Σε κλίμα έντονης κατάνυξης και θεσμικού συμβολισμού ξεκινά στο Βατικανό το κονκλάβιο για την εκλογή του νέου Πάπα, διαδεχόμενου τον εκλιπόντα Φραγκίσκο. Στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου, η «Θεία Λειτουργία για την Εκλογή του Πάπα» (Pro eligendo pontifice) τελέστηκε υπό τον Ιταλό καρδινάλιο Τζιοβάνι Μπατίστα Ρε, ο οποίος απηύθυνε την τελευταία πνευματική καθοδήγηση πριν οι 133 καρδινάλιοι αποσυρθούν στην Καπέλα Σιξτίνα.
Ο Μπατίστα Ρε, κοσμήτορας του Κολεγίου των Καρδιναλίων, κάλεσε σε πλήρη αποκοπή από προσωπικές φιλοδοξίες και σε ενότητα, όχι μέσα από ομοιομορφία, αλλά μέσα από «κοινωνία στη διαφορετικότητα». Η ομιλία του χαρακτηρίστηκε από επιμονή στη δύναμη της αγάπης – «η μόνη δύναμη που μπορεί να αλλάξει τον κόσμο» – και στην ανάγκη ο νέος Πάπας να αφυπνίσει τις συνειδήσεις των κοινωνιών που έχουν παραδοθεί στην τεχνολογική πρόοδο, συχνά λησμονώντας τον Θεό.
Η λειτουργία ξεκίνησε υπό το βλέμμα εκατοντάδων πιστών, με την «θάλασσα κόκκινου και μωβ» των ενδυμασιών των καρδιναλίων να κυριαρχεί στον χώρο. Μετά τη λειτουργία, οι εκλέκτορες επέστρεψαν στον Ξενώνα της Αγίας Μάρθας για το γεύμα τους, προτού ξεκινήσουν τις ψηφοφορίες στην Καπέλα Σιξτίνα.
Το κονκλάβιο αυτό διεξάγεται σε εξαιρετικά ευαίσθητη χρονική στιγμή. Ο Φραγκίσκος άφησε πίσω του ένα Κολέγιο Καρδιναλίων που χαρακτηρίζεται από εντυπωσιακή ποικιλομορφία, αλλά και εσωτερικές αντιθέσεις. Από τη μια, οι συνεχιστές της προοδευτικής πορείας του –άνοιγμα στην LGBTQ+ κοινότητα, οικολογική συνείδηση, συγκρατημένος λόγος για παραδοσιακά δόγματα. Από την άλλη, συντηρητικοί καρδινάλιοι επιθυμούν αναδίπλωση και επιστροφή στις παπικές παραδόσεις του 20ού αιώνα.
Η διάσπαση αυτή φάνηκε και στις προκαταρκτικές συνεδριάσεις των τελευταίων ημερών. Από τις 28 Απριλίου, οι καρδινάλιοι αντάλλασσαν οράματα και ανησυχίες για το μέλλον της Εκκλησίας. Ο αρχιεπίσκοπος της Τζακάρτα, Ιγνάτιους Σουχάριο, που έφτασε τελευταίος στη Ρώμη, χαρακτήρισε την κατάσταση «πολύ συγκεχυμένη» μετά την ακρόαση 50 ομιλιών.
Η πίεση είναι τεράστια. Όπως υπενθύμισε ο Μπατίστα Ρε, το κονκλάβιο είναι «κοινή μέριμνα για την κληρονομιά των κλειδιών της Βασιλείας» – παραπομπή στον Ιωάννη Παύλο Β’, και στην ευχή του ώστε, μπροστά στη «Δευτέρα Παρουσία» του Μιχαήλ Άγγελου στην Καπέλα Σιξτίνα, οι εκλέκτορες να θυμηθούν το βάρος της ευθύνης τους.
Πέρα όμως από τα λόγια και τη λειτουργική μεγαλοπρέπεια, το κονκλάβιο παραμένει ένα γεγονός βαθιά πολιτικό: από διαρροές στον Τύπο μέχρι απόπειρες χειραγώγησης υποψηφιοτήτων και προσωπικές στρατηγικές, ο διάδοχος του Πάπα Φραγκίσκου θα χρειαστεί όχι μόνο πνευματική καθοδήγηση, αλλά και πολιτική δεξιοτεχνία για να ενώσει μια Εκκλησία που είναι τόσο παγκόσμια όσο και πολωμένη.
