Η Γαλλία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια από τις πιο αβέβαιες πολιτικές και δημοσιονομικές περιόδους των τελευταίων ετών, καθώς η κυβέρνηση μειοψηφίας του πρωθυπουργού Σεμπαστιέν Λεκορνί παλεύει να διασφαλίσει ότι οι προϋπολογισμοί του 2025 θα περάσουν μέσα από ένα βαθιά διχασμένο κοινοβούλιο.
Η οριακή έγκριση του προϋπολογισμού κοινωνικής ασφάλισης από το Κοινοβούλιο, με μόλις 13 ψήφους διαφορά, αποτελεί μια προσωρινή αλλά σημαντική ανάσα — τόσο πολιτικά όσο και για τις αγορές που παρακολουθούν στενά τη δημοσιονομική πορεία της Γαλλίας.
Η ψηφοφορία αποκάλυψε το εύθραυστο πλέγμα συμμαχιών που στηρίζει την κυβέρνηση, καθώς και τις βαθιές ρωγμές στον κεντρώο χώρο. Ωστόσο, το πραγματικό κρας τεστ πλησιάζει: ο κρατικός προϋπολογισμός.
Οριακή πολιτική νίκη στη Γαλλία
Ο Γάλλος πρωθυπουργός Σεμπαστιέν Λεκορνί πέτυχε μια πολιτική νίκη την Τρίτη, αν και τραυματισμένος. Το νομοσχέδιο πρέπει ακόμη να τεθεί σε ψηφοφορία στη Γερουσία, όμως η έγκρισή του από την ισχυρότερη Εθνοσυνέλευση θεωρείται θετικό σημάδι τόσο για το μέλλον της κυβερνητικής πλειοψηφίας όσο και για τις αγορές που ανησυχούν για τη δυνατότητα της Γαλλίας να περιορίσει το διογκούμενο δημοσιονομικό της έλλειμμα.
Μετά την ψηφοφορία, ο Λεκορνί -του οποίου οι δύο άμεσοι προκάτοχοι απέτυχαν να περάσουν προϋπολογισμούς κοινωνικής ασφάλισης- συνεχάρη τους βουλευτές για το «αίσθημα ευθύνης» που έδειξαν εγκρίνοντας το νομοσχέδιο. «Το να κάνεις συμβιβασμούς δεν είναι σύνθημα· σημαίνει να προχωράς μπροστά προς το κοινό καλό», δήλωσε σε ανάρτησή του στο X.
Γαλλία: Έντονες αντιστάσεις και φόβοι για το έλλειμμα
Η ψηφοφορία αναμενόταν να κριθεί στο νήμα, καθώς πολλοί υποστήριζαν ότι η κυβέρνηση είχε απολέσει τη στήριξη κεντρώων και συντηρητικών βουλευτών, που θεωρούσαν πως το κείμενο δεν αρκεί για να μειώσει το δημοσιονομικό έλλειμμα της Γαλλίας — το οποίο προβλέπεται να φτάσει στο εντυπωσιακό 5,4% του ΑΕΠ φέτος.
Ωστόσο, στο τέλος, και οι 91 βουλευτές του κόμματος Renaissance του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν ψήφισαν υπέρ, ενώ η πλειοψηφία των βουλευτών των συντηρητικών Les Républicains είτε απείχε είτε ψήφισε «ναι».
Η ρήξη στο πολιτικό κέντρο της Γαλλίας και ο ρόλος Φιλίπ
Η ψηφοφορία της Τρίτης αποκάλυψε επίσης μια ανοιχτή ρωγμή ανάμεσα στην κυβέρνηση και τον Εντουάρ Φιλίπ, πρώτο πρωθυπουργό του Μακρόν και υποψήφιο για τις προεδρικές εκλογές του 2027. Ο Φιλίπ υποστήριζε ότι το νομοσχέδιο δεν είναι αρκετό για να μειώσει το έλλειμμα, και η πλειοψηφία των βουλευτών του μικρού κεντροδεξιού κόμματός του ακολούθησε την προτροπή του να απόσχουν.
Όπως ήταν αναμενόμενο, ο ακροδεξιός Εθνικός Συναγερμός και η αριστερή Ανυπότακτη Γαλλία — καταψήφισαν το νομοσχέδιο.
