Η Ευρώπη επιχειρεί να ενισχύσει την ψηφιακή της αυτονομία απέναντι στην τεχνολογική κυριαρχία των ΗΠΑ και την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας, με σημείο αναφοράς τη Σύνοδο Κορυφής για την Ευρωπαϊκή Ψηφιακή Κυριαρχία που πραγματοποιείται σήμερα Τρίτη 18 Νοεμβρίου στο Βερολίνο. Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ηγούνται της πρωτοβουλίας, συναντώντας κορυφαίους CEO της ευρωπαϊκής τεχνολογικής βιομηχανίας και υπουργούς Ψηφιακής Πολιτικής από 23 κράτη-μέλη της ΕΕ.
Στο επίκεντρο της συνόδου βρίσκονται η τεχνητή νοημοσύνη, το cloud computing και η ανάγκη για ευρωπαϊκή υποδομή που θα επιτρέψει την ασφαλή αποθήκευση και διαχείριση δεδομένων, σε μια περίοδο που ο ανταγωνισμός σε παγκόσμιο επίπεδο εντείνεται. Οι δύο ηγέτες θα καλέσουν για επιτάχυνση των επενδύσεων, απλοποίηση των κανονισμών και ενίσχυση της συνεργασίας, ώστε η Ευρώπη να μην «μείνει πίσω» στη νέα τεχνολογική εποχή.
Το momentum για αλλαγές είναι ισχυρό, καθώς η ΕΕ αναμένεται αργότερα αυτή την εβδομάδα να παρουσιάσει προτάσεις για την αναθεώρηση των κανονισμών γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη και την προστασία δεδομένων – ένα θέμα που έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις τόσο από ευρωπαϊκές επιχειρήσεις όσο και από αμερικανικούς τεχνολογικούς κολοσσούς, οι οποίοι θεωρούν ότι οι αυστηροί κανόνες περιορίζουν την καινοτομία.
Ανησυχίες για εξάρτηση από ΗΠΑ και Κίνα, αν η ΕΕ δεν θέλει να γίνει μουσείο τεχνολογίας πρέπει να δράσει
Τα τελευταία χρόνια, η ευρωπαϊκή τεχνολογική βιομηχανία έχει βρεθεί αντιμέτωπη με μια κρίσιμη πραγματικότητα: η Γηραιά Ήπειρος εξακολουθεί να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις Ηνωμένες Πολιτείες για υπηρεσίες cloud και ισχυρή υπολογιστική ισχύ, ενώ μεγάλο μέρος του φυσικού εξοπλισμού – από ημιαγωγούς έως εξαρτήματα φορητών υπολογιστών – προέρχεται από την Κίνα και άλλες ασιατικές οικονομίες.
Ειδικά στον τομέα του cloud, οι αμερικανικοί κολοσσοί όπως Amazon Web Services, Google και Microsoft είναι οι απόλυτοι κυρίαρχοι. Η Ευρώπη, όπως παραδέχονται αξιωματούχοι της ΕΕ, δεν διαθέτει ακόμη επαρκείς εναλλακτικές που να εγγυώνται την πλήρη προστασία των δεδομένων δημοσίων φορέων και επιχειρήσεων.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Bitkom, της μεγαλύτερης ένωσης εταιρειών ψηφιακής τεχνολογίας στη Γερμανία, περίπου το 90% των γερμανικών επιχειρήσεων που εισάγουν ψηφιακά προϊόντα ή υπηρεσίες θεωρούν ότι βρίσκονται σε συνθήκη εξάρτησης. Ο πρόεδρος της ένωσης, Ραλφ Βίντεργκεστ, προειδοποιεί ότι η Ευρώπη πρέπει να αυξήσει δραστικά τις επενδύσεις της: «Αν η ήπειρος δεν θέλει να γίνει ένα μουσείο τεχνολογίας, οφείλει να δράσει άμεσα. Οι σημερινές επενδύσεις καθορίζουν την ανταγωνιστικότητα και τις θέσεις εργασίας του αύριο».
Παράλληλα, η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ ενισχύει τις ευρωπαϊκές ανησυχίες, καθώς η Ουάσιγκτον έχει δείξει διάθεση αναδιαμόρφωσης των σχέσεων με τους συμμάχους της στο πεδίο της τεχνολογίας και του εμπορίου. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκτιμούν ότι η ΕΕ πρέπει πλέον να διασφαλίσει μεγαλύτερο βαθμό αυτονομίας, χωρίς αυτό να μεταφράζεται σε αντιπαράθεση.
