Οι ρωσικές υβριδικές επιθέσεις έχουν μπει πλέον στην κορυφή της ατζέντας των αξιωματούχων του ΝΑΤΟ.
Όταν ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ κατηγόρησε τον περασμένο μήνα Ρώσους πράκτορες ότι τοποθέτησαν εκρηκτικά σε σιδηροδρομική γραμμή, είπε πως «ίσως ήταν η πιο επικίνδυνη κατάσταση για την ασφάλεια του πολωνικού κράτους» εδώ και χρόνια, παρόλο που κανείς δεν τραυματίστηκε.
Την ίδια περίπου εποχή, ο υπουργός Άμυνας της Ιταλίας, Γκίντο Κροσέτο, προέτρεψε την Ευρώπη να προστατευθεί καλύτερα από την παραπληροφόρηση που, όπως είπε, η Ρωσία στρέφει εναντίον της χώρας του. «Δεχόμαστε επίθεση και οι υβριδικές βόμβες συνεχίζουν να πέφτουν», κατέληξε σε έκθεση.
Η κορυφαία διπλωμάτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Κάγια Κάλας, ήταν ακόμη πιο ευθεία. «Η Ρωσία διαπράττει κρατικά χρηματοδοτούμενη τρομοκρατία», δήλωσε πρόσφατα.
Όπως σημειώνουν σε άρθρο τους οι The New York Times, οι υβριδικές επιθέσεις εναντίον της Ευρώπης – ένα μπαράζ εισβολών με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, κυβερνοεπιθέσεων και πράξεων δολιοφθοράς που σταματούν πριν από ανοιχτό πόλεμο – βρίσκονται σε άνοδο από μια σχετική ηρεμία στις αρχές του έτους. Η εφημερίδα επικαλείται στρατιωτικούς αξιωματούχους και ειδικούς σημειώνοντας πως αυτοί πιστεύουν εδώ και καιρό ότι η Ρωσία φέρει την ευθύνη για τις επιθέσεις και τις χρησιμοποιεί για να δοκιμάσει τους συμμάχους του ΝΑΤΟ.
Μόνο τους τελευταίους μήνες, οι υβριδικές επιθέσεις περιελάμβαναν παρεμβολές στα συστήματα αεροπλοήγησης πάνω από τη Σουηδία, αποστολή μη επανδρωμένων αεροσκαφών πάνω από τα αεροδρόμια της Δανίας και του Βελγίου και λαθρεμπόριο εκρηκτικών στην Πολωνία σε κονσέρβες καλαμποκιού, δήλωσαν οι αξιωματούχοι.
Η δήλωση Πούτιν και η αντίδραση των Ευρωπαίων
Σε απάντηση, οι ευρωπαϊκές χώρες αλλάζουν τον τόνο τους. Οι αξιωματούχοι επικρίνουν τη Ρωσία πιο έντονα και πιο συχνά, υιοθετώντας μια στρατηγική κατονομασίας και διαπόμπευσης που μόλις πριν από ένα χρόνο δίχασε το ΝΑΤΟ.
Ο Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν προειδοποίησε την Ευρώπη την Τρίτη να μην φαίνεται πιο δυναμική. «Δεν σχεδιάζουμε να πολεμήσουμε με την Ευρώπη, αλλά αν η Ευρώπη ξεκινήσει ξαφνικά πόλεμο μαζί μας, είμαστε έτοιμοι τώρα», είπε.
Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, φάνηκε να αγνοεί τα σχόλια του Ρώσου ηγέτη. «Δεν πρόκειται να αντιδράσω σε όλα όσα λέει ο Πούτιν», δήλωσε σήμερα στην έναρξη συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.
Ο Μαρκ Ρούτε © EPA/OLIVIER HOSLET
Η προηγούμενη προσέγγιση των Ευρωπαίων συμμάχων, οι οποίοι δίσταζαν να επιρρίψουν δημόσια ευθύνες προκειμένου να αποφύγουν την κλιμάκωση, απέτυχε να αποτρέψει τις επιθέσεις. Ορισμένα μέλη του ΝΑΤΟ απογοητεύτηκαν από αυτό που θεώρησαν μια αόριστη, αναποτελεσματική πολιτική.
Η μεταβαλλόμενη στρατηγική αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη προθυμία των συμμαχικών χωρών να αντιμετωπίσουν τη Ρωσία πιο επιθετικά. Επίσης, αυξάνει την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με την απειλή της Ρωσίας για το ευρωπαϊκό κοινό, το οποίο μπορεί να διστάζει να επενδύσει περισσότερη χρηματοδότηση από τους φορολογούμενους στην άμυνα.
«Θα δούμε περισσότερες επιθέσεις δολιοφθοράς», δήλωσε ο Ολλανδός υπουργός Εξωτερικών, Ντέιβιντ βαν Βιλ, στη σύνοδο του ΝΑΤΟ. Η προστασία από τον υβριδικό πόλεμο, είπε, περιλαμβάνει «μεγάλη ευαισθητοποίηση του πληθυσμού μας».
