Οι ΗΠΑ συνεχίζουν να στέλνουν στρατό στον πόλεμο κατά του λαθρεμπορίου ναρκωτικών. Ωστόσο, η ένοπλη καταστολή δεν είχε αποδυναμώσει το εμπόριο αυτό στο παρελθόν, όπως επισημαίνεται στο αποκαλυπτικό ρεπορτάζ της γερμανικής Frankfurter Allgemeine Zeitung.
Αντίθετα, οι δεκαετίες κατασταλτικής πολιτικής για τα ναρκωτικά δεν αποδυνάμωσαν την οικονομία των ναρκωτικών, αλλά οδήγησαν στον κατακερμάτιση των εγκληματικών δομών, στην απόκτηση μεγαλύτερης ευελιξίας και στη γεωγραφική τους επέκταση, ενώ η βία αυξήθηκε.
Οι βιντεοσκοπημένες λήψεις από το κυνήγι των ναρκέμπορων μοιάζουν μεταξύ τους: Ένα ταχύπλοο σκάφος με αρκετούς εξωλέμβιους κινητήρες διασχίζει τα μαύρα νερά. Στο κέντρο του σκάφους διακρίνεται ένας μικρός σταυρός (το στόχαστρο). Στη συνέχεια ακολουθεί μια σφοδρή έκρηξη. Η εικόνα γίνεται λευκή από μια πύρινη σφαίρα και μετά μαύρη από τον ανερχόμενο καπνό. Διακρίνεται το φλεγόμενο κουφάρι του σκάφους και συντρίμμια που επιπλέουν στην επιφάνεια του νερού. Μετά το βίντεο διακόπτεται.
Αρκετές τέτοιες λήψεις, που δείχνουν στοχευμένα αμερικανικά πλήγματα κατά υποτιθέμενων σκαφών μεταφοράς ναρκωτικών, δημοσιεύθηκαν από το Πεντάγωνο και υπουργούς της αμερικανικής κυβέρνησης τους τελευταίους μήνες.
Πλήγματα σε 30 σκάφη και 100 νεκροί
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, μέχρι στιγμής έχουν καταστραφεί περίπου 30 σκάφη και έχουν σκοτωθεί περισσότερα από εκατό άτομα. Οι ενέργειες αυτές αποσκοπούν στο να δείξουν στην κοινή γνώμη των ΗΠΑ και αλλού ότι η χώρα βρίσκεται σε πόλεμο – έναν πόλεμο κατά των καρτέλ ναρκωτικών, τα οποία, σύμφωνα με την παρουσίαση του Λευκού Οίκου, στοχεύουν στις ζωές των Αμερικανών πολιτών και γι’ αυτό έχουν ταξινομηθεί ως διεθνείς τρομοκρατικές οργανώσεις.
Εδώ και μερικούς μήνες, η Ουάσιγκτον χρησιμοποιεί τον στρατό (και ειδικότερα το πολεμικό ναυτικό – US Navy) στη μάχη κατά της «ναρκο-τρομοκρατίας». Από τον Αύγουστο έχουν αποσταλεί στη νότια Καραϊβική αρκετά πολεμικά πλοία, στρατιωτικά αεροσκάφη, αεροπλανοφόρα, καθώς και περίπου 10.000 στρατιώτες. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη στρατιωτική ανάπτυξη στην περιοχή εδώ και δεκαετίες.
USS Gerald R. Ford (CVN 78), ένα από τα μεγαλύτερα αεροπλανοφόρα των ΗΠΑ, με 75+ αεροσκάφη έξω από τις ακτές της Βενεζουέλας © Facebook
Επίσημα, η επιχείρηση, η οποία απορροφά καθημερινά πολλά εκατομμύρια δολάρια, εξυπηρετεί την επιτήρηση και την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου ναρκωτικών στην περιοχή. Ταυτόχρονα, η Ουάσιγκτον ασκεί πίεση στο καθεστώς του Νικολάς Μαδούρο στη Βενεζουέλα.