Ένας ανώτερος Γάλλος αξιωματούχος σημείωσε χαρακτηριστικά: «Η σύνοδος δεν είναι αντιαμερικανική ούτε αντικινεζική. Είναι μια προσπάθεια να προστατεύσουμε την ευρωπαϊκή κυριαρχία και να καθορίσουμε κανόνες σε ευρωπαϊκό επίπεδο».
Η τεχνητή νοημοσύνη στο κέντρο των συζητήσεων
Με την τεχνητή νοημοσύνη να εξελίσσεται σε κρίσιμη τεχνολογία για την άμυνα, την υγεία, τη βιομηχανία και τις δημόσιες υπηρεσίες, η Ευρώπη επιχειρεί να επιταχύνει τη συμμετοχή της στον παγκόσμιο αγώνα. Στη σύνοδο συμμετέχουν εταιρείες όπως η Mistral, ένας από τους σημαντικότερους νέους ευρωπαϊκούς παίκτες στην AI, και η SAP, ο γερμανικός κολοσσός επιχειρησιακού λογισμικού.
Το ζήτημα δεν είναι μόνο τεχνολογικό, αλλά και στρατηγικό: οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις πιέζουν για μεγαλύτερη ευελιξία στους κανονισμούς, υποστηρίζοντας ότι η υπερβολική γραφειοκρατία δυσκολεύει την ανάπτυξή τους, ιδιαίτερα σε σύγκριση με το αμερικανικό οικοσύστημα και τη μεγάλη κρατική υποστήριξη που λαμβάνουν οι κινεζικές εταιρείες.
Ωστόσο, οργανώσεις προστασίας δικαιωμάτων ανησυχούν ότι η χαλάρωση των κανονισμών μπορεί να αποδυναμώσει την προστασία δεδομένων και να θέσει σε κίνδυνο τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών. Η συζήτηση αυτή αναμένεται να είναι από τις πιο έντονες του επόμενου διαστήματος.
Cloud υποδομές και επενδύσεις πολλών δισ. ευρώ
Στο πλαίσιο των συναντήσεων στο Βερολίνο, ο Γερμανός υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής Κάρστεν Βίλντμπεργκερ τόνισε ότι «η Ευρώπη είναι έτοιμη να διαμορφώσει το δικό της ψηφιακό μέλλον», επισημαίνοντας ότι μια κοινή στρατηγική μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά μεγαλύτερη πρόοδο.
Ο υπουργός μίλησε σε εκδήλωση για τα εγκαίνια ενός νέου κέντρου δεδομένων αξίας 11 δισ. ευρώ έξω από το Βερολίνο – ένα ακόμη παράδειγμα της προσπάθειας της Ευρώπης να ενισχύσει την υπολογιστική της ισχύ, η οποία υπολείπεται σημαντικά των ΗΠΑ και της Κίνας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Bitkom, τα ευρωπαϊκά data centers διαθέτουν σήμερα συνολική ισχύ περίπου 16 gigawatts, έναντι 48 GW στις ΗΠΑ και 38 GW στην Κίνα.
Παρ’ όλα αυτά, οι πιο πρόσφατες μεγάλες επενδύσεις σε γερμανικό έδαφος προέρχονται και πάλι από αμερικανικούς κολοσσούς: η Google ανακοίνωσε επενδύσεις δισεκατομμυρίων για νέες υποδομές, ενώ η Nvidia συνεργάζεται με τη Deutsche Telekom για τη δημιουργία ενός βιομηχανικού κόμβου τεχνητής νοημοσύνης – γεγονός που, όπως επισημαίνουν επικριτές, υπογραμμίζει την υφιστάμενη εξάρτηση.
Η ασφάλεια και η γεωπολιτική στο περιθώριο της συνόδου
Παράλληλα με τη σύνοδο για την ψηφιακή κυριαρχία, το Βερολίνο φιλοξενεί και ένα διήμερο συνέδριο για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, στο οποίο συμμετέχουν υπουργοί Άμυνας και Εξωτερικών, μεταξύ των οποίων ο Γερμανός Μπόρις Πιστόριους. Η συζήτηση για τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης έχει άμεση σύνδεση με το ψηφιακό οικοσύστημα, καθώς η τεχνητή νοημοσύνη, οι υποδομές cloud και η κυβερνοασφάλεια αποτελούν πλέον πυλώνες της σύγχρονης άμυνας.
