμυνα και η Κίνα. Τμήματα του Project 2025, όπως η πρόταση για κατάργηση της χρηματοδότησης των δημόσιων μέσων ενημέρωσης, «είναι απολύτως μεταφέρσιμα στην Ευρώπη», είπε χαρακτηριστικά.
Η αμερικανική δεξαμενή ιδεών είχε πάντοτε παρουσία στην Ευρώπη, αλλά η επανεκλογή Τραμπ αύξησε τη ζήτηση για τη «συνταγή» της. «Οι Ευρωπαίοι ηγέτες βλέπουν τι κάνει ο Τραμπ και λένε: “Θέλω κι εγώ λίγο απ’ αυτό”», ανέφερε ο Γκονζάλες.
Η προσπάθεια θυμίζει παλαιότερες απόπειρες όπως εκείνη του Στιβ Μπάνον το 2019 να ενώσει τα εθνικιστικά κόμματα υπό την ομπρέλα του Movement, χωρίς επιτυχία. Ορισμένοι αναλυτές θεωρούν ότι ούτε η νέα αυτή πρωτοβουλία θα έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα, καθώς η ευρωπαϊκή δεξιά διαθέτει δικά της ιδεολογικά εργαλεία και δεν εξαρτάται από αμερικανικές δεξαμενές σκέψης.
Η ακροδεξιά ενισχύεται
Ωστόσο, η συγκυρία μοιάζει ευνοϊκή. Σε πολλές χώρες της Ευρώπης η ακροδεξιά ενισχύεται, αξιοποιώντας τη δυσαρέσκεια για τη μετανάστευση, τις κλιματικές πολιτικές και το ζήτημα της εθνικής κυριαρχίας — ζητήματα που ταυτίζονται με το Project 2025. Στην Ιταλία, δύο βουλευτές πρότειναν νόμο που θα αναγνώριζε «προσωπικότητα στο έμβρυο», ενώ η κυβέρνηση Μελόνι ετοιμάζεται να εγκρίνει μέτρο για την προστασία του εμβρύου «από τη σύλληψη».
Η Ρώμη, επίσης, αποχώρησε από την κινεζική πρωτοβουλία Belt and Road και απέκλεισε την Huawei από τα τηλεπικοινωνιακά έργα. Παράλληλα, ο βουλευτής των «Αδελφών της Ιταλίας» Λούτσιο Μαλάn προσπάθησε να ακυρώσει απαγόρευση σε ομοφοβικές και σεξιστικές διαφημίσεις.
Το Heritage κερδίζει έδαφος στην Ευρώπη, ακριβώς τη στιγμή που στην Ουάσινγκτον αντιμετωπίζει έντονη κριτική. Ο Ρόμπερτς βρέθηκε στο επίκεντρο σκανδάλου όταν υπερασπίστηκε τον σχολιαστή Τάκερ Κάρλσον μετά από συνέντευξή του με λευκό εθνικιστή. Η κρίση προκάλεσε ανταρσία στο εσωτερικό του οργανισμού και ο Ρόμπερτς αναγκάστηκε να ζητήσει συγγνώμη.
Παρά ταύτα, η ταχύτατη εφαρμογή του Project 2025 στις ΗΠΑ ενίσχυσε το κύρος του Heritage. Ο Κένεθ Χάαρ, από το Corporate Europe Observatory, δήλωσε ότι «η πλήρης υιοθέτηση της ατζέντας του από τον Τραμπ τούς έδωσε απαράμιλλο κύρος. Δεν είναι πια απλώς ένα think tank των ΗΠΑ· λειτουργεί σαν εκπρόσωπος του συνασπισμού MAGA και ουσιαστικά ασκεί εξωτερική πολιτική για λογαριασμό του προέδρου».
Η Ευρώπη κρίσιμο μέτωπο απέναντι στην «ισλαμοποίηση» και την αριστερή ιδεολογία
Οι δωρητές και ακτιβιστές του οργανισμού στις ΗΠΑ βλέπουν την Ευρώπη ως κρίσιμο μέτωπο απέναντι στην «ισλαμοποίηση» και την αριστερή πολιτική. «Έχουμε υπαρξιακό συμφέρον να είναι η Ευρώπη κυρίαρχη, ελεύθερη και ισχυρή», είπε ο Γκονζάλες.
Παρότι ιστορικά η ευρωπαϊκή δεξιά δυσκολεύεται να συνεργαστεί λόγω αντικρουόμενων εθνικών συμφερόντων, η δυναμική του Τραμπ φαίνεται να αλλάζει τα δεδομένα. Το Heritage λειτουργεί πλέον ως συνδετικός κρίκος, ενώ η άνοδος του MAGA δίνει στους Ευρωπαίους εθνικιστές πρόσθετη νομιμοποίηση.
O Ιταλός ευρωβουλευτής Νικόλα Προκατσίνι, που έχει συμμετάσχει σε αρκετές τέτοιες συναντήσεις, υπερασπίζεται τη συνεργασία: «Μπορεί να συμφωνεί κανείς ή όχι με τις θέσεις τους, αλλά το Heritage είναι σίγουρα μια αυθεντία στον χώρο των ιδεών».
Η «εξαγωγή» του MAGA στην Ευρώπη δεν είναι πια σύνθημα. Είναι μια οργανωμένη στρατηγική που φιλοδοξεί να μετατρέψει το Make America Great Again σε Make Europe Great Again.
