THEPOWERGAME
Το ενεργειακό σκέλος της πολύπλευρης σχέσης ανάμεσα στη Μόσχα και την Άγκυρα αποκτά πρωταγωνιστικό ρόλο μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την κατάρρευση της συνεργασίας ανάμεσα στην Gazprom και τη Δύση. Εντάσσεται, ωστόσο, σε μια ποικιλόμορφη γεωπολιτική ατζέντα που ενσωματώνει ετερόκλητα θέματα από την αποκατάσταση των εξαγωγών σιτηρών από την Ουκρανία έως την ασφάλεια στη Συρία και την εγκατάσταση του ρωσικού αντιπυραυλικού συστήματος S400 στην Τουρκία που προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Ουάσιγκτον.
Εν όψει της επίσκεψης του προέδρου της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, στην Τουρκία την ερχόμενη Δευτέρα, αυτή η πολύπλευρη σχέση μπαίνει στο μικροσκόπιο. Καταδεικνύει, επίσης, την ικανότητα της Άγκυρας να διατηρεί ανοικτές διαύλους επικοινωνίας ταυτόχρονα με τη Ρωσία και τη Δύση, καταφέρνοντας να αποσπάσει οφέλη και από τις δυο πλευρές.
Το ένταλμα σύλληψης εις βάρος του Πούτιν από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) για την παράνομη απέλαση παιδιών από την Ουκρανία σημαίνει πως ο Ρώσος πρόεδρος δεν μπορεί να ταξιδέψει συχνά στο εξωτερικό. Επειδή, όμως, η Τουρκία δεν έχει επικυρώσει το Καταστατικό της Ρώμης, βάσει του οποίου θεμελιώνεται το ΔΠΔ, δεν υποχρεούται να σεβαστεί τις αποφάσεις του.
Σχέδια για την κατασκευή hub φυσικού αερίου στη νότια Τουρκία
Με τον ενεργειακό κλάδο να είναι ίσως το ισχυρότερο διαπραγματευτικό χαρτί στη διεθνή γεωπολιτική τράπουλα, ιδιαίτερα κάτω από τη σημερινή συγκυρία, ένα από τα θέματα που θα συζητήσει εκ νέου ο Πούτιν με τον ομόλογο του, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είναι η κατασκευή κόμβου φυσικού αερίου στην Τουρκία. Πέρσι τον Νοέμβριο, ο αντιπρόεδρος της ρωσικής κυβέρνησης, Αλεξάντερ Νόβακ, είχε δηλώσει πως «είμαι βέβαιος ότι θα φθάσουμε σε συμφωνία στο εγγύς μέλλον για την πρακτική εφαρμογή αυτού του σχεδίου».
Είναι ένα σχέδιο που αποτελεί προτεραιότητα για το Κρεμλίνο, το οποίο προσπαθεί με νέες συνεργασίες να αντικαταστήσει την απώλεια εσόδων από την δραματική μείωση των πωλήσεων φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Όπως επισημαίνεται από το Bloomberg, η Τουρκία με την Ρωσία έχουν συνάψει συμφωνία για την κατασκευή πυρηνικού σταθμού στη νότια Τουρκία, με προϋπολογισμό της τάξεως των 20 δισ. δολαρίων.
Η Άγκυρα εξασκεί συχνά την τέχνη της διπλωματίας στα όρια της. Οι στενές επαφές με τη Ρωσία έχουν προκαλέσει την ενόχληση του ΝΑΤΟ καθώς η Μόσχα έχει ανοίξει το μεγαλύτερο πολεμικό μέτωπο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πρόσφατο παράδειγμα αποτέλεσαν οι πληροφορίες που θέλουν η Τουρκία να εξάγει εξοπλισμό και εξαρτήματα που είναι κρίσιμα για τις ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις μέσω τρίτων χωρών.
