Σε μία από τις κρισιμότερες συγκυρίες στη μεταπολεμική ιστορία της Ευρώπης, η απρόσμενη ήττα του Φρίντριχ Μερτς στην αρχική ψηφοφορία χθες για την ανάληψη καθηκόντων καγκελάριου της Γερμανίας σηματοδοτεί την εύθραυστη ισορροπία στα πολιτικά δρώμενα της χώρας. Αν και εξασφάλισε τις απαιτούμενες ψήφους σε δεύτερη ψηφοφορία, που έλαβε χώρα λίγες ώρες μετά, πυροδοτήθηκαν φόβοι για το εάν θα καταφέρει να φέρει εις πέρας ένα μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα για την οικονομία, την άμυνα και τις υποδομές. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Γερμανία είναι το κομμάτι που λείπει από το παζλ των ισχυρών της Ε.Ε., που επιδιώκουν να προστατεύσουν τον ελεύθερο κόσμο. Δίχως την άμεση επισφράγιση του νέου κυβερνητικού συνασπισμού της Χριστιανικής Ένωσης (CDU/CSU) και των Σοσιαλδημοκρατών, η Γερμανία θα ήταν πολιτικά μετέωρη, με σοβαρές επιπτώσεις για την υπόλοιπη Ευρώπη.
Ξεκινά η πρώτη περιοδεία του Μερτς στην Ευρώπη
Εν τέλει ο Μερτς αναμένεται να μεταβεί σήμερα στη Γαλλία και έπειτα στην Πολωνία, ενώ πληροφορίες του Politico τον ήθελαν να βρίσκεται 9 Μαΐου στο Κίεβο. Ο 10ος καγκελάριος της Γερμανίας καλείται να καλύψει άμεσα ένα κενό στην Ευρώπη. Μέχρι σήμερα η Γαλλία και η Βρετανία έχουν επωμιστεί το βάρος μιας εντατικής διπλωματικής προσπάθειας για τη δημιουργία ενός διεθνούς «συνασπισμού των προθύμων» απέναντι στην επιθετικότητα της Ρωσίας και την πρωτοφανή εσωστρέφεια των ΗΠΑ. Η Ε.Ε. χρειάζεται ένα ενωμένο μέτωπο για τη διαχείριση ενός περίπλοκου γεωπολιτικού περιβάλλοντος. Η στήριξη της Ουκρανίας, που μάχεται εδώ και μια τριετία τους Ρώσους εισβολείς, η ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας την ώρα που οι ΗΠΑ αμφισβητούν τη Βορειοατλαντική συμμαχία, η αναζήτηση διεξόδου από την ομοβροντία δασμών του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, και η αντιμετώπιση της ακροδεξιάς, που διχάζει τις κοινωνίες στην Ευρώπη, απαιτούν τον συντονισμό των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων.
Η αρχική ήττα του Μερτς υποδεικνύει ρήγμα στον κυβερνητικό συνασπισμό της Χριστιανικής Ένωσης (CDU/CSU) και των Σοσιαλδημοκρατών, που θα πρέπει να γεφυρωθεί άμεσα, προς όφελος της πολιτικής σταθερότητας στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Αυτό το αρχικό ρήγμα δεν το άφησε ανεκμετάλλευτο η Εναλλακτική από τη Γερμανία (AfD). Πριν από τη δεύτερη και οριστική ψηφοφορία, το AfD απαίτησε νέα προσφυγή στις κάλπες μετά τις πρόωρες εκλογές του Φεβρουαρίου, που είχε κήρυξε ο πρώην καγκελάριος και Σοσιαλδημοκράτης, Όλαφ Σολτς.