Γαλλία και το πολιτικό στοίχημα του Λεκορνί
Η νίκη του Λεκορνί φαίνεται να επικυρώνει, έστω προσωρινά, τη στρατηγική του να αναζητήσει συμβιβασμό μέσα σε ένα κατακερματισμένο κοινοβούλιο. Τον Οκτώβριο, ο πρωθυπουργός είχε αποκλείσει την αξιοποίηση της συνταγματικής διάταξης που θα του επέτρεπε να περάσει το νομοσχέδιο χωρίς ψηφοφορία· προτίμησε αντ’ αυτού να αφήσει τις συζητήσεις να εξελιχθούν με χαοτικό τρόπο επί εβδομάδες, ελπίζοντας ότι οι βουλευτές θα κατέληγαν σε συμφωνία.
Αν το νομοσχέδιο είχε απορριφθεί, ο Λεκορνί πιθανότατα θα έχανε τη θέση του. Ο πρόεδρος Μακρόν θα έπρεπε τότε να επιλέξει ανάμεσα στην αναζήτηση πέμπτου πρωθυπουργού σε λιγότερο από δύο χρόνια ή στην προκήρυξη πρόωρων εκλογών — ένα σενάριο που θα μπορούσε να ενισχύσει τον Εθνικό Συναγερμό.
Το επόμενο μεγάλο εμπόδιο: Ο κρατικός προϋπολογισμός
Ο Λεκορνί δεν έχει περιθώριο για πανηγυρισμούς, καθώς το επόμενο και δυσκολότερο βήμα αφορά τον κρατικό προϋπολογισμό, όπου η αναζήτηση συμβιβασμών έχει αποδειχθεί ακόμη πιο περίπλοκη.
Σε προηγούμενη ψηφοφορία για τμήμα του κρατικού προϋπολογισμού, μόνο ένας από τους 577 βουλευτές της Εθνοσυνέλευσης ψήφισε υπέρ. «Θα είναι δύσκολο. Ίσως ακόμη πιο δύσκολο από τις τελευταίες εβδομάδες», έγραψε ο Λεκορνί στο X.
ING: Οι προοπτικές για το έλλειμμα επιδεινώνονται
Αυτός ο «προϋπολογισμός κοινωνικής ασφάλισης» αποτελεί μια γαλλική ιδιαιτερότητα: είναι κάπως τεχνητός επειδή περιλαμβάνει φόρους πέρα από το πεδίο εφαρμογής του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης και υπολογίζει επίσης άμεσες μεταφορές από τον κρατικό προϋπολογισμό. Στις περισσότερες χώρες, υπάρχει μόνο ένας ενοποιημένος προϋπολογισμός που ενσωματώνει την κοινωνική ασφάλιση, αλλά η Γαλλία έχει διατηρήσει δύο ξεχωριστά κείμενα – τον PLFSS για την κοινωνική ασφάλιση και τον PLF για τον κρατικό προϋπολογισμό, αναφέρουν αναλυτές της ING.
Ο PLFSS για το 2026 αναστέλλει τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος του 2023 (κόστους 300 εκατομμύρια ευρώ το 2026), εισάγει αύξηση 3% στις δαπάνες ασφάλισης υγείας και ενισχύει τις δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη: 850 εκατομμύρια ευρώ για τα νοσοκομεία, 150 εκατομμύρια ευρώ για την καταπολέμηση ιατρικών ασθενειών, καθώς και πρόσθετα κεφάλαια για οίκους ευγηρίας και υπερπόντια εδάφη.
Για τη χρηματοδότηση αυτού, το βασικό μέτρο είναι η αύξηση της κοινωνικής εισφοράς (CSG) επί του κεφαλαιουχικού εισοδήματος, από 9,2% σε 10,6%. Σε συνδυασμό με άλλες κοινωνικές εισφορές, η συνολική εισφορά αυξάνεται από 17,2% σε 18,6%, πράγμα που σημαίνει συνολική φορολογική επιβάρυνση 31,4% επί του κεφαλαιουχικού εισοδήματος όταν περιλαμβάνεται ο φόρος εισοδήματος. Ορισμένες επενδύσεις —όπως η ασφάλεια ζωής, τα προγράμματα αποταμίευσης κατοικίας και οι ρυθμιζόμενοι λογαριασμοί ταμιευτηρίου— εξαιρούνται από αυτήν την αύξηση.
Τέλος, και το πιο σημαντικό, η κυβέρνηση συμφώνησε να μεταφέρει επιπλέον 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό στον προϋπολογισμό κοινωνικής ασφάλισης. Παρά τα μέτρα αυτά, το έλλειμμα κοινωνικής ασφάλισης θα φτάσει τα 19,4 δισεκατομμύρια ευρώ το 2026 (ή 24 δισεκατομμύρια ευρώ χωρίς αυτές τις μεταφορές), σε σύγκριση με 23 δισεκατομμύρια ευρώ το 2025, σύμφωνα με αναλυτές της ING.
