Ένα ολοένα και πιο διχασμένο παγκόσμιο τοπίο, όπου οι αυξανόμενες γεωπολιτικές, περιβαλλοντικές, κοινωνικές και τεχνολογικές προκλήσεις απειλούν τη σταθερότητα και την πρόοδο το 2025 αποκαλύπτει η 20ή έκδοση της Έκθεσης Παγκόσμιων Κινδύνων του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ. Σύμφωνα με την έκθεση, παρότι οι οικονομικοί κίνδυνοι εμφανίζονται με λιγότερη αμεσότητα στα φετινά αποτελέσματα, εξακολουθούν να αποτελούν ανησυχία, αλληλένδετοι με κοινωνικές και γεωπολιτικές εντάσεις.
Οι ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ κρατών προσδιορίζεται ως ο πιο πιεστικός άμεσος παγκόσμιος κίνδυνος για το 2025, με σχεδόν το ένα τέταρτο των συμμετεχόντων να την κατατάσσει ως τη σοβαρότερη ανησυχία για τον επόμενο χρόνο.
Η παραπληροφόρηση και η διασπορά ψευδών ειδήσεων παραμένουν κορυφαίοι βραχυπρόθεσμοι κίνδυνοι για δεύτερη συνεχή χρονιά, υπογραμμίζοντας την επίμονη απειλή τους για τη συνοχή των κοινωνιών και τη διακυβέρνηση, μέσω της διάβρωσης της εμπιστοσύνης και της επιδείνωσης των διαιρέσεων μεταξύ των εθνών. Άλλοι κύριοι βραχυπρόθεσμοι κίνδυνοι περιλαμβάνουν τα ακραία καιρικά φαινόμενα, την κοινωνική πόλωση, την κυβερνοκατασκοπεία και τον κυβερνοπόλεμο.
Στους μακροπρόθεσμους κινδύνους κυριαρχούν οι περιβαλλοντικές απειλές, με τα ακραία καιρικά φαινόμενα, την απώλεια βιοποικιλότητας, την κατάρρευση των οικοσυστημάτων, τις κρίσιμες αλλαγές στα συστήματα της Γης και την έλλειψη φυσικών πόρων να βρίσκονται στις πρώτες θέσεις της δεκαετούς κατάταξης. Η ρύπανση, η οποία κατατάσσεται στην έκτη θέση βραχυπρόθεσμα, αναδεικνύεται ως σημαντικός παράγοντας κινδύνου λόγω των σοβαρών επιπτώσεων στην υγεία και τα οικοσυστήματα. Συνολικά, τα ακραία καιρικά φαινόμενα κατατάσσονται ως κίνδυνοι υψηλής προτεραιότητας βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.
Ο μακροπρόθεσμος ορίζοντας σκιάζεται επίσης από τεχνολογικούς κινδύνους που σχετίζονται με την παραπληροφόρηση, τη διασπορά ψευδών ειδήσεων και τις αρνητικές συνέπειες της τεχνητής νοημοσύνης.
«Η αυξανόμενη γεωπολιτική ένταση και η διάσπαση της εμπιστοσύνης οδηγούν το παγκόσμιο τοπίο κινδύνων», δήλωσε ο Μίρεκ Ντούσεκ, Γενικός Διευθυντής του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ. «Σε αυτό το πολύπλοκο και δυναμικό πλαίσιο, οι ηγέτες έχουν την επιλογή: να βρουν τρόπους να ενισχύσουν τη συνεργασία και την ανθεκτικότητα ή να αντιμετωπίσουν συσσωρευμένες ευπάθειες».
Εύθραυστες προοπτικές
Η έκθεση, που βασίζεται στις απόψεις άνω των 900 ειδικών κινδύνων, πολιτικών και ηγετών της βιομηχανίας, σκιαγραφεί μια ζοφερή εικόνα για τη δεκαετία που έρχεται. Οι συμμετέχοντες είναι λιγότερο αισιόδοξοι για τη μακροπρόθεσμη προοπτική του κόσμου σε σύγκριση με τη βραχυπρόθεσμη. Σχεδόν τα δύο τρίτα των συμμετεχόντων προβλέπουν μια ταραχώδη ή θυελλώδη παγκόσμια σκηνή μέχρι το 2035, που προκαλείται κυρίως από την ένταση των περιβαλλοντικών, τεχνολογικών και κοινωνικών προκλήσεων.
Πάνω από τους μισούς συμμετέχοντες αναμένουν κάποια αστάθεια μέσα σε δύο χρόνια, αντικατοπτρίζοντας την ευρεία διάσπαση της διεθνούς συνεργασίας. Οι μακροπρόθεσμες προβλέψεις υποδεικνύουν ακόμη μεγαλύτερες προκλήσεις, καθώς οι μηχανισμοί συνεργασίας αναμένεται να δεχτούν αυξανόμενη πίεση. Κοινωνικοί κίνδυνοι όπως η ανισότητα και η κοινωνική πόλωση κυριαρχούν στις κατατάξεις κινδύνων τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα.
Η συνεργασία κλειδί για τη σταθερότητα
Καθώς οι διαιρέσεις βαθαίνουν και η γεωπολιτική και οικονομική κατακερματισμένη πραγματικότητα διαμορφώνει το μέλλον, η ανάγκη για αποτελεσματική παγκόσμια συνεργασία είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Ωστόσο, με το 64% των ειδικών να προβλέπει έναν κατακερματισμένο παγκόσμιο κόσμο που χαρακτηρίζεται από ανταγωνισμό μεταξύ μεγάλων δυνάμεων, η πολυμερής συνεργασία αντιμετωπίζει σοβαρή πίεση.
Παρά τις δυσκολίες, η εσωστρέφεια δεν αποτελεί λύση. Η επόμενη δεκαετία είναι κρίσιμη για τους ηγέτες, που πρέπει να αντιμετωπίσουν σύνθετους, αλληλοσυνδεόμενους κινδύνους και τις αδυναμίες των υφιστάμενων δομών διακυβέρνησης. Για να αποτραπεί μια καθοδική πορεία αστάθειας, και αντί να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη, να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα και να εξασφαλιστεί ένα βιώσιμο και συμπεριληπτικό μέλλον, τα έθνη πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στον διάλογο, να ενδυναμώσουν τις διεθνείς σχέσεις και να ενισχύσουν τη συνεργασία.
Διαβάστε επίσης
“Κόκκινα” δάνεια: Πώς έφτασαν σε χαμηλό 15ετίας και το προφίλ των ρυθμίσεων
Το φαινόμενο Τέιλορ Σουίφτ και το ρεκόρ εικοσαετίας
Ρευματοκλοπές: Το ακριβό τίμημα για τους καταναλωτές, τι προτείνει ο ΕΣΠΕΝ
