Οι συνομιλίες της Κωνσταντινούπολης επιβεβαίωσαν αυτό που επαναλάμβαναν τα τελευταία 24ωρα διεθνείς αναλυτές: Από τη στιγμή που ο Πούτιν φρόντισε με το παιχνίδι τακτικής του να υποβαθμίσει τις συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη, δεν θα μπορούσε να υπάρξει καμία ουσιαστική εξέλιξη, όσον αφορά την εκεχειρία στην Ουκρανία. Σημειώνεται ότι ήταν η πρώτη φορά μετά την Άνοιξη του 2022 και τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία που ουκρανική και ρωσική αντιπροσωπεία κάθισαν στο ίδιο τραπέζι για απευθείας διαπραγματεύσεις. Όπως μετέδωσε το BBC, η ανταλλαγή αιχμαλώτων αποτελεί μια θετική εξέλιξη, η οποία όμως επ’ ουδενί δεν αρκεί για να έρθει πιο κοντά η κατάπαυση του πυρός.
Η έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ των εμπλεκομένων μερών, οι παράλογες απαιτήσεις του Κρεμλίνου και η έντονη ενόχληση της Ευρώπης για τη στάση της Ρωσίας είναι τα βασικά συμπεράσματα από αυτό που ξεκίνησε ως ελπίδα για συνάντηση κορυφής στο ανώτατο επίπεδο (τετ α τετ Πούτιν με Ζελένσκι, παρουσία Τραμπ) και κατέληξε σε χαμηλόβαθμες επαφές τεχνικών επιτελείων.
Η ρωσική αποστολή περιλάμβανε ανώτατα στελέχη, όπως ο Βλαντίμιρ Μεντίνσκι, στρατιωτικούς και διπλωμάτες, ενώ από την ουκρανική πλευρά ηγήθηκε ο υπουργός Άμυνας Ρουστέμ Ουμέροφ. Ο ίδιος ανέφερε ότι η ανθρώπινη διάσταση -δηλαδή η απελευθέρωση αιχμαλώτων- ήταν η πρώτη προτεραιότητα σε αυτόν τον γύρο συνομιλιών. Από τη μεριά του ο Μεντίνσκι ανακοίνωσε ότι οι δύο πλευρές θα παρουσιάσουν τις θέσεις τους για την κατάπαυση του πυρός σε επόμενες φάσεις των διαπραγματεύσεων, χωρίς όμως να δώσει σαφές χρονοδιάγραμμα. Σε κάθε περίπτωση η πιθανότητα συνάντησης του Πούτιν με τον Ζελένσκι παραμένει αβέβαιη, καθώς ο Ρώσος πρόεδρος συνεχίζει να αμφισβητεί τη νομιμότητα του Ουκρανού ομολόγου του, την ώρα που ο Ουκρανός πρόεδρος το θέτει ως προαπαιτούμενο για οποιαδήποτε κατάπαυση του πυρός.
Η συνάντηση των δύο αντιπροσωπειών στην Κωνσταντινούπολη διήρκεσε μόλις μία ώρα και 40 λεπτά. Οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν σε τρία βασικά θέματα: την ανταλλαγή αιχμαλώτων, την πιθανότητα κατάπαυσης του πυρός και την οργάνωση υψηλού επιπέδου συνάντησης μεταξύ Ζελένσκι και Πούτιν. Ουκρανία και Ρωσία συμφώνησαν να αφήσουν ελεύθερους 1.000 αιχμαλώτους πολέμου από την κάθε πλευρά.
Τι ζήτησαν Ουκρανία και Ρωσία
Η Ουκρανία έθεσε ως βασικό αίτημα την κατάπαυση του πυρός, ώστε να ξεκινήσουν ουσιαστικές διαπραγματεύσεις για το τέλος του πολέμου. Αντίθετα, η Ρωσία απαίτησε από την Ουκρανία την αποχώρηση από τέσσερις περιοχές (Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα), τις οποίες έχει προσαρτήσει μονομερώς από το 2022, χωρίς όμως να τις ελέγχει πλήρως.
Οι απαιτήσεις της Μόσχας κρίθηκαν απαράδεκτες από την Ουκρανία, με τον εκπρόσωπο του υπουργείου Εξωτερικών να αναφέρει ότι το Κρεμλίνο όχι μόνο διατήρησε, αλλά πιθανόν διεύρυνε τις διεκδικήσεις του.
Το «καρφί» Μακρόν για τη στάση Πούτιν
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, παρευρισκόμενος σε σύνοδο Ευρωπαίων ηγετών στην Αλβανία, εξέφρασε την απογοήτευσή του για τις συνομιλίες, τις οποίες χαρακτήρισε «στημένες» και «άνευ νοήματος». Επέκρινε, επίσης, τον Πούτιν ότι αποφεύγει τη συνάντηση και απαίτησε νέες κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Την ίδια στιγμή Ευρωπαίοι ηγέτες, όπως ο Εμανουέλ Μακρόν και ο Κιρ Στάρμερ, υποστήριξαν τη θέση του, καταγγέλλοντας τη ρωσική στάση ως απαράδεκτη.
Χαρακτηριστική ήταν η ατάκα Μακρόν κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής επικοινωνίας του με τον Ντόναλντ Τραμπ. Όπως είπε, ο Πούτιν απέδειξε ότι δεν επιθυμεί ειρήνη στην Ουκρανία.
Σε ανάλυσή του ο Guardian υπογραμμίζει ότι η πραγματοποίηση των πρώτων απευθείας συνομιλιών στην Κωνσταντινούπολη μεταξύ Κιέβου και Μόσχας, χωρίς προϋπόθεση κατάπαυσης του πυρός στην Ουκρανία, αποτελεί «διπλωματική νίκη» του Πούτιν. Και σημειώνει ότι παρά τη ρητορική περί ειρηνευτικών προθέσεων, η Ρωσία συνεχίζει να επιδιώκει την πλήρη υποταγή της Ουκρανίας, τόσο στρατιωτικά όσο και πολιτικά. Προς αυτήν την κατεύθυνση, οι συνομιλίες φάνηκαν να εξυπηρετούν περισσότερο «τακτικούς σκοπούς» του Κρεμλίνου, προκειμένου να ενισχύσει το αφήγημα ότι αποτελεί «πρόθυμο συνομιλητή» και πως η Ουκρανία είναι το «εμπόδιο στην ειρήνη». Το τελευταίο συνδέεται με τη βασική επιδίωξη της Μόσχας να αποσύρει η Δύση τη στρατιωτική και οικονομική στήριξη στο Κίεβο σε μια χρονική περίοδο που πληθαίνουν οι αναφορές ότι η Μόσχα ετοιμάζει μεγάλη επίθεση το καλοκαίρι, προκειμένου να σπάσει τις ουκρανικές γραμμές άμυνας και να προελάσει σε περιοχές στα ανατολικά και κεντρικά της Ουκρανίας.
