Το Συμβούλιο της Ευρώπης προσέφερε την υποστήριξή του στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), μία ημέρα αφού η Ιταλία και άλλες εννιά ευρωπαϊκές χώρες το αμφισβήτησαν, σε θέματα που αφορούν τη μετανάστευση.
Το ΕΔΑΔ, που εδρεύει στο Στρασβούργο, είναι αρμόδιο για την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου μεταξύ των 46 χωρών που την έχουν συνυπογράψει. Φέτος συμπληρώνονται 75 χρόνια από την υπογραφή της Σύμβασης η οποία πρόσφατα αμφισβητήθηκε από αρκετές χώρες, όπως η Γαλλία και η Βρετανία.
Σε ανοιχτή επιστολή που δόθηκε στη δημοσιότητα την Παρασκευή (23/5) από το γραφείο της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι, εννέα ευρωπαϊκές χώρες θεωρούν «αναγκαίο να ξεκινήσει μια συζήτηση για τον τρόπο με τον οποίο οι διεθνείς συμβάσεις ανταποκρίνονται στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα».
Όσον αφορά το ΕΔΑΔ, οι εννέα χώρες θέλουν να δουν «εάν το Δικαστήριο, σε ορισμένες περιπτώσεις, επέκτεινε το πεδίο εφαρμογής της Σύμβασης» απομακρυνόμενο πολύ από τις «αρχικές προθέσεις».
Αντιδρώντας σήμερα, ο γενικός γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης, από το οποίο εξαρτάται το ΕΔΑΔ, έδωσε μια ασυνήθιστα κατηγορηματική απάντηση. «Η διατήρηση της ανεξαρτησίας και της αμεροληψίας του Δικαστηρίου είναι θεμελιώδες ζήτημα», ανέφερε στην ανακοίνωσή του ο Αλέν Μπερσέ, ο Σοσιαλιστής πρώην πρόεδρος της Ελβετίας. «Σε ένα κράτος δικαίου, η δικαιοσύνη δεν πρέπει να υποτάσσεται σε πολιτικές πιέσεις. Οι θεσμοί που υπερασπίζονται τα θεμελιώδη δικαιώματα δεν μπορούν να εξαρτώνται από πολιτικούς κύκλους. Εάν συνέβαινε αυτό θα διατρέχαμε τον κίνδυνο να υπονομευτεί η σταθερότητα την οποία έχουν αναλάβει να διασφαλίσουν. Το Δικαστήριο δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως όπλο, ούτε κατά των κυβερνήσεων, ούτε από τις κυβερνήσεις», τόνισε.
Ο Μπερσέ έκρινε «υγιές» να συζητά κανείς διάφορα θέματα, ωστόσο «απέναντι στις περίπλοκες προκλήσεις της εποχής μας, ο ρόλος μας δεν είναι να αποδυναμώσουμε τη Σύμβαση αλλά αντιθέτως να τη διατηρήσουμε σταθερή».
Το ΕΔΑΔ έχει καταδικάσει τα τελευταία χρόνια πολλές χώρες για τις ενέργειές τους όσον αφορά την καταπολέμηση της παράτυπης μετανάστευσης. Απαγόρευσε, για παράδειγμα, στη Βρετανία να στέλνει αιτούντες άσυλο στη Ρουάντα, συγκεντρώνοντας τα πυρά της προηγούμενης συντηρητικής κυβέρνησης. Στη Γαλλία, το Δικαστήριο ανέστειλε το 2023 την απέλαση ενός Τσετσένου στη Ρωσία. Ο τότε υπουργός Εσωτερικών της Γαλλίας, Ζεράλντ Νταρμανέν, δήλωσε έτοιμος να πληρώσει το πρόστιμο που επέβαλε το Δικαστήριο. «Δεν είναι βαρύ», σχολίασε μάλιστα.
Η χθεσινή ανοιχτή επιστολή δόθηκε στη δημοσιότητα μετά από τη συνάντηση που είχαν στη Ρώμη η Μελόνι με την πρωθυπουργό της Δανίας Μέτε Φρεντέρικσεν – και οι δύο τηρούν «σκληρή» στάση στο μεταναστευτικό. Την υπέγραψαν επίσης οι ηγέτες της Αυστρίας, του Βελγίου, της Εσθονίας, της Λετονίας, της Λιθουανίας, της Πολωνίας και της Τσεχίας. «Πιστεύουμε ότι η εξέλιξη της ερμηνείας του Δικαστηρίου, σε ορισμένες περιπτώσεις, περιόρισε τη δυνατότητά μας να λαμβάνουμε πολιτικές αποφάσεις στις δημοκρατίες μας» αναφέρουν οι υπογράφοντες.
Η κυβέρνηση της Μελόνι έχει υποσχεθεί ότι θα καταπολεμήσει την παράτυπη μετανάστευση, όμως το κυριότερο σχέδιό της, δηλαδή να στέλνει τους μετανάστες σε κέντρα κράτησης στην Αλβανία, έχει προσκρούσει σε σειρά νομικών εμποδίων. Ιταλοί δικαστές αρνήθηκαν να επικυρώσουν την κράτηση στην Αλβανία των μεταναστών που εντοπίζουν στη θάλασσα οι ιταλικές αρχές και ζήτησαν να αποφανθεί το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (που εδρεύει στο Λουξεμβούργο) για τη νομιμότητα του μέτρου. Μέχρι στιγμής το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δεν έχει εκδώσει απόφαση.
Ο Γάλλος δικαστής Ματιάς Γκιγιομάρ, που θα αναλάβει την Παρασκευή την προεδρία του ΕΔΑΔ, υποσχέθηκε από την πλευρά του να υπερασπιστεί τον θεσμό απέναντι στις «επιθέσεις κατά του κράτους δικαίου» και «την αμφισβήτηση των αξιών» που περιγράφονται στη Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Στο ΕΔΑΔ προσφεύγουν κάθε χρόνο δεκάδες χιλιάδες ιδιώτες, αφού έχουν εξαντλήσει όλα τα νομικά μέσα στις χώρες τους.