Την ίδια ώρα, όμως, η Τουρκία προμηθεύει την Ουκρανία με μη επανδρωμένα αεροσκάφη που είναι πολύτιμα στην άμυνα του Κιέβου. Δεν συντάσσεται, όμως, με τις δυτικές κυρώσεις εις βάρος της Μόσχας διότι, εκτός των μελλοντικών σχεδίων για την εμβάθυνση της συνεργασίας τους στην ενέργεια, η Τουρκία ήδη εξαρτάται από τη Ρωσία. Η Ρωσία παρέχει το 40% του φυσικού αερίου στην Τουρκία, ενώ οι πιστώσεις στις πληρωμές που έδωσε η Μόσχα πέρσι περιόρισαν τις οικονομικές πιέσεις που δέχονταν ο Ερντογάν.
Πρωτοβουλία της Μαύρης Θάλασσας: Μπορεί να υπάρξει νέα συμφωνία;
Ένα ακόμη ζήτημα που αναμένεται να συζητηθεί είναι η αναβίωση της Πρωτοβουλίας της Μαύρης Θάλασσας που είχε επιτρέψει την επανεκκίνηση των εξαγωγών σιτηρών από την Ουκρανία παρά τον πόλεμο. Σημειωτέον ότι η Πρωτοβουλία της Μαύρης Θάλασσας επιτεύχθηκε τον Ιούλιο του 2022 χάρις στη διαμεσολάβηση του ΟΗΕ και της Τουρκίας αλλά η Μόσχα αρνήθηκε να την ανανεώσει πέρσι το καλοκαίρι καθώς έθεσε προϋποθέσεις που δεν βρήκαν ανταπόκριση από τη Δύση.
Αν και η Δύση δεν έχει επιβάλει κυρώσεις στον γεωργικό κλάδο της Ρωσίας, μια εξαίρεση που αποβλέπει στο να μην επιδεινωθεί η επισιτιστική ανασφάλεια των φτωχών χωρών, δυσκολεύεται να ανταποκριθεί σε απαιτήσεις όπως είναι η επανασύνδεση της Μόσχας με το διεθνές σύστημα πληρωμών Swift και η διευκόλυνση στην ασφάλιση αγροτικών εμπορευμάτων και τροφίμων από την αγορά Lloyds του Λονδίνου. Εντούτοις έχουν μεταφερθεί κάποια φορτία με σιτηρά από τα λιμάνια της νότιας Ουκρανίας από τα μέσα Σεπτεμβρίου και έπειτα, σύμφωνα με πληροφορίες του Bloomberg.
Όμως επικρατεί μεγάλη αβεβαιότητα όσο μια νέα συμφωνία μεταξύ Κιέβου και Μόσχας βρίσκεται σε εκκρεμότητα. «Είναι ένα ζήτημα που συζητάμε σε αυτή τη φάση με την Ρωσία» είπε πρόσφατα ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν, συμπληρώνοντας στο τηλεοπτικό δίκτυο AHaber πως «μπορούμε να αναπτύξουμε μια νέα μέθοδο για να φέρουμε σιτηρά στις διεθνείς αγορές».
Στο πλαίσιο της ίδιας συνέντευξης, ο Φιντάν άφησε να εννοηθεί πως η Τουρκία προτιμά το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα S-400. Μόλις μια εβδομάδα πριν, η Βικτόρια Νούλαντ, υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, είχε δηλώσει στο CNN Turk πως «αν καταφέρουμε να διευθετήσουμε το ζήτημα των (πυραύλων) S400, οι ΗΠΑ θα καλωσορίσουν την Τουρκία πίσω στην οικογένεια των F35». Μια ακόμη ισχυρή ένδειξη της σύσφιξης των σχέσεων μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας αλλά και των λεπτών ισορροπιών που διατηρεί με τη Δύση. Αφού η Άγκυρα επέτρεψε την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, η Ουάσιγκτον έδωσε το πράσινο φως για τα F-16 στην Τουρκία.
Ακολουθήστε το Powergame.gr στο Google News για άμεση και έγκυρη οικονομική ενημέρωση!