Απρόβλεπτες οι ΗΠΑ, μελανό σημείο η οικονομία της Γερμανίας
Από αυτό το σημείο και έπειτα, επείγει η λήψη άμεσων αποφάσεων από τις χώρες της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Βρετανίας, καθώς οι Αμερικανοί έχουν αλλάξει ρότα στη χάραξη εξωτερικής και εμπορικής πολιτικής. Η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ έχει επιβάλει δασμούς σε όλους τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, έχει αποκαταστήσει μονομερώς τις επαφές με τη Ρωσία, προκειμένου να αναγκάσει την Ουκρανία να συναινέσει σε μια ασύμφορη ειρήνη, και υποστηρίζει απροκάλυπτα το AfD της Γερμανίας. Μόλις αυτήν την εβδομάδα το πρακτορείο Reuters αποκάλυψε ότι ο υπουργός Αμύνης, Πιτ Χέγκσεθ, έδωσε εντολή να ματαιωθούν πτήσεις με στρατιωτικό εξοπλισμό προς την Ουκρανία τις πρώτες ημέρες αμέσως μετά την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ. Για το συγκεκριμένο περιστατικό δεν είχε λάβει γνώση ούτε ο ίδιος ο πρόεδρος των ΗΠΑ. Είναι, δε, ανεξάρτητο από την απόφαση των Ρεπουμπλικανών να παγώσουν αρχές Μαρτίου κάθε στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία, μια απόφαση που ανακάλεσαν περίπου μια εβδομάδα μετά.
Καθώς οι ΗΠΑ γίνονται όλο και πιο απρόβλεπτες και απόμακρες, οι χώρες της Ευρώπης δεν έχουν περιθώρια να είναι πολιτικά ασταθείς. Αυτό είναι το μήνυμα που έστειλαν χθες και οι αγορές, με τον χρηματιστηριακό δείκτη Dax να υποχωρεί έως και 2,1%, για να ανακόψει μετέπειτα την πτώση του στο 0,41%. «Η ημέρα αυτή στέλνει ένα ολέθριο μήνυμα στο εσωτερικό και το εξωτερικό της χώρας», σχολίασε ο Γιαν Χόλθουσεν, επικεφαλής έρευνας και οικονομίας στην DZ Bank, στο Bloomberg.
Οι προσδοκίες πως η γερμανική οικονομία θα σταθεροποιηθεί με τα μέτρα που έχει αναγγείλει ο Μερτς για την τόνωση της επιχειρηματικής δραστηριότητας και την αύξηση των αμυντικών δαπανών έχουν οδηγήσει τον Dax σε κέρδη 16% από τις αρχές του έτους. Η Γερμανία, ήτοι η μεγαλύτερη οικονομία στην Ευρωζώνη, έχει ήδη διανύσει μια διετία με ύφεση και πιθανολογείται πως θα καταγραφεί ξανά υποχώρηση του ΑΕΠ μέσα στο τρέχον έτος. Ο κλάδος των αυτοκινητοβιομηχανιών, ένας από τους πρωταγωνιστές της γερμανικής οικονομίας, αντιμετωπίζει σχεδόν υπαρξιακά προβλήματα από δασμούς 25% που επέβαλαν οι ΗΠΑ σε όλες τις εισαγωγές αυτοκινήτων και τον σκληρό ανταγωνισμό από τα ηλεκτροκίνητα οχήματα της Κίνας. H ανεργία κινείται στο υψηλό πενταετίας.
Στην αρχική ψηφοφορία ο Μερτς χρειαζόταν 326 ψήφους από το γερμανικό κοινοβούλιο, που απαρτίζεται, συνολικά, από 630 έδρες. Όμως εξασφάλισε 310 ψήφους, παρά το γεγονός ότι ο κυβερνητικός συνασπισμός των CDU/CSU και SPD ελέγχει 328 έδρες. Είναι η πρώτη φορά που σημειώνεται μια τόσο καταφανής απόρριψη από το κοινοβουλευτικό σώμα στη μεταπολεμική Γερμανία. Στη δεύτερη ψηφοφορία, τελικά, εξασφάλισε 325 έδρες. Η αρχική απόρριψη του Μερτς αποτελεί, σαφώς, ένα μήνυμα στον νέο καγκελάριο, που έχει αναλάβει τη μεταρρύθμιση της οικονομίας. Το έργο του δεν θα είναι εύκολο. Όπως επισημαίνεται από το πρακτορείο Bloomberg, σε δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα το 56% των ερωτηθέντων θεωρούν πως ο Μερτς είναι «κακός καγκελάριος».