Ο Τραμπ απειλεί με επιθέσεις εναντίον στόχων εντός της Βενεζουέλας. Στη λίστα των τρομοκρατικών οργανώσεων περιλαμβάνεται και το «Cartel de los Soles», ένα δίκτυο – καρτέλ της Βενεζουέλας, εντός του στρατού και άλλων κρατικών οργάνων, το οποίο φέρεται να συμμετέχει στο λαθρεμπόριο κοκαΐνης μέσω της χώρας αυτής και να καθοδηγείται από τον ίδιο τον Μαδούρο.
Αν και η Βενεζουέλα αποτελεί εδώ και καιρό χώρα διέλευσης για την κοκαΐνη, ούτε η Βενεζουέλα ούτε η διαδρομή της Καραϊβικής παίζουν σημαντικό ρόλο για το εμπόριο προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σύμφωνα με την αμερικανική υπηρεσία δίωξης ναρκωτικών (DEA), το 2020 μόνο το ένα τέταρτο της κοκαΐνης διακινήθηκε λαθραία μέσω της Καραϊβικής προς τις ΗΠΑ. Τα υπόλοιπα τρία τέταρτα έφτασαν προς τον Βορρά μέσω του Ειρηνικού, με τη μεταφορά να γίνεται συνήθως μέσω πολλών ενδιάμεσων σταθμών.
Αυτό είναι γνωστό και στους ειδικούς στην Ουάσιγκτον και το Πεντάγωνο. Τις τελευταίες εβδομάδες, στο στόχαστρο μπήκαν πρακτικά αποκλειστικά σκάφη στην περιοχή του Ειρηνικού.
Τεχνολογίες λαθρεμπορίου: Ταχύπλοα και «Ναρκο-υποβρύχια»
Τα ταχύπλοα σκάφη (Go-fast boats), στα οποία στοχεύουν οι αμερικανικές δυνάμεις, θεωρούνται εξαιρετικά αποτελεσματικό μέσο μεταφοράς. Τα σκάφη αυτά, με τελικές ταχύτητες έως και 100 χιλιόμετρα την ώρα, μπορούν να φορτωθούν με έως και τρεις τόνους κοκαΐνης, η οποία στις ΗΠΑ φτάνει σε αξία πώλησης τα 60 εκατομμύρια δολάρια. Το κολομβιανό ναυτικό έχει επίσης στο στόχαστρό του αυτά τα σκάφη εδώ και καιρό. Φέτος κατάφερε να αναχαιτίσει 15, όλα στις ακτές του Ειρηνικού.
Ένα θεαματικό φαινόμενο είναι επίσης τα λεγόμενα «ναρκο-υποβρύχια». Δεν πρόκειται για πραγματικά υποβρύχια, αλλά για ημι-βυθιζόμενα σκάφη που κινούνται ελάχιστα κάτω από την επιφάνεια του νερού και γι’ αυτό είναι δυσκολότερο να εντοπιστούν.
Ορισμένα από αυτά τα σκάφη, που μεταφέρουν αρκετούς τόνους κοκαΐνης, έχουν φτάσει τα τελευταία χρόνια μέχρι τις ακτές της Ισπανίας και της Αυστραλίας. Έχουν εντοπιστεί επίσης και μη επανδρωμένες (unmanned) εκδοχές τους.
Η στρατηγική σημασία των ελαφρών αεροσκαφών
Η εναέρια οδός παίζει δευτερεύοντα ρόλο όσον αφορά την ποσότητα, αλλά στρατηγικά σημαντικό για το εμπόριο ναρκωτικών. Οι λαθρέμποροι χρησιμοποιούν ελαφρά αεροσκάφη και αυτοσχέδιους διαδρόμους προσγείωσης για να μεταφέρουν τα εμπορεύματα προς τον Βορρά.
