Οι παγκόσμιοι ηγέτες θα πρέπει να σκεφτούν πολύ προσεκτικά πριν επιβάλουν κυρώσεις στη Ρωσία σε μια κλιμάκωση της κρίσης στην Ουκρανία, καθώς τα πιο βαριά μέτρα μπορεί να επηρεάσουν την σταθερότητα του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Η προειδοποίηση αυτή διατυπώθηκε δια στόματος του Κλαάς Νοτ, του επικεφαλής του Συμβουλίου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Financial Stability Board) και της κεντρικής τράπεζας στην Ολλανδία.
Απευθυνόμενος στους Financial Times, τόνισε πως εάν ανασταλεί η πρόσβαση της Ρωσίας στο διεθνές σύστημα πληρωμών Swift τότε ενδεχομένως να υπάρξουν αναταραχές στις ροές των πληρωμών. «Όταν εξετάζεις τόσα μεγάλα μέτρα, θα πρέπει να το σκεφτείς διπλά και να έχεις επίγνωση των επιπτώσεων», δήλωσε στη βρετανική εφημερίδα.
Ο Κλάας Νοτ μίλησε δημόσια την Τετάρτη, δηλαδή μια ημέρα μετά την ομιλία του Αμερικανού προέδρου, Τζο Μπάιντεν. Από τον Λευκό Οίκο, ο Μπάιντεν είπε πως υπάρχουν περιθώρια για μια διπλωματική εκτόνωση του πολεμικού κλίματος ανάμεσα στη Μόσχα και το Κίεβο ύστερα από δηλώσεις του Ρώσου ομολόγου του, Βλαντιμίρ Πούτιν, πως θα απέσυρε ορισμένα στρατεύματα από τα σύνορα με την Ουκρανία. Ο Αμερικανός πρόεδρος, όμως, τόνισε παράλληλα πως εάν δοθεί εντολή εισβολής στην Ουκρανία από τη Μόσχα τότε η Δύση θα επιβάλει χρηματοοικονομικές κυρώσεις με στόχο να ασκηθούν πιέσεις στα σημαντικότερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Ρωσίας.
Η κατάσταση παραμένει ασαφής. Ούτε το Κίεβο, ούτε το ΝΑΤΟ διαπίστωσαν την Τετάρτη την απομάκρυνση ρωσικών στρατευμάτων από την Κριμαία ή σύνορα της Ουκρανίας. Την Τρίτη, μάλιστα, το υπουργείο Αμύνης και δυο τράπεζες στην Ουκρανία δέχτηκαν κυβερνοεπιθέσεις.
Η επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία
Οπότε η επιβολή κυρώσεων στον χρηματοπιστωτικό, ενεργειακό και τεχνολογικό κλάδο της Ρωσίας εξακολουθεί να συζητείται εκτενώς στις δυο πλευρές του Ατλαντικού, με την ΕΕ και την Ουάσινγκτον να συμφωνούν πως τα μέτρα, αν και δεν χρειάζεται να είναι πανομοιότυπα, θα πρέπει να εφαρμοστούν συντονισμένα. Όμως, η ΕΕ διστάζει να συμπεριλάβει στις κυρώσεις το σύστημα πληρωμών Swift, το οποίο εδρεύει στο Βέλγιο ως μια μη κερδοσκοπική και συνεταιριστική οντότητα που συνδέει πάνω από 11.000 χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε περισσότερες από 200 χώρες και περιφέρειες.
Δίχως αμφιβολία είναι ένα ισχυρό χαρτί στη λίστα κυρώσεων της Δύσης. Η αποκοπή των ιρανικών τραπεζών από το σύστημα Swift το 2012, ως μέρος των κυρώσεων για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, ήταν ένας από τους λόγους που υποχώρησαν οι πετρελαϊκές εξαγωγές της χώρας από το 3 εκατ. βαρέλια την ημέρα το 2011 σε περίπου έναν εκατομμύριο βαρέλια λίγα χρόνια μετά.
Αν και το Swift είναι τεχνητά ανεξάρτητο, πάνω από το 40% της ροής των συναλλαγών γίνεται σε δολάρια και έτσι η Ουάσινγκτον ασκεί αρκετή επιρροή. Η Ρωσία αντιπροσώπευε το 1,5% των συνολικών συναλλαγών μέσω του Swift το 2020. Η ΕΕ δεν έχει αποκλείσει τον φραγμό πρόσβασης της Ρωσίας στο Swift, αλλά δεν θεωρεί πως θα πρέπει να είναι πιθανότερη επιλογή.
Αντί αυτού, η ΕΕ φαίνεται να προτιμά στοχευμένες κυρώσεις σε συγκεκριμένες τράπεζες της Ρωσίας. Οι ΗΠΑ, από την πλευρά τους, το είχαν προτείνει και με την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Μόσχα το 2014. Τότε η Μόσχα είχε προειδοποιήσει πως μια τέτοια κίνηση θα προκαλούσε συρρίκνωση του ΑΕΠ της χώρας έως και 5%.
