Η Τουρκία προσπαθεί να χαράξει νέα στρατηγική στην ενεργειακή διπλωματία στο νέο γεωπολιτικό περιβάλλον που διαμορφώνεται γύρω από το ουκρανικό και τις εντάσεις ανάμεσα σε ΗΠΑ, Ρωσία, ΕΕ και Κίνα. Λαμβάνοντας υπόψη τα νέα δεδομένα προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα σε μια ανεξάρτητη ενεργειακή πολιτική κατεύθυνση, διατηρώντας παράλληλα εμπορικούς δεσμούς με τη Ρωσία και διόδους με τις ΗΠΑ.
Η πρόσφατη επέκταση των συμβάσεων φυσικού αερίου με τη Gazprom δείχνει ότι η Άγκυρα δεν είναι έτοιμη να αποκόψει εντελώς τη Μόσχα, αν και μειώνει σταδιακά το μερίδιο του ρωσικού αερίου. Παράλληλα, η γειτονική χώρα ενισχύει τη διαφοροποίηση των προμηθειών μέσω συμφωνιών LNG με Ιράν και Τουρκμενιστάν, αλλά και επενδύσεων εξόρυξης στα μεγάλα κοιτάσματα της Μαύρης Θάλασσας. Στην εξίσωση μπαίνει και το αμερικανικό LNG, ένα πεδίο που ανοίγει νέες εστίες ανταγωνισμού με την Ελλάδα, πέρα από τις εξορύξεις.
Σύμφωνα με αναλυτές που μίλησαν στη FAZ, η στρατηγική της Τουρκίας προσπαθεί να συνδυάσει την ενεργειακή ασφάλεια και τη γεωπολιτική αυτονομία με την επιδίωξη να καταστεί κόμβος φυσικού αερίου για την Ευρώπη, όπως επιδιώκει και η Ελλάδα, ενώ ταυτόχρονα προωθεί την πράσινη μετάβαση στην ηλεκτροπαραγωγή.
Μετά την απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις αρχές Δεκεμβρίου να διακόψει τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου μέχρι το 2027, η Τουρκία ολοκλήρωσε σε μόλις μία ημέρα τις διαπραγματεύσεις με τη Gazprom και την Botaş για την επέκταση των υφιστάμενων συμβάσεων. Σύμφωνα με τον Υπουργό Ενέργειας Αλπάρσλαν Μπαϊρακτάρ, οι συμβάσεις που έληγαν στα τέλη Δεκεμβρίου παρατάθηκαν για έναν χρόνο, εξασφαλίζοντας τη συνέχεια των προμηθειών. Η Ρωσία παραμένει έτσι ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου της Τουρκίας, ενώ η Άγκυρα διατηρεί σημαντική θέση ως τελευταίος μεγάλος δυτικός πελάτης της Gazprom.
Υπογραφή συμφωνίας Τουρκίας – ΗΠΑ για αγορά αμερικανικού LNG © x.com/aBayraktar1/status
Τουρκία: Η τάση για μείωση της εξάρτησης από τη Ρωσία
Όπως εξηγούν αναλυτές στη FAZ, η απόφαση της Τουρκίας αντικατοπτρίζει μια στρατηγική ισορροπίας, αλλά σε λεπτό στρώμα πάγου: διατηρείται η ενεργειακή σταθερότητα, ενώ παράλληλα δημιουργούνται ευκαιρίες για ελιγμούς σε ένα περιβάλλον έντονης γεωπολιτικής αστάθειας. Οι συμβάσεις, που τώρα καλύπτουν έως και 22 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, έχουν μειωθεί σε διάρκεια ενός έτους από τα 25 χρόνια προηγουμένως, προσφέροντας στην Άγκυρα ευελιξία.
Το υπουργείο Ενέργειας στην Άγκυρα υπογράμμισε ότι η Τουρκία στοχεύει να μειώσει περαιτέρω το μερίδιο του ρωσικού φυσικού αερίου, που σήμερα ανέρχεται στο 40% από 60% παλαιότερα, στο 25% τα επόμενα χρόνια. Με τρέχουσα κατανάλωση περίπου 55 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων και πιθανή αύξηση στα 60 δισεκατομμύρια έως το 2030, η συμβολή της Gazprom αναμένεται να μειωθεί κατά περίπου ένα τρίτο.
Η στρατηγική διαφοροποίησης της Άγκυρας δεν είναι νέα. Σύμφωνα με αναλυτές που μίλησαν στη FAZ, η Τουρκία έχει ήδη μακροπρόθεσμες συμφωνίες με το Ιράν και το Τουρκμενιστάν και επενδύει σε LNG από Αλγερία και ΗΠΑ, ενώ πρόσφατα υπέγραψε συμφωνίες με αμερικανικές εταιρείες για 1.500 παραδόσεις φορτίων με πλοίων μεταφοράς LNG μέσα σε 15 χρόνια, 150 φορτία κάθε χρόνο.