Οι πτήσεις πραγματοποιούνται συνήθως τη νύχτα, χωρίς πομπούς (transponders), συχνά σε χαμηλό υψόμετρο. Η εναέρια οδός είναι ιδιαίτερα ελκυστική όταν οι θαλάσσιες διαδρομές επιτηρούνται έντονα, είναι όμως ακριβή και επικίνδυνη.
Πολλά από αυτά τα «ναρκο-αεροπλάνα» απογειώνονται από την Κολομβία και όλο και περισσότερο από τη Βενεζουέλα, όπου η εναέρια επιτήρηση είναι αδύναμη και οι αρχές είναι επιρρεπείς στη διαφθορά.
Μετασχηματισμός των δικτύων και άνοδος της βίας
Ένα από τα πιο ορατά παραδείγματα αυτής της εξέλιξης είναι το Εκουαδόρ. Μέχρι πριν από λίγο καιρό, η χώρα συγκαταλεγόταν στις ασφαλέστερες της Λατινικής Αμερικής, σήμερα όμως κατέχει μία από τις κορυφαίες θέσεις στις στατιστικές δολοφονιών. Η αύξηση της βίας είναι συνέπεια του ταχέος μετασχηματισμού της χώρας σε κεντρικό κόμβο του διεθνούς εμπορίου κοκαΐνης.
Η κοκαΐνη από την Κολομβία μεταφέρεται μέσω των λιμανιών του Εκουαδόρ, ιδιαίτερα του Γκουαγιακίλ, διά θαλάσσης προς την Ευρώπη, αλλά και προς την Κεντρική Αμερική και το Μεξικό.
Τα μεξικανικά καρτέλ, αλλά και οι Ευρωπαίοι αγοραστές, αναθέτουν κεντρικά καθήκοντα σε τοπικές συμμορίες, οδηγώντας σε εκρηκτική αύξηση της βίας. Παρόμοια κατάσταση επικρατεί και στην Κόστα Ρίκα, η οποία πλέον χρησιμεύει ως ένα είδος ενδιάμεσης αποθήκης για το εμπόριο κοκαΐνης.
Η απειλή της Φαιντανύλης
Όταν ο Τραμπ μιλά για «όπλα μαζικής καταστροφής», αναφέρεται στη φαιντανύλη. Το συνθετικό οπιοειδές ήταν πράγματι υπεύθυνο τα τελευταία χρόνια για τον θάνατο εκατοντάδων χιλιάδων καταναλωτών στις ΗΠΑ και αποτελεί τη συχνότερη αιτία θανάτου για τους Αμερικανούς κάτω των 50 ετών.
Η φαιντανύλη παράγεται σχεδόν αποκλειστικά στο Μεξικό από εγκληματικά συνδικάτα, κυρίως από το Καρτέλ Σιναλόα. Οι πρόδρομες χημικές ουσίες εισάγονται από την Κίνα και άλλες ασιατικές χώρες.
Σε αντίθεση με την κοκαΐνη, η παραγωγή της οποίας εξαρτάται από ένα γεωργικό προϊόν (φύλλα κόκας), το συνθετικό ναρκωτικό παράγεται ευέλικτα σε παράνομα εργαστήρια. Η υψηλή του δραστικότητα επιτρέπει το λαθρεμπόριο σε πολύ μικρές ποσότητες, συχνά μέσω νόμιμων συνοριακών περασμάτων και μέσα στην καθημερινή εφοδιαστική αλυσίδα.
Ο τελικός στόχος του Τραμπ
Από την οπτική γωνία της Λατινικής Αμερικής, τίθεται όλο και περισσότερο το ερώτημα αν ο Τραμπ ενδιαφέρεται πραγματικά για την αναχαίτιση του εμπορίου ναρκωτικών ή αν αναζητά ένα πρόσχημα για να δείξει παρουσία στη Λατινική Αμερική, να πιέσει διστακτικούς συμμάχους και να απομονώσει αντιπάλους – ενώ ο ίδιος προβάλλεται ως υπερασπιστής του νόμου και της τάξης.
