Δεν είναι μυστικό ότι ο Λευκός Οίκος συνδέει την εξωτερική πολιτική με επιχειρηματικές συμφωνίες. Απλά επί προεδρίας Ντόναλντ Τραμπ, η παρουσία στενών φίλων του και επιχειρηματιών στον Λευκό Οίκο με έναν άτυπο ρόλο είναι έντονη ενώ πολιτικές διαπραγματεύσεις βρίσκονται ταυτόχρονα σε εξέλιξη με επιχειρηματικές επαφές. Αίσθηση έχουν προκαλέσει αποκαλύψεις της Wall Street Journal πως Ρώσοι ολιγάρχες έστειλαν εκπροσώπους τους στις ΗΠΑ για το κλείσιμο επιχειρηματικών συμφωνιών όσο οι συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία βρίσκονται σε ένα κρίσιμο ή και εύθραυστο στάδιο.
Οι στενές επαφές με τους Γκενάντι Τιμτσένκο, Γιούρι Κοβάλτσουκ, και Αρκάντι και Μπόρις Ρόζεμπεργκ -εις βάρος των οποίων έχουν επιβληθεί κυρώσεις καθώς θεωρείται πως ανήκουν στον στενό κύκλο του Κρεμλίνου- επιβεβαιώνουν την «business as usual» στάση των ΗΠΑ σήμερα παρά τους συνεχιζόμενους βομβαρδισμούς των Ρώσων στα ενδότερα της Ουκρανίας, δηλαδή πέρα από το πολεμικό μέτωπο στα ανατολικά.
Οι Αμερικανοί με τους Ρώσους, όμως, έχουν έρθει σε επαφές και σε πιο υψηλά επίπεδα, γεγονός που προκαλεί μεγάλη ανησυχία στην Ευρώπη. Η αμερικανική εφημερίδα αποκάλυψε ότι ο Στιβ Γουίτκοφ δέχτηκε τον Κύριλλο Ντμιτρίεφ, επικεφαλή του Ρωσικού Ταμείου Άμεσων Επενδύσεων και πρώην στέλεχος της Goldman Sachs, στην πολυτελή κατοικία του στο Μαϊάμι τον περασμένο μήνα. Παρόν ήταν, επίσης, ο μεγαλοεπιχειρηματίας και γαμπρός του Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ.
Εκεί ο Ντμιτρίεφ προώθησε ένα σχέδιο του Κρεμλίνου, βάσει του οποίου οι αμερικανικές εταιρείες αποκτούν πρόσβαση στα συναλλαγματικά αποθέματα της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας, συνολικού ύψους 300 δισ. δολαρίων, που είναι παγωμένα στην Ευρώπη. Το καθεστώς του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, προτείνει τα κεφάλαια αυτά να αξιοποιηθούν σε κοινά επιχειρηματικά σχέδια ΗΠΑ-Ρωσίας και σε μια ανοικοδόμηση της Ουκρανίας που θα εποπτεύει η Ουάσινγκτον. Ο Ντμιτρίεφ – ο οποίος είναι παντρεμένος με την Ναταλία Πόποβα που φέρεται να είναι συνεργάτιδα της κόρης του Πούτιν, Κατερίνα Τίχονοβα- υποστηρίζει εδώ και μήνες πως οι δυο χώρες μπορούν να συνεργαστούν σε διάφορα πεδία ακόμη και στο διάστημα με κοινοπραξίες όπου θα συμμετέχει η SpaceX του Έλον Μασκ.
Στην παρούσα φάση των διαπραγματεύσεων για τον τερματισμό του σχεδόν τετραετούς πολέμου στην Ουκρανία, ο Τραμπ έχει θέσει ξανά στο στόχαστρο το Κίεβο και ειδικότερα τον πρόεδρο της χώρας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ενώ τους προηγούμενους μήνες είχε σχηματιστεί ένα ευνοϊκό κλίμα μεταξύ των δυο ηγετών. Η κυβέρνηση των Ρεπουμπλικάνων θέτει προϋποθέσεις που είναι απαγορευτικές και ηχούν τα επεκτατικά σχέδια των Ρώσων, οι οποίοι με την εισβολή στην Ουκρανία έχουν ανοίξει μεταπολεμικά το μεγαλύτερο μέτωπο στην ανατολική Ευρώπη.