«Φοβάμαι ότι αυτό είναι ένα σημάδι της εποχής μας — αυτός είναι ο τρόπος που λειτουργεί η Ρωσία», είπε.
Οι καταγγελίες για τον υβριδικό πόλεμο της Ρωσίας
Επί χρόνια, οι αξιωματούχοι υποψιάζονταν ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί ένα μυστικό μείγμα στρατιωτικών, κυβερνοοικονομικών, οικονομικών και πολιτικών τακτικών για να διαταράξει και να αποσταθεροποιήσει την Ευρώπη. Ο ρυθμός επιταχύνθηκε όταν το ΝΑΤΟ υποστήριξε την Ουκρανία μετά την ολοκληρωτική εισβολή της Ρωσίας το 2022, και έκτοτε έχουν συμπεριλάβει τη διατάραξη των δυτικών ενεργειακών συστημάτων, την παρέμβαση στις εθνικές εκλογές, τη σχεδίαση τοποθέτησης εμπρηστικών μηχανισμών σε αεροπλάνα μεταφοράς εμπορευμάτων και την πειρατεία σε δίκτυα υγειονομικής περίθαλψης και άλλα κυβερνητικά δίκτυα.
Αυτή την εβδομάδα, οι πολωνικές αρχές απήγγειλαν κατηγορίες σε έναν Ρώσο άνδρα για οργάνωση δολιοφθοράς, κατασκοπείας και προπαγάνδας στην Πολωνία το 2023. Και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κατηγόρησε τον κύριο εταίρο της Ρωσίας στην Ευρώπη, τη Λευκορωσία, ότι έστειλε αερόστατα στη γειτονική Λιθουανία για να διαταράξουν την εναέρια κυκλοφορία της, σε αυτό που χαρακτήρισε ως «επιδεινούμενες» υβριδικές επιθέσεις.
European foreign ministers have accused Vladimir Putin of not being serious about talks to end the war in Ukraine.
At a Nato meeting in Brussels, UK Foreign Secretary Yvette Cooper said Moscow should “end the bluster and bloodshed and be ready to come to the table.” pic.twitter.com/21XXEILN5y
— Channel 4 News (@Channel4News) December 3, 2025
Ενώ ο αντίκτυπος των επιθέσεων ήταν περισσότερο ανησυχητικός παρά καταστροφικός, αξιωματούχοι και ειδικοί φοβούνται ότι μια λανθασμένη ρωσική συνωμοσία θα μπορούσε τελικά να προκαλέσει εκτεταμένες καταστροφές ή ακόμη και θανάτους.
Η Μόσχα συνήθως αρνείται οποιαδήποτε εμπλοκή σε υβριδικές επιθέσεις και έχει απορρίψει τις ευρωπαϊκές κατηγορίες ως «ρωσοφοβία». Ο Πούτιν απαιτεί εδώ και καιρό το ΝΑΤΟ να αποσυρθεί από την Ανατολική Ευρώπη.
Μέχρι πρόσφατα, το ΝΑΤΟ προσπαθούσε σε μεγάλο βαθμό να περιορίσει το σαμποτάζ, προσπαθώντας να αποτρέψει τη Ρωσία ματαιώνοντας τις επιθέσεις της. Αυτή η στρατηγική έχει αδυναμίες. Μεγάλο μέρος των κρίσιμων υποδομών της Ευρώπης είναι ευάλωτες σε επιθέσεις, εν μέρει επειδή τα δίκτυα είναι ξεπερασμένα και εύκολα διεισδύουν στους χάκερ. Και οι κυβερνήσεις δεν μοιράζονται πάντα πληροφορίες μεταξύ τους σχετικά με τις σκιώδεις επιθέσεις.
«Η αξιοπιστία της συμμαχίας αμφισβητείται»
Μια έκθεση της Τσεχικής Υπηρεσίας Πληροφοριών Ασφαλείας για το 2024 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι Ρώσοι πράκτορες βρίσκονταν πίσω από κυβερνοεπιθέσεις εναντίον δικτύων της τσεχικής κυβέρνησης, μια εμπρηστική επίθεση σε σταθμό λεωφορείων στην Πράγα και τη σπορά πολιτικής αναταραχής σε όλη τη χώρα.
Η ανησυχία ότι η δολιοφθορά γίνεται ολοένα και πιο επικίνδυνη έχει οδηγήσει ορισμένους Ευρωπαίους ηγέτες όχι μόνο να κατηγορούν τη Ρωσία για υβριδική δραστηριότητα πιο συχνά, αλλά και να μιλούν πιο ανοιχτά για το πώς θα αμυνθούν.
«Η Ρωσία βρίσκεται σε πόλεμο με τη Δύση», δήλωσε ο Τσάρλι Έντουαρντς, ειδικός σε θέματα υβριδικού πολέμου στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών και πρώην στρατηγικός αναλυτής πληροφοριών και ασφάλειας για τη Βρετανία. «Αυτή είναι μια σημαντική αλλαγή. Αλλά αν πρόκειται να το πείτε αυτό, πρέπει να δείξετε στο κοινό σας ότι είστε σοβαροί στο να κάνετε κάτι γι’ αυτό», πρόσθεσε ο κ. Έντουαρντς.
