Η Κομισιόν έχασε τη δικαστική υπόθεση σχετικά με τα SMS μεταξύ της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και του διευθύνοντος συμβούλου της Pfizer, Άλμπερτ Μπουρλά, για τα εμβόλια της Pfizer στο αποκορύφωμα της πανδημίας της Covid-19, το λεγόμενο σκάνδαλο «Pfizergate». Αυτό αποφάσισε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Ειδικότερα, το Δικαστήριο της Ε.Ε. έκρινε σήμερα ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έσφαλε στην απόφασή της να αρνηθεί την πρόσβαση δημοσιογράφων στα γραπτά μηνύματα (SMS) που αντάλλαξε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με τον Άλμπερτ Μπουρλά. Στην πολυαναμενόμενη απόφαση, το Γενικό Δικαστήριο της Ε.Ε. στο Λουξεμβούργο αποφάσισε ότι η Επιτροπή «δεν έδωσε μια εύλογη εξήγηση για να δικαιολογήσει» την απόρριψη του αιτήματος δημοσιογράφου για πρόσβαση στα μηνύματα.
Σύμφωνα με το σκεπτικό του δικαστηρίου, σκοπός του κανονισμού για την πρόσβαση στα έγγραφα είναι να προσδώσει όσο το δυνατόν πληρέστερη πρακτική ισχύ στο δικαίωμα πρόσβασης του κοινού στα έγγραφα που βρίσκονται στην κατοχή των θεσμικών οργάνων. Επομένως, κατά γενικό κανόνα, θα πρέπει να παρέχεται στο κοινό πρόσβαση σε όλα τα έγγραφα των θεσμικών οργάνων.
To Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης τάχθηκε υπέρ της εφημερίδας The New York Times, λέγοντας ότι η Επιτροπή «απέτυχε να εξηγήσει με εύλογο τρόπο γιατί θεώρησε ότι τα μηνύματα που ανταλλάχθηκαν στο πλαίσιο της προμήθειας των εμβολίων Covid-19 δεν περιείχαν σημαντικές πληροφορίες».
Οι New York Times ανέφεραν ότι τα μηνύματα μεταξύ της 1ης Ιανουαρίου 2021 και της 11ης Μαΐου 2022 θα μπορούσαν να ρίξουν φως στις συμφωνίες δισεκατομμυρίων ευρώ για τα εμβόλια. Η Επιτροπή είχε απορρίψει το αίτημά της εφημερίδας, λέγοντας ότι η Φον ντερ Λάιεν δεν είχε κρατήσει τα μηνύματα. Αυτό προκάλεσε τη μήνυση της εφημερίδας κατά του εκτελεστικού οργάνου της Ε.Ε. Όπως μετέδωσε το Reuters, η Κομισιόν μετά τη δικαστική απόφαση θα εκδώσει νέα απόφαση, που θα δίνει πιο λεπτομερή εξήγηση για τα συγκεκριμένα μηνύματα.
Μένει να δούμε ποιες θα είναι οι πολιτικές συνέπειες για την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που έκλεισε ουσιαστικά «κάτω από το τραπέζι» το συμβόλαιο-μαμούθ με την Pfizer, αρνούμενη να δώσει στη δημοσιότητα το περιεχόμενο των μηνυμάτων. Επρόκειτο για συμβόλαιο 35 δισ. ευρώ για 1,8 δισ. δόσεις εμβολίων, τις οποίες προμηθεύτηκαν τα κράτη-μέλη.
Η απόφαση, η οποία είναι πιθανό να προσελκύσει σημαντικές πολιτικές αντιδράσεις, ενισχύει τις αυξανόμενες ανησυχίες γύρω από το άκρως συγκεντρωτικό στυλ ηγεσίας της Φον ντερ Λάιεν. Σε ανακοίνωσή του, το δικαστήριο ανέφερε ότι οι New York Times «κατάφεραν να καταρρίψουν το τεκμήριο» ότι τα ίδια τα κείμενα δεν αρχειοθετήθηκαν, ούτε φυλάχθηκαν, το οποίο είχε προβάλει η Επιτροπή για να δικαιολογήσει εν μέρει την άρνησή της να επιτρέψει την πρόσβαση στα μηνύματα.
Τι απαντά η Κομισιόν
«Η διαφάνεια ήταν πάντα ύψιστης σημασίας για την Επιτροπή και την Πρόεδρο, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν», τονίζει με δήλωσή της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μετά την απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ που ακυρώνει την απόφασή της να μη δώσει στη δημοσιότητα τα μηνύματα SMS που ανταλλάχθηκαν μεταξύ της Προέδρου της Επιτροπής και του διευθύνοντος συμβούλου της Pfizer στο πλαίσιο της αγοράς εμβολίων κατά της νόσου COVID-19.
Στη δήλωσή της η Επιτροπή τονίζει ότι «θα μελετήσει προσεκτικά την απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου και θα αποφασίσει για τα επόμενα βήματα», ενώ προσθέτει ότι «θα εκδώσει νέα απόφαση που θα παρέχει μια πιο λεπτομερή εξήγηση» για τους λόγους για τους οποίους δεν έδωσε στη δημοσιότητα τα ζητηθέντα γραπτά μηνύματα.
Ολόκληρη η δήλωση της Επιτροπής μετά την απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ έχει ως εξής:
«Η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη τη σημερινή απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου σχετικά με αίτημα πρόσβασης σε έγγραφα.
Το Γενικό Δικαστήριο διαπιστώνει ότι η Επιτροπή θα έπρεπε να είχε παράσχει μια πιο λεπτομερή εξήγηση στην απόφασή της ότι δεν κατέχει έγγραφα του αιτούμενου τύπου.
Το Γενικό Δικαστήριο δεν αμφισβητεί την πολιτική καταχώρισης της Επιτροπής σχετικά με την πρόσβαση σε έγγραφα. Αυτοί οι κανόνες στοχεύουν στη διασφάλιση της ακεραιότητας των αρχείων της Επιτροπής και της πλήρους διαφάνειας, διασφαλίζοντας ότι τα σημαντικά έγγραφα που συντάσσονται ή παραλαμβάνονται από την Επιτροπή καθίστανται εύκολα προσβάσιμα στους ενδιαφερόμενους πολίτες της ΕΕ.
Η Επιτροπή θα μελετήσει τώρα προσεκτικά την απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου και θα αποφασίσει για τα επόμενα βήματα. Προς τούτο, η Επιτροπή θα εκδώσει νέα απόφαση που θα παρέχει μια πιο λεπτομερή εξήγηση.
Η διαφάνεια ήταν πάντα ύψιστης σημασίας για την Επιτροπή και την Πρόεδρο, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Θα συνεχίσουμε να τηρούμε αυστηρά το ισχυρό νομικό πλαίσιο που ισχύει για την επιβολή των υποχρεώσεών μας. Παραμένουμε πλήρως προσηλωμένοι στη διατήρηση της διαφάνειας, της λογοδοσίας και της σαφούς επικοινωνίας με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, της κοινωνίας των πολιτών και των εκπροσώπων συμφερόντων».
