Σημαντική πρόοδος σημειώθηκε στις διαπραγματεύσεις μεταξύ Βρετανίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης ενόψει της πρώτης συνόδου κορυφής επανεκκίνησης των σχέσεων μετά το Brexit. Σύμφωνα με δημοσίευμα στη βρετανική εφημερίδα «Guardian», οι δύο πλευρές κατέληξαν σε συμφωνία – ορόσημο για τα δικαιώματα αλιείας -θέμα «αγκάθι» στις διμερείς σχέσεις. Ωστόσο, όπως μετέδωσε το BBC, παρά την πρόοδο, παραμένουν ανοιχτά αρκετά ζητήματα, με τις συνομιλίες να συνεχίζονται.
Η Σύνοδος Κορυφής, που διεξάγεται στο Λονδίνο υπό την αιγίδα του πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ, στοχεύει στην αποκατάσταση των σχέσεων με την ΕΕ, πέντε χρόνια μετά την επίσημη αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από το ευρωπαϊκό μπλοκ. Συμμετέχουν κορυφαίοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, όπως η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα.
Η επίτευξη συμφωνίας θεωρείται κρίσιμη για να ξεπεραστεί η δυσπιστία που δημιουργήθηκε τα προηγούμενα χρόνια. Ωστόσο, η πρόωρη ανακοίνωση της Ντάουνινγκ Στριτ 10 περί «κλεισμένης συμφωνίας» προκάλεσε ένταση στις Βρυξέλλες, με κύκλους να υπενθυμίζουν τον διαχρονικό κανόνα των διαπραγματεύσεων του Brexit: «Τίποτα δεν έχει συμφωνηθεί, μέχρι να συμφωνηθούν όλα» ανέφεραν χαρακτηριστικά.
Τι επιδιώκει η κάθε πλευρά
Στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων βρίσκεται ένα ευρύ πακέτο θεμάτων: από την ασφάλεια και την ενέργεια έως την εμπορική κινητικότητα και τη ρύθμιση του καθεστώτος για τους νέους (σ.σ. εργασιακή βίζα). Ιδιαίτερα κρίσιμη υπήρξε η συζήτηση για τα αλιευτικά δικαιώματα, καθώς η ΕΕ επιδιώκει μακροχρόνια πρόσβαση στα βρετανικά ύδατα, αντί της τετραετούς συμφωνίας που προτείνει το Λονδίνο. Η ΕΕ συνέδεσε επίσης την αλιεία με τη μείωση της γραφειοκρατίας στις εμπορικές ροές τροφίμων, μέσω συμφωνιών SPS (υγειονομικά και φυτοϋγειονομικά πρότυπα με βάση το Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν). Οι δύο πλευρές επιδιώκουν τρία βασικά αποτελέσματα από τη Σύνοδο Κορυφής Ευρωπαϊκής Ένωσης και Βρετανίας:
- Ένα σύμφωνο ασφαλείας,
- μια κοινή δήλωση για τα παγκόσμια ζητήματα που βρίσκονται σε εξέλιξη (σ.σ. Ουκρανικό, δασμοί Τραμπ) και εγκυμονούν κινδύνους για τις οικονομίες και
- μια «κοινή κατανόηση» των θεμάτων που θα ακολουθήσουν.
Η συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας θεωρείται σχετικά εύκολη, με πιθανή ενίσχυση της συνεργασίας στις αμυντικές βιομηχανίες και την ανταλλαγή δεδομένων. Η αλιεία, ωστόσο, παραμένει αγκάθι. Κάποιες χώρες, όπως η Γαλλία, πιέζουν για διατήρηση των ευνοϊκών ρυθμίσεων. Από τη βρετανική πλευρά, βασική επιδίωξη της κυβέρνησης Στάρμερ είναι να μη δοθεί η εντύπωση πως το Λονδίνο «ξεπουλά» την αλιευτική της βιομηχανία για να κλείσει μια συνολική συμφωνία με την ΕΕ. Ο υπουργός Εμπορίου Τζόναθαν Ρέινολντς άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο μιας 10ετούς συμφωνίας, επισημαίνοντας τη σημασία της πρόσβασης στην ευρωπαϊκή αγορά, όπου εξάγεται το 70% των βρετανικών αλιευμάτων.
Σε άλλα μέτωπα, η ενεργειακή συνεργασία αποτελεί προτεραιότητα, καθώς οι υφιστάμενες ρυθμίσεις λήγουν το 2026. Ωστόσο, άγνωστο παραμένει αν η αντικατάστασή τους με νέες θα επιτευχθεί σε αυτήν τη σύνοδο ή θα αφεθεί για μελλοντικές διαπραγματεύσεις. Η «κοινή κατανόηση» για μελλοντικά ζητήματα περιλαμβάνει επίσης την κινητικότητα των νέων, την αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων, την απλοποίηση των διαδικασιών έκδοσης διαβατηρίων, τη συνεργασία στον πολιτισμό, και τη διασύνδεση των συστημάτων εμπορίας εκπομπών και ηλεκτρικής ενέργειας.
Διχασμένη η Βρετανία
Η Σύνοδος Κορυφής ΕΕ και Βρετανίας εξελίσσεται σε κρίσιμο τεστ για τον Στάρμερ, ο οποίος βλέπει τα ποσοστά αποδοχής του να μειώνονται σημαντικά, κυρίως μεταξύ των ψηφοφόρων των Εργατικών. Αντιπολιτευτικά κόμματα, όπως οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες, τον πιέζουν να υιοθετήσει πιο φιλοευρωπαϊκή στάση, ζητώντας τελωνειακή ένωση με την ΕΕ. Αντίθετα, οι Συντηρητικοί απειλούν να καταψηφίσουν οποιαδήποτε συμφωνία που υπερβαίνει τις κόκκινες γραμμές του Brexit.
Εν αναμονή της έκβασης της συνόδου, πάντως, γίνεται σαφές ότι η συμφωνία δεν θα είναι πλήρης ούτε τελεσίδικη, αλλά θα αποτελέσει την αφετηρία για έναν νέο γύρο διαπραγματεύσεων και ενίσχυσης της συνεργασίας σε βασικούς τομείς κοινού ενδιαφέροντος, όπως επισημαίνουν σχολιαστές του BBC.