Οι εξορύξεις στη Μαύρη Θάλασσα
Η ανακάλυψη μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στη Μαύρη Θάλασσα, σε βάθος 4.500 μέτρων, αποτελεί κομβικό σημείο για τη στρατηγική της Τουρκίας. Όπως ανέφερε ο Γκόκχαν Μέρι, τα επιβεβαιωμένα αποθέματα φτάνουν σήμερα τα 785 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, αρκετά για να καλύψουν το ένα τέταρτο της εγχώριας ζήτησης για τα επόμενα 25 χρόνια.
Το λιμάνι και το κέντρο Filyos λειτουργούν ως κόμβος για την ξηρά και τη διανομή του φυσικού αερίου, ενώ οι υποδομές ασφαλείας είναι αυστηρές. Η Τουρκία σχεδιάζει να αυξήσει την παραγωγή από 9 εκατομμύρια σε 20 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ημερησίως μέσα σε ένα χρόνο, με προοπτική 40-45 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων έως το 2028.
Η Άγκυρα επιδιώκει να καταστεί ενεργειακός κόμβος για την Ευρώπη, διοχετεύοντας φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν προς την Ιταλία και από τη Ρωσία μέσω TurkStream προς τη Βουλγαρία και την Ουκρανία. Το υπουργείο Ενέργειας τόνισε ότι η Τουρκία μπορεί να πωλήσει αξιοσημείωτες ποσότητες φυσικού αερίου, ενώ η στρατηγική περιλαμβάνει και επεκτάσεις LNG από ΗΠΑ, Ιταλία (ENI) και τη γερμανική SEFE, πιθανότατα ρωσικής προέλευσης.
Σύμφωνα με αναλυτές στη FAZ, η ενίσχυση της υποδομής, όπως η διπλασιασμένη χωρητικότητα των αποθηκευτικών χώρων και οι νέες εγκαταστάσεις επαναεριοποίησης, ενισχύει την ασφάλεια εφοδιασμού και τις εμπορικές δυνατότητες της χώρας, υποστηρίζοντας την γεωπολιτική επιρροή της Τουρκίας.
BREAKING:
🇺🇸🇹🇷 Turkey has signed a major 20-year LNG deal with U.S. firm Mercuria for 70 bcm of gas, valued at $43 billion.
The move comes after President Trump told Turkey’s Erdogan to move off Russian energy. pic.twitter.com/kpU8sB1Tnr
— Megatron (@Megatron_ron) September 25, 2025
Η Τουρκία εξετάζει επενδύσεις σε αμερικανικά κοιτάσματα LNG
Παράλληλα, η Τουρκία επιταχύνει την αναδιάρθρωση της ενεργειακής της πολιτικής, στρέφοντας πλέον το ενδιαφέρον της σε επενδύσεις σε αμερικανικά κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Η κίνηση αυτή έρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία η Άγκυρα επιδιώκει να μειώσει την εξάρτησή της από παραδοσιακούς προμηθευτές, όπως η Ρωσία και το Αζερμπαϊτζάν, ενώ ταυτόχρονα ενδυναμώνει τον ρόλο της στις ροές LNG από τις ΗΠΑ.
Με μακροχρόνια συμβόλαια δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων και νέες συνεργασίες με κολοσσούς όπως Chevron και Exxon Mobil, η Τουρκία διαμορφώνει ένα νέο ενεργειακό προφίλ που συνδέεται στενά με την αμερικανική αγορά. Η στρατηγική αυτή ενισχύει τόσο την ενεργειακή της ασφάλεια όσο και την περιφερειακή της επιρροή.
Μέχρι σήμερα, η Άγκυρα στηριζόταν κυρίως σε εισαγωγές LNG από τις ΗΠΑ, όμως η νέα στρατηγική στοχεύει σε βαθύτερη συμμετοχή στην upstream παραγωγή.
Η Turkish Petroleum βρίσκεται ήδη σε διαπραγματεύσεις με τις Chevron και Exxon Mobil για την απόκτηση μεριδίων σε κοιτάσματα. Σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού Ενέργειας Αλπάρσλαν Μπαϊρακτάρ, οι σχετικές ανακοινώσεις μπορεί να γίνουν τον επόμενο μήνα. Η πρωτοβουλία εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική ενίσχυσης της παρουσίας της Τουρκίας στον κλάδο του LNG, που αποτελεί πλέον βασικό πυλώνα της ενεργειακής της πολιτικής.
