Η Βουλγαρία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια από τις μεγαλύτερες κοινωνικές και πολιτικές αναταραχές της τελευταίας δεκαετίας, καθώς η κυβέρνηση αναγκάστηκε να αποσύρει την πρόταση κρατικού προϋπολογισμού για το 2026, μετά από μαζικές κινητοποιήσεις που συγκλόνισαν τη χώρα.
Χιλιάδες πολίτες, κυρίως νεαρής ηλικίας, βγήκαν στους δρόμους καταγγέλλοντας ένα σχέδιο που –κατά την άποψή τους– επιβάρυνε δυσανάλογα τον ιδιωτικό τομέα, αυξάνοντας φόρους και εισφορές, ενώ παράλληλα ενίσχυε τις κρατικές δαπάνες. Οι διαμαρτυρίες αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα καθώς εκδηλώνονται σε μια κρίσιμη στιγμή για τη χώρα, λίγο πριν από την προγραμματισμένη υιοθέτηση του ευρώ, εν μέσω ανησυχιών για πληθωρισμό, πολιτικές σκοπιμότητες και ξένη παραπληροφόρηση.
Η κεντροδεξιά κυβέρνηση της Βουλγαρίας απέσυρε την Τρίτη την αμφιλεγόμενη πρόταση κρατικού προϋπολογισμού για το 2026, έπειτα από ένα κύμα μαζικών διαδηλώσεων με πρωταγωνιστές τη λεγόμενη «Gen Z». Χιλιάδες πολίτες σε πολλές βουλγαρικές πόλεις κατήγγειλαν ότι το σχέδιο επέβαλλε υψηλότερους φόρους και αυξημένες ασφαλιστικές εισφορές στον ιδιωτικό τομέα, την ώρα που κατεύθυνε περισσότερα κονδύλια στον κρατικό μηχανισμό.
«Το Υπουργικό Συμβούλιο πρότεινε στην Εθνοσυνέλευση να υιοθετήσει απόφαση για την απόσυρση του σχεδίου Κρατικού Προϋπολογισμού για το 2026», ανέφερε η κυβέρνηση σε επίσημη ανακοίνωση.
Η εν λόγω εξέλιξη αποκαλύπτει μια βαθύτερη κοινωνική δυσαρέσκεια, η οποία πλέον συνδέεται όλο και περισσότερο με το αφήγημα περί “κρατικού παρεμβατισμού” και άνισης μεταχείρισης επιχειρήσεων και εργαζομένων, σε ένα περιβάλλον όπου οι νέοι συγκρίνουν την κατάσταση όχι μόνο εντός των συνόρων, αλλά και με τα διεθνή μοντέλα παραγωγής, κατανάλωσης και εμπορίου – από την Ευρώπη έως κολοσσούς τύπου Shein.
Η μεγαλύτερη διαδήλωση στη Σόφια
Η μεγαλύτερη συγκέντρωση πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα στη Σόφια, με τις εκτιμήσεις για τη συμμετοχή να κυμαίνονται από 50.000 έως 100.000 άτομα, σύμφωνα με διάφορα μέσα ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένου του Βουλγαρικού Πρακτορείου Ειδήσεων. Η διαδήλωση εξελίχθηκε ειρηνικά κατά τη διάρκειά της, ωστόσο, μετά τη διάλυσή της, εμφανίστηκε μικρή ομάδα μασκοφόρων, που δεν είχε προηγουμένως συμμετάσχει στην κινητοποίηση, η οποία προκάλεσε επεισόδια.
Οι διαδηλωτές πέταξαν βεγγαλικά και μπουκάλια κατά αστυνομικών, έβαλαν φωτιά σε κάδους απορριμμάτων και προκάλεσαν ζημιές σε αστυνομικά οχήματα. Παρά τα επεισόδια, οι βασικοί διοργανωτές των διαδηλώσεων καταδίκασαν τη βία και υποστήριξαν ότι επρόκειτο για οργανωμένη προβοκάτσια.
Οι διαμαρτυρίες δεν περιορίστηκαν μόνο στη Σόφια. Κινητοποιήσεις σημειώθηκαν σε τουλάχιστον δώδεκα ακόμη πόλεις, μεταξύ των οποίων το Πλόβντιβ, η Βάρνα και το Μπουργκάς. Πρόκειται για τις μεγαλύτερες κινητοποιήσεις στη χώρα από το 2013, όταν οι πολίτες διαδήλωναν εναντίον του διορισμού του μεγιστάνα των ΜΜΕ Ντελιάν Πέεβσκι στη θέση του επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών.
Το όνομά του παραμένει μέχρι σήμερα ιδιαίτερα επιδραστικό στο παρασκήνιο της πολιτικής ζωής. Στους δρόμους εμφανίστηκαν πανό με συνθήματα όπως: «Η Generation Z έρχεται», «Παραίτηση» και «Έξω η Μαφία», στοχοποιώντας πρόσωπα που θεωρούνται ότι ελέγχουν παρασκηνιακά την κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένου τόσο του Πέεβσκι όσο και του πρώην πρωθυπουργού και επικεφαλής του GERB, Μπόικο Μπορίσοφ.
Σε κοινωνικά δίκτυα, νεαροί διαδηλωτές συνέδεσαν την οικονομική καταπίεση και τα χαμηλά εισοδήματα με την αδυναμία πρόσβασης σε ένα παγκοσμιοποιημένο μοντέλο κατανάλωσης και ευκαιριών – από τις θέσεις εργασίας έως την επιχειρηματικότητα και τις διεθνείς πλατφόρμες, οι οποίες έχουν μεταβάλει τις προσδοκίες της νέας γενιάς.
Πολιτική κρίση ενόψει της υιοθέτησης του ευρώ
Ο Ιβάιλο Μίρτσεφ, βουλευτής του αντιπολιτευόμενου συνασπισμού «Συνεχίζουμε την Αλλαγή – Δημοκρατική Βουλγαρία», έγραψε σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα X ότι «η Βουλγαρία ξύπνησε».
«Η κυβέρνηση κατέρρευσε κάτω από το βάρος της ίδιας της απληστίας και της αλαζονείας της. Δεν μπορεί να παραμείνει στην εξουσία… Όλη η διαμαρτυρία απαίτησε την παραίτησή της· γνωρίζουν ότι ο χρόνος τους τελείωσε και τώρα φοβούνται αυτή τη χωρίς προηγούμενο ενέργεια. Γιατί στη σκηνή βρίσκονται οι νεότεροι – θέλουν το μέλλον τους, και δεν θα συμβιβαστούν με απομιμήσεις», έγραψε χαρακτηριστικά, μεταδίδει το Politco. Το γραφείο του Βούλγαρου πρωθυπουργού δεν απάντησε άμεσα στο αίτημα σχολιασμού του.
Οι ταραχές λαμβάνουν χώρα σε μια εξαιρετικά κρίσιμη συγκυρία, καθώς η χώρα ετοιμάζεται να υιοθετήσει το ευρώ την 1η Ιανουαρίου. Περίπου ο μισός πληθυσμός εμφανίζεται επιφυλακτικός απέναντι σε αυτή την προοπτική, φοβούμενος αύξηση του πληθωρισμού, αλλά και στοχευμένη παραπληροφόρηση – κυρίως από τη Ρωσία – με σκοπό την υπονόμευση της λαϊκής στήριξης προς το ενιαίο νόμισμα.
