Ο πρόεδρος της Πορτογαλίας, ο συντηρητικός Μαρσέλου Χεμπέλου ντε Σόουζα, επικύρωσε την Τρίτη τον νόμο που αποποινικοποιεί την ευθανασία. Είχε προηγηθεί η έγκριση από το Κοινοβούλιο την περασμένη εβδομάδα έπειτα από μια επίπονη και πολυετή νομοπαρασκευαστική διαδικασία.
«Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας επικύρωσε το διάταγμα (…) όπως ήταν υποχρεωμένος» από το Σύνταγμα του κράτους της Ιβηρικής, αναφέρει η ανακοίνωση της προεδρίας.
Η οριστική εκδοχή του νόμου για «τον ιατρικά υποβοηθούμενο θάνατο» εγκρίθηκε την Παρασκευή από την Assembleia da República στη Λισαβόνα: 129 μέλη της πορτογαλικής εθνικής αντιπροσωπείας τάχθηκαν υπέρ, έναντι 81 που καταψήφισαν (επί συνόλου 230 εδρών). Υπέρ τασσόταν το κυβερνών Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS) .
«Το Σύνταγμα υποχρεώνει τον πρόεδρο να επικυρώνει νόμο στον οποίο άσκησε βέτο αν εγκριθεί εκ νέου από το Κοινοβούλιο. Θα τον επικυρώσω, ασφαλώς, είναι συνταγματικό μου καθήκον» είχε δηλώσει μετά την ψηφοφορία ο Χεμπέλου ντε Σόουζα.
Τα δύο βέτο του προέδρου για τις «ανακρίβειες» στο κείμενο
Οι πρώτες τέσσερις προσπάθειες να περάσει ο νόμος ήταν ανεπιτυχείς, εξαιτίας των βέτο που άσκησε ο πρόεδρος Χεμπέλου ντε Σόουζα, βαθιά θρησκευόμενος καθολικός, και ενστάσεων που προβλήθηκαν από πλευράς Συνταγματικού Δικαστηρίου.
Για να ξεπεραστεί το βέτο του αρχηγού του κράτους, το PS αποφάσισε να θέσει σε ψηφοφορία την οριστική εκδοχή του κειμένου για δεύτερη φορά.
Το σχέδιο νόμου είχε τροποποιηθεί επανειλημμένα, για να ληφθούν υπόψη παρατηρήσεις του προέδρου, που άσκησε δυο φορές βέτο, και του Συνταγματικού Δικαστηρίου, που επίσης δύο φορές αξίωσε να αλλάξει το κείμενο για να απαλειφθούν «ασάφειες» και «ανακρίβειες».
Το οριστικό κείμενο προβλέπει πως η ευθανασία επιτρέπεται στις περιπτώσεις που «η ιατρικά υποβοηθούμενη αυτοκτονία είναι αδύνατη λόγω σωματικής ανικανότητας του ασθενούς».
Δυνάμει του Συντάγματος, ο αρχηγός του κράτους ήταν υποχρεωμένος να εγκρίνει το νομοσχέδιο εντός 8 ημερών, αφότου επιδιδόταν στην προεδρία.
Η επικύρωση άργησε τρία χρόνια
Η κεντροαριστερή κυβέρνηση του πρωθυπουργού Αντόνιο Κόστα κατέθεσε το αρχικό κείμενο στο Κοινοβούλιο της Πορτογαλίας πριν από τρία χρόνια. Τότε, οι περισσότεροι βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης, του κεντροδεξιού κόμματος PSD, όπως και πολλοί κοινοβουλευτικοί του ακροδεξιού λαϊκιστικού κόμματος Chega, τάχθηκαν κατά της αποποινικοποίησης, παρά τις αυστηρές προϋποθέσεις που προβλέπονταν.
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Κόστα έχει τονίσει επανειλημμένα πως σκοπός ήταν να δοθεί «ελευθερία και αξιοπρέπεια» σε ανθρώπους που υποφέρουν, υφίστανται ακραίο πόνο λόγω ασθένειας και θέλουν να εγκαταλείψουν τη ζωή. Η αντιπολίτευση είχε αξιώσει να διεξαχθεί δημοψήφισμα στη χώρα, όπου οι περισσότεροι κάτοικοι είναι πιστοί καθολικοί.
Μετά τη δημοσίευση εφαρμοστικών διαταγμάτων ο νόμος αναμένεται να τεθεί σε ισχύ στην Πορτογαλία το φθινόπωρο.
Σε ποιες ευρωπαϊκές χώρες επιτρέπεται η ευθανασία
Η ευθανασία είναι ποινικό αδίκημα που επισύρει βαριές ποινές κάθειρξης στις περισσότερες χώρες – μέλη της ΕΕ. Το 2021 η Ισπανία έγινε μόλις η τέταρτη ευρωπαϊκή χώρα που την αποποινικοποίησε, μετά την Ολλανδία, το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο.