Στην Πολωνία, η κυβέρνηση Τουσκ ενεργοποίησε περίπου 10.000 στρατιωτικούς για την προστασία κρίσιμων υποδομών μετά τις επιθέσεις σε σιδηροδρομικές γραμμές τον περασμένο μήνα.
Ένα διερχόμενο εμπορικό τρένο πυροδότησε μία από τις δύο βόμβες που είχαν τοποθετηθεί στις γραμμές, αλλά η έκρηξη ήταν τόσο μικρή που ο ελεγκτής δεν την πρόσεξε, είπε ο Τουσκ. Παρ’ όλα αυτά, σχολίασε «μετά από αυτό ξεπεράστηκε ένα όριο. Μην εκπλαγείτε που οι άνθρωποι βιώνουν τόσο συναισθηματικά αυτό το γεγονός. Νομίζω ότι όλοι συνειδητοποιούμε ότι πρόκειται για ένα πρωτοφανές γεγονός».
Η πολωνική κυβέρνηση είπε επίσης στη Ρωσία να κλείσει το τελευταίο προξενείο της στην Πολωνία. Και τη Δευτέρα, Πολωνοί αξιωματούχοι περιόρισαν την εναέρια κυκλοφορία κατά μήκος των ανατολικών συνόρων της χώρας με την Ουκρανία και τη Λευκορωσία μέχρι τον Μάρτιο «για να διασφαλίσουν την κρατική ασφάλεια».
«Κάθε φορά που το ΝΑΤΟ και η ΕΕ δεν κάνουν κάτι, η αξιοπιστία της συμμαχίας αμφισβητείται», είπε ο Έντουαρντς και κατέληξε: «Για τον απλό λόγο ότι δεν φαίνεται να υπάρχει προφανής, δημόσια αντίδραση».
Το ΝΑΤΟ
Η υπουργός Εξωτερικών της Ρουμανίας, Οάνα Τόιου, δήλωσε σήμερα στη σύνοδο του ΝΑΤΟ ότι «η φύση του υβριδικού πολέμου είναι πολύπλοκη και ποικιλόμορφη, επομένως, εδώ, πιστεύουμε ότι χρειαζόμαστε καλύτερο συντονισμό μεταξύ μας ως σύμμαχοι, για να ενισχύσει το ΝΑΤΟ τον ρόλο του».
❄️Exercise #FreezingWinds 25 in Finland 🇫🇮 is not only a demanding cold-weather training 🥶, it also serves as a platform for innovation, technology integration, and the development of modern capabilities across the #NATO Alliance.
The exercise brings together Allied personnel… pic.twitter.com/Kks8sE0yne
— NATO Allied Joint Force Command Brunssum – JFCBS (@NATOJFCBS) December 3, 2025
Πολλά κράτη του ΝΑΤΟ κρατούν κλειστά τα χαρτιά τους σχετικά με το πώς θα αντιδράσουν κατά της Ρωσίας μεμονωμένα, αν και αυτό αρχίζει επίσης να αλλάζει. Τον περασμένο Δεκέμβριο, αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ συζήτησαν αν θα έπρεπε να κατηγορήσουν ανοιχτά τη Ρωσία για τα υβριδικά χτυπήματα, από φόβο μήπως προκαλέσουν ανησυχία στο κοινό και κάνουν τη Μόσχα να φαίνεται, όπως το έθεσε ένας ανώτερος στρατηγικός αναλυτής, «μεγαλύτερη από ό,τι είναι στην πραγματικότητα».
Η ικανότητα του ΝΑΤΟ να υπερασπίζεται τα κράτη μέλη του βασίζεται στο γεγονός ότι η Ρωσία και άλλοι επιτιθέμενοι θεωρούν τη συμμαχία ως μια δύναμη που δεν πρέπει να υποτιμάται. Η αρχή του Άρθρου 5 θεωρεί μια ένοπλη επίθεση σε ένα μέλος ως επίθεση σε όλα. Αλλά αν το ΝΑΤΟ δεν είναι διατεθειμένο να προβεί σε επίθεση και δεν μπορεί να βρει τρόπο να σταματήσει τις υβριδικές επιθέσεις με άλλο τρόπο, δήλωσαν αξιωματούχοι, κινδυνεύει να χάσει την αξιοπιστία του.
«Αν θέλετε να καταστρέψετε το ΝΑΤΟ, το μόνο που χρειάζεστε είναι να δημιουργήσετε μια κατάσταση όπου υπάρχει αναμφισβήτητη ανάγκη για συλλογική άμυνα και ενεργοποίηση του Άρθρου 5 και τότε αυτό να μην λειτουργήσει», δήλωσε σε συνέντευξή του ο στρατηγός Κάρελ Ρέχκα, αρχηγός των Τσεχικών Ενόπλων Δυνάμεων. «Και αν δημιουργηθεί μια κατάσταση όπου το ΝΑΤΟ δεν λειτουργεί, τότε θα είναι το τέλος του ΝΑΤΟ».
