Μια άνευ προηγουμένου σύγκρουση ανάμεσα στην κυβέρνηση Τραμπ και το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ κορυφώθηκε την Πέμπτη, με την απόφαση του υπουργείου Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ να αφαιρέσει από το κορυφαίο πανεπιστήμιο το δικαίωμα εγγραφής αλλοδαπών φοιτητών. Η απόφαση συνοδεύεται από την υποχρεωτική απομάκρυνση όλων των ήδη εγγεγραμμένων διεθνών φοιτητών, εκτός αν μετεγγραφούν ή βρουν τρόπο να διατηρήσουν τη νομική τους κατάσταση στη χώρα.
Η απόφαση, που ανακοινώθηκε επισήμως από την υπουργό Εσωτερικής Ασφάλειας, Κρίστι Νόεμ, αποτελεί απάντηση στην άρνηση του Χάρβαρντ να παραδώσει στο υπουργείο τα πειθαρχικά αρχεία των ξένων φοιτητών του -μια απαίτηση που το πανεπιστήμιο χαρακτήρισε αθέμιτη και αντισυνταγματική.
Στο στόχαστρο Τραμπ η «ιδεολογική αυτονομία» του Χάρβαντ
Η διαμάχη είχε ξεκινήσει εδώ και μήνες, καθώς η κυβέρνηση Τραμπ ασκούσε πιέσεις στο Χάρβαρντ να τροποποιήσει πολιτικές που σχετίζονται με τη διαχείριση των διαδηλώσεων υπέρ της Παλαιστίνης, τη συμπεριφορά φοιτητών και καθηγητών, τις διαδικασίες πρόσληψης και τα προγράμματα που σχετίζονται με τη «διαφορετικότητα, ισότητα και ένταξη» (DEI). Οι αρχές θεωρούν ότι το Χάρβαρντ έχει μετατραπεί σε «προπύργιο αντισημιτισμού και φιλοτρομοκρατικής ρητορικής», κατηγορώντας το ευθέως για αδράνεια απέναντι σε φαινόμενα μίσους κατά των Εβραίων φοιτητών.
Σε επίσημη ανακοίνωση του Λευκού Οίκου αναφέρεται χαρακτηριστικά:
«Η εγγραφή ξένων φοιτητών είναι προνόμιο και όχι δικαίωμα. Η ηγεσία του Χάρβαρντ έχει μετατρέψει ένα άλλοτε σπουδαίο πανεπιστήμιο σε εστία αντιαμερικανισμού, αντισημιτισμού και φιλοτρομοκρατικής προπαγάνδας».
Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Αμπιγκέιλ Τζάκσον, πρόσθεσε πως το πανεπιστήμιο «πληρώνει τώρα τις συνέπειες για την αποτυχία του να προστατεύσει τους Αμερικανούς φοιτητές».
«Εκδικητική και παράνομη ενέργεια»
Η αντίδραση του Χάρβαρντ υπήρξε άμεση και οργισμένη. Σε ανακοίνωσή του, το πανεπιστήμιο χαρακτηρίζει την απόφαση «παράνομη και εκδικητική», υποστηρίζοντας ότι παραβιάζει ευθέως τις αρχές της ακαδημαϊκής ελευθερίας και της συνταγματικής αυτονομίας των πανεπιστημίων.
«Εργαζόμαστε εντατικά για να στηρίξουμε τα μέλη της κοινότητάς μας. Αυτή η ενέργεια απειλεί με σοβαρές συνέπειες το Χάρβαρντ και το ίδιο το ερευνητικό και εκπαιδευτικό του έργο», δήλωσε ο εκπρόσωπος Τζέισον Νιούτον.
Το πανεπιστήμιο αναφέρει ότι στο τρέχον ακαδημαϊκό έτος (2024-25) σχεδόν το 27% του φοιτητικού του πληθυσμού είναι αλλοδαποί (περίπου 6.800 άτομα), ενώ ο συνολικός αριθμός διεθνών φοιτητών και ερευνητών φτάνει τους 9.970.
