Από το επιχειρησιακό επίπεδο στα βάθη της Βαλτικής Θάλασσας μέχρι τις άκαρπες έρευνες των αρμόδιων αρχών της Γερμανίας, της Δανίας και της Σουηδίας, η υπόθεση Nord Stream εμπεριέχει ισχυρά χαρακτηριστικά ενός κατασκοπευτικού και πολιτικού θρίλερ.
Πέραν των δραματικών γεγονότων που συνδέονται με το σαμποτάζ των αγωγών Nord Stream 1 και Nord Stream 2 -δηλαδή της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία που κατέλαβε εξ απήνης τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις απέναντι στα επεκτατικά σχέδια του Κρεμλίνου- η υπόθεση αυτή εξακολουθεί να κινεί διεθνές ενδιαφέρον λόγω του μυστηρίου που την περικλείει.
Ήταν Ουκρανοί ή Ρώσοι αυτοί που ενορχήστρωσαν και τοποθέτησαν εκρηκτικούς μηχανισμούς στους τρεις από τους τέσσερις αγωγούς του συμπλέγματος Nord Stream τον Σεπτέμβριο του 2022, σε βάθος 70 με 80 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της Βαλτικής θάλασσας, περίπου 17 ώρες μακριά από το νησί Μπόρνχολμ της Δανίας;
Η επικρατούσα άποψη είναι πως η επιχείρηση Nord Stream οργανώθηκε από την Ουκρανία μετά τη σύλληψη του Serhii K στα τέλη του καλοκαιριού. Γεγονός είναι πως πριν τη ρωσική εισβολή, η Ουκρανία ήταν ανήσυχη μήπως αποκλείονταν από το δίκτυο μεταφοράς φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην Ευρώπη.
Εφόσον λειτουργούσε ο Nord Stream 2, η Ουκρανία θα μπορούσε να αφαιρεθεί από τον ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης, χάνοντας έσοδα ίσα με 2% -4% του ΑΕΠ και το πιο σημαντικό την ασφάλεια που της έδινε η θέση της ως χώρα «διαμετακόμισης» φυσικού αερίου.
Οι υποψίες αυτές ενισχύθηκαν όταν το Κρεμλίνο πίεζε τους Γερμανούς να ανοίξουν τον Nord Stream 2 που μόλις είχε ολοκληρωθεί τον Αύγουστο του 2021, δηλαδή έξι μήνες πριν την εισβολή των Ρώσων. Τελικά, όμως, το Βερολίνο ακύρωσε τη διαδικασία πιστοποίησης λίγες ημέρες πριν την έναρξη του πολέμου, δηλαδή τον Φεβρουάριο του 2022.
Ο Nord Stream 1 ήδη λειτουργούσε από το 2012 και μετέφερε από τη Βαλτική Θάλασσα περίπου 110 δισ. κυβικά μέτρα, ετησίως, στη Γερμανία. Πλέον οι ροές φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην Ευρώπη έχουν μειωθεί από το 40% το 2021 στο 11% το 2024, με την Ε.Ε να στοχεύει στη σταδιακή απαγόρευση όλων των εισαγωγών, συμπεριλαμβανομένου και του LNG, έως τον Ιανουάριο του 2028.
Αμφιβολίες για σενάρια περί ανάμειξης της Ουκρανίας
Πηγές της FAZ, ωστόσο, δεν αποκλείουν την ανάμειξη των Ρώσων στις εκρήξεις των Nord Stream 1 και Nord Stream 2 παρά το πόρισμα της Ομοσπονδιακής Εισαγγελίας που εκδόθηκε στις 8 Οκτωβρίου και καταλήγει στο ότι «δεν υπάρχουν ευρήματα» που να αποδεικνύουν ότι δόθηκε «κρατική εντολή» από τη Ρωσία.
Η γερμανική εφημερίδα αναφέρεται σε βουλευτές των Πρασίνων και των Χριστιανοδημοκρατών, οι οποίοι τονίζουν την ανάγκη να στοχεύσουν οι έρευνες προς όλες τις κατευθύνσεις. Ο Ρόντερικ Κιζεβέτερ, επικεφαλής της Χριστιανικής Ένωσης (CDU/CSU), τόνισε πως «οι έρευνες σε αυτήν την υπόθεση δεν πρέπει να αγνοούν καμία πιθανότητα».
Πιο συγκεκριμένα, ο Τζέικομπ Κάασμπο, πρώην υψηλό στέλεχος της υπηρεσίας πληροφοριών της Δανίας, εφιστά την προσοχή στην παρουσία έξι σκαφών του πολεμικού ναυτικού της Ρωσίας στην περιοχή των εκρήξεων μόλις τέσσερις ημέρες πριν, συμπεριλαμβανομένου του μίνι υποβρυχίου «SS-750».
Σε έκθεση του πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια αναφέρεται πως υπάρχουν δορυφορικές εικόνες και δεδομένα από σύστημα εντοπισμού πλεούμενων που δείχνουν αρκετά πολεμικά πλοία της Ρωσίας στην επίμαχη θαλάσσια περιοχή. Σ’ αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί πως η Δανία και η Σουηδία επλήγησαν από την υπόθεση αυτή διότι το σαμποτάζ έγινε εντός των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών τους.