Τα τελευταία χρόνια, η Άγκυρα έχει υπογράψει συμβάσεις LNG με εταιρείες όπως οι Mercuria και Woodside, διασφαλίζοντας επαρκείς ποσότητες έως το τέλος της δεκαετίας. Επιπλέον, πρόσφατες συμφωνίες με την Eni και τη γερμανική SEFE ενισχύουν περαιτέρω το χαρτοφυλάκιο της χώρας. Από τα τέλη του 2024, τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια LNG της Τουρκίας φθάνουν συνολικά τα 150 δισ. κυβικά μέτρα, με τις περισσότερες παραδόσεις να ξεκινούν μεταξύ 2027 και 2030, μεταδίδει το Bloomberg.
Η Τουρκία έχει ήδη εισαγάγει 5,2 εκατ. τόνους LNG μέσα στο έτος, σημαντικά περισσότερους από τους συνολικούς 3,98 εκατ. τόνους του 2024. Η αύξηση της προσφοράς επιτρέπει στις τουρκικές εταιρείες να διευρύνουν το εμπόριο φυσικού αερίου, αξιοποιώντας την υψηλή ρευστότητα της αγοράς.
Παράλληλα, η Άγκυρα σχεδιάζει να προσθέσει δύο ακόμη πλωτές μονάδες FSRU, ενισχύοντας τον στόλο της και διευκολύνοντας τις περιφερειακές συνεργασίες, από την Αίγυπτο έως το Μαρόκο.
Πράσινη ενέργεια και πυρηνική στρατηγική
Η Τουρκία προωθεί ταυτόχρονα την ενεργειακή μετάβαση. Μέχρι το 2035, η παραγωγή αιολικής και ηλιακής ενέργειας θα τριπλασιαστεί, αντικαθιστώντας σταθμούς με άνθρακα και μειώνοντας την εξάρτηση από το φυσικό αέριο. Η κυβέρνηση υποστηρίζει εγχώριους κατασκευαστές, ενώ η παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας παραμένει περιορισμένη λόγω έλλειψης νερού.
Μέχρι το 2035, η ικανότητα παραγωγής αιολικής και ηλιακής ενέργειας πρόκειται να τριπλασιαστεί από 36 σε 120 gigawatts. Αυτό αναμένεται να αντικαταστήσει τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με άνθρακα χωρίς να χρειαστεί να κατασκευαστούν πολλοί νέοι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο. Οι στοχευμένες κρατικές ενισχύσεις για εγχώριους κατασκευαστές ηλιακών και αιολικών εγκαταστάσεων αποτελούν μέρος αυτής. Μόνο η παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας παρουσιάζει αδυναμία λόγω έλλειψης νερού στους ταμιευτήρες.
Η πυρηνική ενέργεια θα προσφέρει επίσης σημαντική συνεισφορά, σημειώνει η FAZ. Τρεις μεγάλοι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής πρόκειται να κατασκευαστούν, καθώς και άλλοι μικρότεροι. Ο πρώτος από τους τέσσερις μπλοκ των 1.200 μεγαβάτ του νέου πυρηνικού σταθμού Akkuyu στη Μεσόγειο αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το επόμενο έτος. Μόλις λειτουργήσει πλήρως, θα καλύψει το 10% των αναγκών ηλεκτρικής ενέργειας της Τουρκίας.
Το γεγονός ότι σχεδιάζεται, κατασκευάζεται, χρηματοδοτείται και λειτουργεί από τον ρωσικό κρατικό όμιλο Rosatom δεν το θεωρεί πρόβλημα ο υπουργός Ενέργειας. Ισχυρίζεται ότι οι κίνδυνοι δεν διαφέρουν από το εάν η Eon λειτουργούσε σταθμό ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο στην Τουρκία.
Η Τουρκία βρίσκεται σε σταυροδρόμι στην ενέργεια, υπογραμμίζουν ειδικοί του χώρου στη FAZ και ίσως να μετατρέπεται σταδιακά σε πρόβλημα για τον Πούτιν. Παρόλα αυτά συνεχίζει να διατηρεί τη Ρωσία Μόσχα ως βασικό ενεργειακό προμηθευτή, αν και μειώνει την εξάρτηση, αλλά παράλληλα επενδύει στην προοπτική ενεργειακής αυτονομίας μέσω Μαύρης Θάλασσας, LNG και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς ο ανταγωνισμός στην περιοχή για τις ενεργειακές πηγές και διόδους οξύνεται, με την Αθήνα να διεκδικεί τον δικό της ρόλο στο παιχνίδι απέναντι στην Άγκυρα.