Ο αρχικός στόχος της κυβέρνησης ήταν να μειώσει το έλλειμμα κοινωνικής ασφάλισης στα 17,5 δισεκατομμύρια ευρώ το 2026. Αυτό αποδείχθηκε αδύνατο δεδομένων των διαιρέσεων στη Βουλή. Ο προϋπολογισμός μπορούσε να περάσει μόνο καθιστώντας τον εξαιρετικά επεκτατικό. Ακόμα και τότε, η ψηφοφορία ήταν εξαιρετικά περιορισμένη: αρκετοί βουλευτές από την κεντρώα ομάδα που υποστήριζαν την κυβέρνηση μειοψηφίας του Λεκόρνου απείχαν και η κυβέρνηση βασίστηκε στην υποστήριξη της αριστεράς. Αυτό υπογραμμίζει την ευθραυστότητα της σημερινής πλειοψηφίας και τη δυσκολία επιβολής δημοσιονομικής πειθαρχίας. Να θυμάστε ότι αυτό το έλλειμμα κοινωνικής ασφάλισης είναι μόνο ένα κλάσμα του συνολικού ελλείμματος της Γαλλίας, το οποίο έφτασε τα 169 δισεκατομμύρια ευρώ το 2024.
Ο μαραθώνιος του προϋπολογισμού απέχει πολύ από το να τελειώσει
Η ψηφοφορία για το PLFSS δεν τερματίζει την ιστορία. Ο κρατικός προϋπολογισμός (Projet de Loi de Finances, PLF) βρίσκεται ακόμη υπό συζήτηση στη Γερουσία, με την ψηφοφορία να αναμένεται πριν από τις 15 Δεκεμβρίου. Μια κοινή επιτροπή μεταξύ της Γερουσίας και της Συνέλευσης θα προσπαθήσει στη συνέχεια να συμβιβάσει τις θέσεις, αλλά μια συμφωνία φαίνεται εξαιρετικά απίθανη. Το κείμενο θα επιστρέψει στην Εθνοσυνέλευση για «τελική ανάγνωση», με τις διαπραγματεύσεις να ξεκινούν σχεδόν από το μηδέν. Η προθεσμία για την ψήφιση του PLFSS είναι η 23η Δεκεμβρίου.
Κατά την άποψή μας, η πιθανότητα επίτευξης συμφωνίας για τον κρατικό προϋπολογισμό ήταν πάντα πολύ χαμηλότερη από ό,τι για τον προϋπολογισμό κοινωνικής ασφάλισης. Η δυσκολία ψήφισης του PLFSS ενισχύει την άποψή μας ότι οι πιθανότητες συμφωνίας για το PLF είναι εξαιρετικά χαμηλές.
Εάν δεν επιτευχθεί συμβιβασμός, ένας ειδικός νόμος πιθανότατα θα παρατείνει τον προϋπολογισμό του 2025 στο 2026, με τις συνομιλίες να συνεχίζονται τον Ιανουάριο. Σε κάθε περίπτωση, το έλλειμμα είναι πολύ πιθανό να παραμείνει πάνω από το 5% του ΑΕΠ – και πιθανώς ακόμη υψηλότερο εάν επιτευχθεί συμφωνία για τον κρατικό προϋπολογισμό με κόστος περαιτέρω δαπανών.
Η πορεία του χρέους θα συνεχίσει να επιδεινώνεται
Το γαλλικό κοινοβούλιο πρόκειται να ακολουθήσει μια εξαιρετικά επεκτατική πολιτική. Ενώ οι αυξήσεις φόρων στα κεφαλαιακά έσοδα θα δημιουργήσουν κάποια έσοδα, δεν επαρκούν για να αντισταθμίσουν την απότομη αύξηση των δαπανών.
Αν και η σημερινή επιτυχημένη ψηφοφορία σημαίνει ότι ο Πρωθυπουργός παραμένει στο αξίωμα (κάτι που μειώνει τη βραχυπρόθεσμη αβεβαιότητα), σημαίνει επίσης υψηλότερα ελλείμματα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και μια επιδεινούμενη πορεία χρέους. Η δημοσιονομική κατάσταση της Γαλλίας θα παραμείνει υπό στενή παρακολούθηση από τους οίκους αξιολόγησης και τους επενδυτές τις επόμενες εβδομάδες.