Μέχρι σήμερα καμία πλευρά δεν έχει πάρει επίσημα την ευθύνη, με τη Γερμανία και τη Δανία να επιβεβαιώνουν πως ήταν σαμποτάζ αλλά και να κλείνουν την υπόθεση τον Φεβρουάριο του 2024 χωρίς να έχουν καταλήξει σε κανένα απτό συμπέρασμα.
Οι γερμανικές αρχές αναγνώρισαν μόνο έναν από τους έξι υπόπτους, τον Serhii K τον Αύγουστο του 2025. Πρόκειται για ένα άτομο ουκρανικής καταγωγής, ο οποίος συνελήφθη στην Ιταλία για να παραδοθεί στη Γερμανία και φέρεται να διαδραμάτισε συντονιστικό ρόλο στην επιχείρηση.
Το ιστιοπλοϊκό Andromeda, το υποβρύχιο SS-750 και τα πλοία της Ρωσίας
Πηγές των Spiegel και ZDF TV αποκάλυψαν πως πέντε άντρες και μια γυναίκα μίσθωσαν το ιστιοπλοϊκό Andromeda από τις 6 έως τις 23 Σεπτεμβρίου του 2022. Το ταξίδι αυτό φέρεται να ξεκίνησε από την πόλη Ροστόκ της Γερμανίας.
Το Andromeda εντοπίστηκε στη συνέχεια δίπλα στο μικρό νησί Κριστιάνσο της Δανίας, όχι μακριά από τα σημεία των εκρήξεων, και εν συνεχεία στη μαρίνα Κόλμπεργκ στη βορειοδυτική Πολωνία πριν επιστρέψει στη Γερμανία. Ειδικοί, όμως, τονίζουν ότι μια κατάδυση από ιστιοπλοϊκό σε τόσο μεγάλα βάθη είναι ένα εξαιρετικά απαιτητικό έργο, η έκβαση του οποίου θα ήταν ευκολότερη με τα ρομποτικά βαθυσκάφη που μεταφέρει ένα SS-750.
Εκτός των άλλων, το ειδησεογραφικό δίκτυο RLT που εδρεύει στο Λουξεμβούργο αποκάλυψε πως μια γυναίκα που ενοικίασε το Andromeda, γνωστή ως Diana B, κατέχει ναι μεν ουκρανικό αλλά και ρωσικό διαβατήριο.
Φέρεται να κατοικούσε στην προσαρτημένη από τη Ρωσία Κριμαία και να συμμετείχε σε φιλορωσικές δραστηριότητες. Απορία προκαλεί, επίσης, το γεγονός ότι αφέθηκαν στο ιστιοφόρο δακτυλικά αποτυπώματα, ίχνη και υπολείμματα εκρηκτικών, ενώ τα κινητά του τηλέφωνα ταυτοποιήθηκαν με ηλεκτρονικές διευθύνσεις. Βρέθηκε ακόμη και μικρή σημαία της Ουκρανίας, τροφοδοτώντας σενάρια για μια απόπειρα παραπλάνησης από τους Ρώσους.
Ο Nord Stream σημείο εκκίνησης υβριδικών επιθέσεων στην Ευρώπη
Ανεξάρτητα από τους υπευθύνους του σαμποτάζ των αγωγών Nord Stream, η επιχείρηση αυτή έδωσε το στίγμα για τις υβριδικές επιθέσεις που ακολούθησαν και οι οποίες θεωρείται από τους κυβερνώντες στη δυτική Ευρώπη πως σχεδιάστηκαν από τη Ρωσία για να αποσταθεροποιήσουν τις κοινωνίες της Ε.Ε. Έναν χρόνο μετά τις εκρήξεις στους αγωγούς Nord Stream υπέστη ζημιές αγωγός που συνδέει την Εσθονία και τη Φιλανδία αλλά και αρκετά υποθαλάσσια καλώδια τηλεπικοινωνιών.
Κατά τη διάρκεια των προηγούμενων μηνών έχουν ενταθεί οι υβριδικές επιθέσεις. Εκρήξεις έχουν συμβεί σε σιδηροδρομικά δίκτυα ενώ η εμφάνιση ύποπτων μη επανδρωμένων αεροσκαφών πάνω από αεροδρόμια οδήγησε σε μεγάλη αναστάτωση την εναέρια κυκλοφορία καθώς έπρεπε να ακυρωθούν δεκάδες δρομολόγια. Το Κρεμλίνο αρνείται την οποιαδήποτε ανάμειξη σε υβριδικές επιθέσεις αλλά θεωρεί εχθρική οποιαδήποτε χώρα καταδικάζει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και στηρίζει το Κίεβο.
Εξάλλου, ας μην λησμονείται πως η Ρωσία πίεσε τη Γερμανία να ενεργοποιήσει τον αγωγό Nord Stream 2 το 2022, με τη σταδιακή μείωση των ροών φυσικού αερίου μέσω του Nord Stream 1.
Έτσι προκλήθηκε ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη, με το Κρεμλίνο να εκβιάζει έτσι τη Γερμανία και την υπόλοιπη Ε.Ε να θέσουν σε λειτουργία τον ολοκληρωμένο, αλλά μη πιστοποιημένο, Nord Stream 2.
Τα πορίσματα του πανεπιστημίου της Πενσυλνβάνια, πάντως, δίνουν 70% πιθανότητες να ήταν Ρώσοι πίσω από την υπόθεση Nord Stream και 30% Ουκρανοί.
