Το καταστατικό της Τράπεζας της Αγγλίας ενσωματώνεται στην ατζέντα της Λιζ Τρας, της υπουργού Εξωτερικών της Βρετανίας που προηγείται στις δημοσκοπήσεις για την ηγεσία του Συντηρητικού Κόμματος έναντι του Ρίσι Σούνακ, πρώην υπουργού Οικονομικών. Η Τρας δεν έχει συζητήσει με λεπτομέρεια τα σχέδιά της για την αλλαγή του καταστατικού της Τράπεζας της Αγγλίας. Όμως, οικονομικοί αναλυτές που μίλησαν στο Bloomberg δεν αναμένουν ριζικές μεταβολές από το 1997 όταν ο τότε υπουργός Οικονομικών, Γκόρντον Μπράουν, στην κυβέρνηση του Τόνι Μπλερ παραχώρησε ανεξαρτησία στη χάραξη της νομισματικής πολιτικής με απώτερο στόχο ο πληθωρισμός να μην υπερβαίνει το 2%. Ωστόσο, έστω και μικρές αλλαγές θα αποτελέσουν ένα μεγάλο οικονομικό και πολιτικό γεγονός, σχολίασε ο Νιλς Πράτλεϊ, αρθρογράφος του Guardian.
Τα σενάρια ποικίλουν για τις προθέσεις της Τρας εάν τελικά αναλάβει τα ηνία του Συντηρητικού Κόμματος και έτσι της πρωθυπουργίας στη Βρετανία μετά την αναμέτρηση της 5ης Σεπτεμβρίου. «Εάν η αναθεώρηση του καταστατικού της κεντρικής τράπεζας γίνει έτσι ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι τελευταίες σκέψεις για την πορεία της νομισματικής πολιτικής τότε θα ήταν καλή ιδέα», σχολιάζει στο Bloomberg ο Τζέιμς Σμιθ, ερευνητής στο Resolution Foundation. «Αλλά εάν σημαίνει πως θα υιοθετηθεί ένας συγκεκριμένος στόχος χωρίς βαθύτερη ανάλυση τότε θα διαβρωθεί η επίδραση της νομισματικής πολιτικής» προσθέτει ο ίδιος.
Βέβαια, αντιδράσεις έχουν ήδη υπάρξει σε μια πολυτάραχη περίοδο για την πολιτική σκηνή της Βρετανίας υπό την πρωθυπουργία του Μπόρις Τζόνσον, αλλά και σε μια εποχή που έχει εκτροχιαστεί το κόστος ενέργειας λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Μάικλ Σάντερς, εξωτερικό μέλος της επιτροπής νομισματικής πολιτικής (MPC) της Τράπεζας της Αγγλίας. «Η κυβέρνηση ξεκάθαρα δεν ορίζει την κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής, αυτό γίνεται από την MPC. Είναι θεμελιωδώς σημαντικό για την αξιοπιστία του κανονιστικού πλαισίου που λειτουργεί άρτια για τη Βρετανία εδώ και μια 25ετία», δήλωσε ο Σάντερς προς τα τέλη του περασμένου μηνός. «Πιστεύω πως είναι πολύ σημαντικό να παραμείνουν άθικτα τα θεμέλια της νομισματικής πολιτικής στη Βρετανία», πρόσθεσε ο ίδιος.
Αναπροσαρμογή των παραμέτρων για τον πληθωρισμό
Ένα από τα πιθανά σενάρια είναι η αναπροσαρμογή των παραμέτρων που προσδιορίζουν τον πληθωρισμό ή ακόμη και μια αύξηση του ίδιου του στόχου που σήμερα ορίζεται στο 2%. Σημειωτέον ότι ο πληθωρισμός κινείται σήμερα στο 9,4% και αναμένεται να ενισχυθεί περαιτέρω.
Το 1997, παραδείγματος χάριν, στόχος της Τράπεζας της Αγγλίας για τον πληθωρισμό ήταν στο 2,5% βάσει του δείκτη τιμών λιανικής (Retail Price Index), ο οποίος συνδέεται π.χ. με τις ετήσιες αυξήσεις του κόστους μετακίνησης των συνταξιούχων με τρένο ή το κόστος στέγασης. Το 2003 αναπροσαρμόστηκε ο στόχος στο 2% με βάση τον δείκτη τιμών καταναλωτή, ο οποίος είναι εναρμονισμένος με τα δεδομένα της Ε.Ε. «Μπορεί να δοθεί μεγαλύτερο βάρος στον βασικό στόχο που είναι η καταπολέμηση του πληθωρισμού» αναφέρει ο οικονομολόγος Κάλουμ Πίκερινγκ της Berenberg Bank.
Ένα ακόμη ενδεχόμενο θα ήταν να συμπεριληφθούν στόχοι για το ΑΕΠ, αλλά μερίδα αναλυτών προειδοποιεί πως σε μια τέτοια περίπτωση μπορεί να υπάρξει αύξηση του πληθωρισμού. Κατά κανόνα, η νομισματική πολιτική επιδρά σε εύλογο χρονικό διάστημα και έτσι στόχοι για το ΑΕΠ σε μια περίοδο με αδύναμη ανάπτυξη μπορεί να τροφοδοτήσουν ανατιμήσεις.
Χαλαροί στόχοι για την πράσινη ενέργεια και επίλογος στο QE
Συζητείται, επίσης, η πιθανότητα να αυξηθεί η παρακολούθηση της Τράπεζας της Αγγλίας από το βρετανικό κοινοβούλιο αλλά κάτι τέτοιο μπορεί να ενίσχυε τις πολιτικές πιέσεις εις βάρους της πολιτικής της. Μια ακόμη πιθανότητα θα ήταν να χαλαρώσουν οι στόχοι για τη μείωση των εκπομπών ρύπων από τον υφιστάμενο στόχο του ουδέτερου ισοζυγίου διοξειδίου του άνθρακα μέχρι το 2050. Αλλά ακόμη και σήμερα -που η Ευρώπη στρέφεται στα ορυκτά καύσιμα για να καταπολεμήσει τον κίνδυνο ελλείψεων φυσικού αερίου από τη Ρωσία- μια αναπροσαρμογή του στόχου αυτού θα αποσταθεροποιούσε εταιρείες και επενδυτές καθώς τα κριτήρια χρηματοδότησης κινούνται λίγο έως πολύ προς την «πράσινη ενέργεια».
Υπάρχουν, τέλος, κύκλοι που εξετάζουν τον αποκλεισμό των μέτρων ποσοτικής χαλάρωσης (QE) καθώς θεωρείται πως ενίσχυσαν τον πληθωρισμό στην οικονομία. Αλλά έτσι η Τράπεζα της Αγγλίας θα στερούνταν ένα πολύτιμο εργαλείο από τη νομισματική πολιτική της που έπαιξε σταθεροποιητικό ρόλο στη χρηματοπιστωτική κρίση και την πανδημία της νόσου Covid-19.
