Σε τέσσερις στρατηγικούς άξονες βασίζεται η συμφωνία μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Βρετανίας, η οποία σηματοδοτεί την επανεκκίνηση των διμερών σχέσεων, πέντε χρόνια μετά το Brexit. Η συμφωνία παρουσιάστηκε στη Σύνοδο Κορυφής του Λονδίνου και περιλαμβάνει κρίσιμες ρυθμίσεις στους τομείς της αλιείας, του εμπορίου, της άμυνας και της κινητικότητας των νέων.
Όπως αναφέρθηκε νωρίτερα, η αλιεία και συγκεκριμένα η πρόσβαση των αλιευτικών από την Ε.Ε. στα βρετανικά ύδατα αποτέλεσε βασικό «αγκάθι» στις διαπραγματεύσεις. Ωστόσο, η χρυσή τομή φαίνεται ότι έχει βρεθεί. Αναλυτικά, οι 4 άξονες της συμφωνίας μεταξύ Βρετανίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης.
- Αλιεία: Η πλέον χαρακτηριστική και, ίσως, αμφιλεγόμενη παραχώρηση της συμφωνίας αφορά τα αλιευτικά δικαιώματα. Ο Βρετανός πρωθυπουργός, Κιρ Στάρμερ, συμφώνησε να επιτραπεί η πρόσβαση των Ευρωπαίων αλιέων στα βρετανικά ύδατα έως το 2038. Η απόφαση αυτή υπερβαίνει κατά πολύ την προηγούμενη πενταετή ρύθμιση που είχε συμφωνηθεί, όταν στην Ντάουνινγκ Στριτ ήταν ένοικος ο Μπόρις Τζόνσον και η οποία έληγε το 2026. Η παραχώρηση αυτή αποτέλεσε καθοριστικό σημείο για την ολοκλήρωση της νέας συμφωνίας. Η διαφωνία για την αλιεία είχε γίνει ευρύτερα γνωστή ως ο «πόλεμος του μπακαλιάρου» μεταξύ Ε.Ε. και Βρετανίας.
- Εμπόριο: Σε αντάλλαγμα η Ε.Ε. συμφώνησε σε μια μόνιμη εμπορική συμφωνία τύπου «ελβετικού μοντέλου» για τα αγροτικά και διατροφικά προϊόντα, προβλέποντας ευθυγράμμιση κανονισμών και σημαντική μείωση γραφειοκρατικών εμποδίων. Αξιοσημείωτη, όπως μετέδωσε το CNBC, είναι η αποδοχή από το Λονδίνο της δικαιοδοσίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου σε ζητήματα υγειονομικών κανονισμών, κάτι που μέχρι πρότινος προκαλούσε αντιδράσεις.
- Άμυνα: Η νέα συμφωνία ασφάλειας και άμυνας παρέχει στο Ηνωμένο Βασίλειο πρόσβαση στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας ύψους 150 δισ. ευρώ. Αυτό ενισχύει την εγχώρια αμυντική βιομηχανία της χώρας και προάγει τη συνεργασία για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, ανοίγοντας έναν νέο δίαυλο σύμπραξης ανάμεσα στις δύο πλευρές.
- Νεανική Κινητικότητα: Σε εκκρεμότητα παραμένει το πρόγραμμα κινητικότητας νέων, που επιδιώκει να προσφέρει σε άτομα έως 30 ετών τη δυνατότητα να σπουδάζουν και να εργάζονται αμοιβαία στις δύο πλευρές. Η Ε.Ε. επιδιώκει ισότιμη μεταχείριση φοιτητών με τους εγχώριους, όμως η Βρετανία αντιδρά λόγω κόστους και (κυρίως) πολιτικών ισορροπιών στη Βουλή των Λόρδων με φόντο το μεταναστευτικό.
Παρά τις αντιρρήσεις, η βρετανική κυβέρνηση επιμένει ότι η συνολική συμφωνία είναι ωφέλιμη για την οικονομία, την ασφάλεια και τη νέα γενιά. Σημειώνεται ότι η επαναπροσέγγιση (σε εμπορικό και οικονομικό επίπεδο) Λονδίνου και Βρυξελλών έρχεται σε μια χρονική περίοδο που εντείνεται η ανησυχία για τη ρωσική εξωτερική πολιτική με φόντο τον πόλεμο στην Ουκρανία, που συνεχίζεται με αμείωτη ένταση, και τις αυξανόμενες ενδείξεις για πιθανή επίθεση σε χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ μέσα στην επόμενη 10ετία.