Στο αρχικό σχέδιο των 28 σημείων που παρουσίασε ο Λευκός Οίκος προ δέκα ημερών αναφέρεται στην παραίτηση των Ουκρανών από όλα τα εδάφη του Ντονμπάς, ακόμη και αυτά που έχουν υπό τον έλεγχό τους, προς όφελος της Ρωσίας. Αν και η Ευρώπη με την Ουκρανία δηλώνουν πως έχει υπάρξει πρόοδος έκτοτε, συμπυκνώνοντας το σχέδιο σε 19 σημεία, οι επαφές μεταξύ αμερικανικών και ρωσικών συμφερόντων την ώρα που γίνονται διαπραγματεύσεις του Λευκού Οίκου με τη Μόσχα και το Κίεβο θέτουν μια νέα διάσταση σε μια κρίσιμη κατάσταση. Όπως είπε ο πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ντόναλντ Τουσκ, «γνωρίζουμε πως όλα αυτά που γίνονται δεν είναι για την ειρήνη. Είναι business».
Ο Τραμπ δεν έχει κρύψει τα επιχειρηματικά του κίνητρα σε πολιτικές διαπραγματεύσεις ακόμη και όταν μια χώρα βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση. Τον περασμένο Μάιο, το κοινοβούλιο της Ουκρανίας ψήφισε ομόφωνα υπέρ της επικύρωσης συμφωνίας με τις ΗΠΑ για την εκμετάλλευση ορυκτών στο υπέδαφος της. Η κοινή γνώμη είχε σοκαριστεί όταν ο ίδιος ανέφερε τον περασμένο Φεβρουάριο πως οι ΗΠΑ θα μετατρέψουν τη Λωρίδα της Γάζας στη Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής, αν και στο σχέδιο των 20 σημείων για την εκεχειρία μεταξύ Χαμάς και Ισραήλ δεν γίνεται καμία τέτοια αναφορά. Στις διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, ο Τραμπ έχει αναθέσει στον μεγιστάνα ακινήτων, Στιβ Γουίτκοφ, και τον επιχειρηματία γαμπρό του, καθήκοντα διαμεσολαβητών. Οι δυο άντρες συμμετείχαν μαζί με τον υπουργό Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, στις επαφές με Ουκρανούς αξιωματούχους την Κυριακή και σήμερα μεταβαίνουν στη Ρωσία για να συνομιλήσουν με το Κρεμλίνο.
Πληροφορίες της Corriera Dela Sera αποκαλύπτουν πως ένας από τους πιθανούς επωφελούμενους από το πάντρεμα διπλωματίας και business είναι ο Γκέντρι Μπιτς, φίλος του γιου του προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ Τζούνιορ, και χρηματοδότης της προεκλογικής εκστρατείας. Ένας ακόμη χρηματοδότης ήταν ο Στήβεν Λιντς. Πλήρωσε 600.000 δολάρια σε λομπίστα προσκείμενο στον Τραμπ Τζούνιορ. Στόχος του είναι να αποκτήσει άδεια από το αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών για τον αγωγό φυσικού αερίου NordStream 2.
Ο Nord Stream 2 ήταν έργο που συντελέστηκε μεταξύ Μόσχας και Βερολίνου αλλά ποτέ δεν τέθηκε σε λειτουργία λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Μάλιστα υπέστη σαμποτάζ από τους Ουκρανούς μετά τον πόλεμο των Ρώσων. Για τις ΗΠΑ είναι πρωτόγνωρη αυτή η εμφανής και απροκάλυπτη στροφή σε μια διπλωματία που είναι επιχειρηματική και πελατειακή, τονίζουν πολιτικοί αναλυτές στην ιταλική εφημερίδα. Ιστορικά, η Ουάσινγκτον διαθέτει στέρεες και δομημένες διπλωματικές υπηρεσίες. Κι όμως, υπό τον Τραμπ, η ανάθεση ζητημάτων εθνικού συμφέροντος σε οικογένεια και φίλους –χωρίς καμία διαφάνεια– είναι πλέον ο κανόνας.
Η επιλογή μιας επιχειρηματικής προσέγγισης στην εξωτερική πολιτική αντί για τις πιο παραδοσιακές οδούς της διπλωματίας είναι μια στρατηγική που ο Τραμπ εφαρμόζει σε πολλά πεδία. Έχει προκαλέσει μεγάλη σύγχυση στο υπουργείο Εξωτερικών. Είναι μια προσέγγιση που και ο Πούτιν βλέπει θετικά την ώρα που η Ουκρανία και η Ευρώπη υπενθυμίζουν τους κανόνες του διεθνούς δικαίου και της παγκόσμιας τάξης που εφαρμόστηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