Οι αντιδράσεις από φοιτητές και ακαδημαϊκούς ήταν συγκλονιστικές. Ο Καρλ Μόλντεν, φοιτητής από την Αυστρία που βρίσκεται αυτήν τη στιγμή στο εξωτερικό, εκφράζει τον πανικό του:
«Δουλέψαμε μια ζωή για να φτάσουμε στο Χάρβαρντ και τώρα απειλούμαστε να το χάσουμε επειδή δεν δεχτήκαμε πολιτικές παρεμβάσεις. Φοβάμαι ότι δεν θα μπορέσω να επιστρέψω. Οι ξένοι φοιτητές έχουμε γίνει πιόνια σε μια μάχη ανάμεσα στη δημοκρατία και τον αυταρχισμό».
Ακαδημαϊκοί εκφράζουν φόβους για την υποβάθμιση της ερευνητικής ισχύος του ιδρύματος. Ο Τζέισον Φέρμαν, καθηγητής Οικονομικών και πρώην αξιωματούχος της κυβέρνησης Ομπάμα, δήλωσε:
«Η παρουσία των διεθνών φοιτητών είναι ανεκτίμητη. Η απόφαση αυτή είναι καταστροφική. Η ανώτατη εκπαίδευση είναι ένα από τα σημαντικότερα “εξαγώγιμα προϊόντα” των ΗΠΑ και μια βασική πηγή “ήπιας ισχύος”. Αν δεν ανατραπεί άμεσα, η ζημιά θα είναι τεράστια».
Ένας άλλος καθηγητής, που δεν κατονομάζεται, εξέφρασε τον φόβο ότι «πολλά ερευνητικά εργαστήρια θα μείνουν άδεια».
Ο πρέσβης της Αυστραλίας στις ΗΠΑ, Κέβιν Ραντ, δήλωσε πως η απόφαση προκαλεί σοβαρή ανησυχία για τους Αυστραλούς φοιτητές του Χάρβαρντ, στους οποίους παρέχεται ήδη προξενική υποστήριξη.
Κρατική καταστολή και οικονομικός στραγγαλισμός
Η ακύρωση του προγράμματος φοιτητικής βίζας (SEVP) δεν είναι η μόνη ποινή. Η κυβέρνηση Τραμπ έχει ήδη παγώσει χρηματοδότηση 2,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων προς το Χάρβαρντ, ενώ εξετάζει και την αφαίρεση του καθεστώτος φοροαπαλλαγής του ιδρύματος μέσω της Υπηρεσίας Εσωτερικών Εσόδων (IRS).
Η Νόεμ κατηγορεί το Χάρβαρντ για «συνειδητή ανοχή μιας εχθρικής προς τους Εβραίους φοιτητές κουλτούρας» και «ρατσιστικές πρακτικές DEI». Δεν γίνεται καμία αναφορά στους μουσουλμάνους ή Άραβες φοιτητές, παρά τις σχετικές αναφορές στις εσωτερικές εκθέσεις του πανεπιστημίου που κατέγραψαν εκτεταμένα αισθήματα ανασφάλειας και για τις δύο πλευρές.
Το Χάρβαρντ γίνεται παράδειγμα προς αποφυγήν για τα υπόλοιπα πανεπιστήμια
Όπως φαίνεται, η κυβέρνηση Τραμπ επιχειρεί να μετατρέψει το Χάρβαρντ σε «παραδειγματική τιμωρία» για όλα τα αμερικανικά πανεπιστήμια που δεν ευθυγραμμίζονται με τις πολιτικές της.
«Αυτό είναι ένα ξεκάθαρο μήνυμα σε όλα τα άλλα πανεπιστήμια: Συμμορφωθείτε», δήλωσε η Νόεμ στο Fox News.
Η Ένωση Καθηγητών του Χάρβαρντ (American Association of University Professors) εξέδωσε δριμεία ανακοίνωση:
«Καταδικάζουμε με τον πιο έντονο τρόπο τη συνταγματικά ανεπίτρεπτη επίθεση της κυβέρνησης Τραμπ στους διεθνείς φοιτητές μας. Πρόκειται για ένα σχέδιο εκφοβισμού που πλήττει την ακαδημαϊκή ελευθερία και την πολυφωνία».
