Ο πόλεμος που κήρυξε το Κρεμλίνο στην Ουκρανία και οι συνακόλουθες κυρώσεις της Δύσης πυροδότησαν μια σειρά αντίποινων και θέτουν εν αμφιβόλω την τύχη των περιουσιακών στοιχείων που διατηρούν ξένες εταιρείες στη Ρωσία επί σειρά ετών. Η κατάσχεση μισθωμένων αεροπλάνων από τη Ρωσία είναι μια πρωτόγνωρη κατάσταση σε όσους από το εξωτερικό ανέπτυξαν παρουσία στη χώρα μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Ιδιαίτερα προβληματισμένος είναι ο ασφαλιστικός κλάδος. Εταιρείες που μίσθωσαν αεροπλάνα σε αερομεταφορείς της Ρωσίας ζητούν συνολικές αποζημιώσεις μπορεί να ξεπεράσουν τα 10 δισ. δολάρια, σύμφωνα με στοιχεία της Fitch Ratings που παραθέτει σε σχετικό δημοσίευμα το πρακτορείο Bloomberg.
Εδώ και ένα δίμηνο και ειδικότερα από τις 24 Φεβρουαρίου, όταν δηλαδή ξεκίνησε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, εκατοντάδες εταιρείες του ανεπτυγμένου κόσμου ανακοίνωσαν την οικειοθελή αποχώρησή τους από τη Ρωσία. Αυτό το κύμα φυγής συνεχίζεται ακόμη και σήμερα, με τον γερμανικό όμιλο χημικών BASF να αναγγέλλει την Τετάρτη πως αποσύρει όλες τις δραστηριότητες από τη Ρωσία και τη Λευκορωσία εκτός από την παραγωγή προϊόντων που χρησιμοποιούνται στην αγροτική παραγωγή. Ο όμιλος δεσμεύτηκε επίσης πως θα στηρίξει οικονομικά το προσωπικό και στις δυο χώρες μέχρι τα τέλη του τρέχοντος έτους.
Τα αεροπλάνα και οι αποζημιώσεις
Ο πρόεδρος της χώρας, Βλαντιμίρ Πούτιν, δήλωσε από τα μέσα Μαρτίου πως εξετάζεται σχέδιο για τη συνέχιση της λειτουργίας των εταιρειών που τουλάχιστον το 25% ελέγχεται από το εξωτερικό. Εάν οι ιδιοκτήτες αποχωρήσουν οριστικά από τη Ρωσία, τότε οι μετοχές τους εξετάζεται να διατεθούν προς πώληση μέσω πλειστηριασμών σε μια πρώτη φάση της «κρατικοποίησής» τους. Απώτερος στόχος του Πούτιν είναι να αποφευχθεί η μαζική ανεργία που θα πλήξει τη δημοτικότητα του όσο αυτός επιμένει στον πόλεμο με την Ουκρανία. Βέβαια ο κίνδυνος κρατικοποίησης περιουσιακών στοιχείων που ανήκουν σε ξένες εταιρείες θα εξακριβωθεί τους επόμενους μήνες, δηλαδή όταν λήξει η περίοδος της καταβολής αποζημιώσεων.
Αλλά η κατάσχεση των μισθωμένων αεροπλάνων στη Ρωσία διαμηνύει στη Δύση πως η Μόσχα δεν θα διστάσει να προχωρήσει σε αντισυμβατικά μέτρα για να θωρακίσει όσο μπορεί τους πολίτες από τις ανεπιθύμητες επιπτώσεις της οικονομικής της απομόνωσης. Υπολογίζεται από το Bloomberg πως περίπου το ήμισυ των 1.000 αεροπλάνων που απαρτίζουν τον στόλο πολιτικής αεροπορίας στη Ρωσία είναι μισθωμένα από δυτικές εταιρείες. Από αυτά κατασχέθηκαν περίπου 30 αεροπλάνα σε μέρη όπως το Χονγκ Κονγκ, η Κωνσταντινούπολη και η Πόλη του Μεξικού λίγες ημέρες μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία μετά από εντολή της Ε.Ε στις εταιρείες μίσθωσης για να αυξήσει τις πιέσεις στη Μόσχα.
Πρωτόγνωρο αδιέξοδο
Το Κρεμλίνο δεν άργησε να αντιδράσει και σήμερα σχεδόν 400 μισθωμένα αεροπλάνα από αερομεταφορείς της Ρωσίας έχουν περάσει στον έλεγχο της Ρωσίας, οδηγώντας τις εταιρείες μίσθωσης και τις ασφαλιστικές της Δύσης σε ένα πρωτόγνωρο αδιέξοδο. Η κατάσταση είναι εξαιρετικά περίπλοκη διότι αν και αποσύρθηκαν τα υπάρχοντα πιστοποιητικά ασφάλειας για τα αεροπλάνα αυτά, η Μόσχα προχώρησε μονομερώς στην καταχώρησή τους. Κάτι τέτοιο δεν είναι συμβατό με το κανονιστικό πλαίσιο της διεθνούς αεροπορίας. Δυσχεραίνεται, επίσης, η συντήρηση των αεροπλάνων, καθώς η Ρωσία δεν έχει πια πρόσβαση σε ανταλλακτικά αεροπλάνων από τη Δύση.
Στο μεταξύ, οι εταιρείες μίσθωσης των αεροπλάνων προετοιμάζονται για ένα μπρα ντε φερ με τους ασφαλιστές τους που ισχυρίζονται πως οι αμφισβητούμενες καταχωρήσεις από τη Μόσχα έγιναν μέσα Μαρτίου, δηλαδή μετά τις κυρώσεις της Δύσης στα τέλη Φεβρουαρίου που οδήγησαν στην ακύρωση των περισσότερων πολιτικών ασφάλισης, όπως είναι ο κίνδυνος πολέμου. «Τα μέλη μας έχουν πληρώσει ακριβά συμβόλαια επί δεκαετίες, τα οποία αφορούν ακριβώς αυτές τις περιπτώσεις», σχολιάζει ο Ντέκλαν Κέλι, πρόεδρος της Aircraft Leasing Ireland, η οποία εκπροσωπεί 33 εταιρείες μίσθωσης στην Ιρλανδία. Μια ένδειξη των τεκτονικών αλλαγών που έχει προκαλέσει αυτός ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι πως έχει τριπλασιαστεί το κόστος ασφάλισης των αεροπλάνων σε εμπόλεμες και συναφείς καταστάσεις.
