Σάλο προκάλεσε η αιφνίδια παραίτηση του πρωθυπουργού της Πορτογαλίας, Αντόνιο Κόστα, έπειτα από έρευνες που πραγματοποίησαν οι Αρχές σε υπουργεία, αλλά και στην επίσημη κατοικία του, στο πλαίσιο υπόθεσης διαφθοράς.
Όπως αποκαλύπτει το Politico, η παραίτηση του επί μακρόν ηγέτη των Σοσιαλιστών και πρωθυπουργού της χώρας από το 2015 συνδέεται με έρευνες για εικαζόμενη διαφθορά, κατάχρηση δημόσιου χρήματος και αθέμιτη επιρροή σε παραχωρήσεις για την εξερεύνηση λιθίου στη βόρεια Πορτογαλία, για ένα mega-έργο μονάδας υδρογόνου στο λιμάνι του Σινές και μια μεγαλεπήβολη επένδυση σε data center εκεί.
«Μπορεί να διακυβεύονται γεγονότα που συνιστούν εγκλήματα κακοποίησης, ενεργητικής και παθητικής διαφθοράς πολιτικών και διαπραγμάτευσης επιρροής», ανέφερε το γραφείο του εισαγγελέα.
Οι αστυνομικές έρευνες στην κατοικία του πρωθυπουργού και στα υπουργεία Περιβάλλοντος και Υποδομών συνεχίζονται, σύμφωνα με το Politico, ενώ εκτός από τον προσωπάρχη του Κόστα, Βίκτορ Εσκάρια, έχουν επίσης συλληφθεί ο προσωπικός σύμβουλος, Ντίογκο Λακέρδα -ένας από τους στενότερους συνεργάτες του πρωθυπουργού- και ο Νούνο Μασκαρένιας, ο σοσιαλιστής δήμαρχος του Σινές.
Ως ύποπτος για την εν λόγω υπόθεση κατονομάστηκε και ο υπουργός Υποδομών, Ζοάο Γκαλάμπα, ο οποίος ερευνάται.
Η κυβέρνηση Κόστα έχει υποστηρίξει πολυάριθμα σχέδια για την εξόρυξη λιθίου σε διάφορες περιοχές της Πορτογαλίας, με φανερό ενθουσιασμό, στο πλαίσιο της ευρύτερης προσπάθειας της ΕΕ για την εξασφάλιση κρίσιμων πρώτων υλών. Ωστόσο, τα σχέδια αυτά έχουν βυθιστεί εξαιτίας αντιπαραθέσεων, λόγω της χαμηλής ποιότητας των στοιχείων που πρόκειται να εξορυχθούν και της δυσανάλογης περιβαλλοντικής ζημιάς που αναμένεται από τις εργασίες.
Μάλιστα, έρευνα που είχε κάνει το Politico το 2021 σε ένα από τα συστήματα εξόρυξης στο Μοντεαλέγκρε ανέδειξε αυτές τις αντιπαραθέσεις, με αποτέλεσμα να οδηγηθεί τελικά η πορτογαλική κυβέρνηση στην απόφαση να ακυρώσει ένα μεγάλο έργο στην περιοχή.
Ο στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού που συνελήφθη έχει επίσης στοιχηματίσει πολλά σε ένα σύστημα παραγωγής «πράσινου» υδρογόνου στο λιμάνι του Σινές, το μεγαλύτερο τεχνητό λιμάνι στην Πορτογαλία, ένα έργο που χρηματοδοτείται με δισεκατομμύρια ευρώ από την ΕΕ.
Οι πρώτες δηλώσεις του Αντόνιο Κόστα
Σε μια τηλεοπτική συνέντευξη Τύπου ο Κόστα είπε ότι εξεπλάγη όταν έμαθε ότι ήδη έχει κινηθεί ή θα κινηθεί ποινική υπόθεση εναντίον του και επέμεινε ότι δεν είχε καμία σχέση με οποιαδήποτε «παράνομη ή κατακριτέα πράξη».
Ο Κόστα είπε ότι ιο κατηγορίες για τις οποίες ερευνάται είναι «ασυμβίβαστες με την αξιοπρέπεια του πρωθυπουργικού γραφείου», καθιστώντας αδύνατον το να συνεχίσει στη θέση του. Ο Πορτογάλος πρόεδρος, Μαρσέλο Ρεμπέλο ντε Σόουσα, θα πρέπει τώρα να αποφασίσει εάν θα διαλύσει το κοινοβούλιο και θα προκηρύξει νέες εκλογές ή αν θα επιλέξει νέο πρωθυπουργό από το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Κόστα.
Το γραφείο του Προεδρείου επιβεβαίωσε ότι οι αρχηγοί των κομμάτων θα κληθούν να συνεδριάσουν την Τετάρτη, ενώ το Συμβούλιο της Επικρατείας αναμένεται να συνεδριάσει την Πέμπτη.
Ο Κόστα είπε ότι ήταν πρόθυμος να παραμείνει στο αξίωμα μέχρι να οριστεί διάδοχος, αλλά διευκρίνισε ότι δεν θα έθετε το όνομά του ως υποψήφιος για ανώτερο αξίωμα, προσθέτοντας ότι η παραίτησή του σηματοδότησε «το τέλος ενός κεφαλαίου» στη ζωή του.
Το μέλλον του Αντόνιο Κόστα στην ΕΕ
Η τελευταία κυβέρνηση του Κόστα έχει επηρεαστεί από μια συνεχή ροή σκανδάλων, ενώ σε λιγότερα από δύο χρόνια περισσότερα από δώδεκα μέλη της κυβέρνησής του παραιτήθηκαν για διάφορους λόγους.
Η ιδιότητα του Κόστα ως ενός από τους μακροβιότερους πρωθυπουργούς της ΕΕ τον είχε κάνει κύριο διεκδικητή για τη θέση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, την οποία αναμένεται ευρέως να επιδιώξει το Κόμμα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών, όταν θα μείνει κενή τον Νοέμβριο του 2024. Ο Πορτογάλος πολιτικός άρεσε πολύ σε άλλους ηγέτες της ΕΕ και η ικανότητά του να μιλάει άπταιστα γαλλικά θεωρήθηκε πλεονέκτημα.
Η παραίτηση του Κόστα, ως αποτέλεσμα ενός σκανδάλου διαφθοράς που περιελάμβανε προγράμματα που συνδέονται με ευρωπαϊκές στρατηγικές και χρηματοδοτούνται από την ΕΕ, σχεδόν σίγουρα βάζει τέλος σε αυτά τα σενάρια και αφήνει ανοιχτό τον δρόμο για τη διαδοχή του σημερινού προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ.
