Σε μια ιδιαίτερα ανησυχητική εξέλιξη που προκαλεί διεθνείς αντιδράσεις, η Ιερά Μονή Σινά τίθεται πλέον υπό τον έλεγχο του αιγυπτιακού Δημοσίου, ύστερα από απόφαση δικαστηρίου που ανοίγει τον δρόμο για απαλλοτρίωση της περιουσίας της και ενδεχόμενη απομάκρυνση των μοναχών. Πρόκειται για μια υπόθεση με βαθιές πολιτικές και ιστορικές ρίζες, που ξεκινά από την άνοδο των Αδελφών Μουσουλμάνων στην εξουσία και φτάνει μέχρι τις ημέρες της τωρινής κυβέρνησης της Αιγύπτου, η οποία δεν μένει ανεπηρέαστη από τις ευθύνες.
Το ιστορικό μοναστήρι που ιδρύθηκε τον 6ο αιώνα από τον Ιουστινιανό και έχει επιβιώσει μέσα από αιώνες ταραχών, ακόμη και κατά την περίοδο της μουσουλμανικής κυριαρχίας, κινδυνεύει σήμερα να απολέσει τη θρησκευτική του ταυτότητα και να μετατραπεί σε τουριστικό έκθεμα. Παρά τις δεσμεύσεις του Αιγύπτιου προέδρου Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι προς τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, οι αιγυπτιακές αρχές φαίνεται να προωθούν μια νέα πολιτική διαχείρισης της περιοχής, στα πρότυπα της αξιοποίησης των Πυραμίδων, απομακρύνοντας τους μοναχούς και μετατρέποντας τον ιερό τόπο σε τουριστικό προϊόν.
Ιερά Μονή Σινά: Το παρασκήνιο και η συκοφαντική εκστρατεία εναντίον της
Όπως γίνεται αντιληπτό, σύμφωνα με τα parapolitika.gr, δεν πρόκειται για ένα νέο ζήτημα και έχει συζητηθεί εκτενώς με την κυβέρνηση Σίσι, ωστόσο ενώ φαινόταν πως η υπόθεση έβαινε προς επίλυση, τελικά εκδόθηκε αυτή η απόφαση-πρόκληση. Το παρασκήνιο είχε αποκαλύψει σε ρεπορτάζ του ο Κώστας Παπαχλιμίντζος για την εφημερίδα «Παραπολιτικά» το Μάρτιο, από όπου και γίνεται η σχετική αναδημοσίευση. Αναφέρονταν τα εξής:
«Για να δούμε τι είχε προηγηθεί, πρέπει να γυρίσουμε τον χρόνο πίσω στο 2012 και στην επικράτηση των Αδελφών Μουσουλμάνων στην Αίγυπτο: Τότε ξεκίνησε μια συκοφαντική εκστρατεία εναντίον της Ιεράς Μονής, ενορχηστρωμένη από στρατιωτικούς που πρόσκειντο στη Μουσουλμανική Αδελφότητα, ενώ κάποιοι πιστεύουν ότι είχαν τη σιωπηλή βοήθεια ορισμένων Κοπτών. Το κύριο επιχείρημα ήταν ότι η Αίγυπτος δεν έπρεπε να ανέχεται την ύπαρξη ενός χριστιανικού μοναστηριού στο Σινά και, αν αυτό ήταν απαραίτητο, τότε θα έπρεπε να δοθεί στους Κόπτες.
Μετά την άνοδο του Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι στην εξουσία, η συκοφαντική εκστρατεία σταμάτησε, αλλά όχι η προσπάθεια να αλλοιωθεί το καθεστώς της Ιεράς Μονής χωρίς για αυτό να έχει γνώση ο ίδιος ο πρόεδρος. Καθώς ο Σίσι οραματίστηκε και ξεκίνησε τη διαδικασία για να μεταμορφώσει το Νότιο Σινά στον μεγαλύτερο τουριστικό προορισμό της Αιγύπτου μετά τις Πυραμίδες, η αξία της γης άλλαξε. Αυτό, όπως τονίζει στα «Παραπολιτικά» άνθρωπος με γνώση των γεγονότων και του παρασκηνίου, δεν ήταν δυνατόν να περάσει απαρατήρητο από τους τοπικούς αξιωματούχους, που διείδαν μια ευκαιρία για προσωπικό πλουτισμό.
To 2015 o κυβερνήτης του Νότιου Σινά (της διοικητικής περιφέρειας στην οποία ανήκει η Ιερά Μονή) ξεκίνησε μια δικαστική διαδικασία αμφισβήτησης όλης της περιουσίας της Ιεράς Μονής, συμπεριλαμβανομένου ακόμα και του ίδιου του μοναστηριού. Προκάλεσε 71 δίκες και υποστήριξε κάτι εμφανώς παράλογο: Ένα μοναστήρι που υπάρχει και λειτουργεί συνεχώς από το 549 μ.Χ. δεν είχε κα μία ιδιοκτησία, δεν ήταν δικά του ούτε καν τα κρεβάτια όπου κοιμούνται οι μοναχοί.
Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης Όρους Σινά © EPA/KHALED ELFIQI
Η Ιερά Μονή Σινά ζήτησε τη βοήθεια του ελληνικού κράτους και προσωπικά του πρωθυπουργού. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μάλιστα, έχει επισκεφθεί το Σινά πολύ πριν ασχοληθεί με την πολιτική και ανέπτυξε ιδιαίτερη σχέση με το μοναστήρι. Έτσι, η ελληνική κυβέρνηση κινητοποιήθηκε γρήγορα. Ταυτόχρονα, ο νέος κυβερνήτης του Νότιου Σινά, ένας στρατηγός με διπλωματικές ικανότητες, μόλις κατάλαβε τι είχε παραλάβει από τον προκάτοχό του, ενημέρωσε τον πρόεδρο της Αιγύπτου για τη διαφαινόμενη σύγκρουση με το αρχαιότερο χριστιανικό μοναστήρι του κόσμου, που πρακτικά σήμαινε την κρίσιμη υπονόμευση του «μεγάλου σχεδίου για τη μεταμόρφωση του Σινά».
Ο Έλληνας πρωθυπουργός συζήτησε το θέμα προσωπικά με τον Αιγύπτιο πρόεδρο και συμφώνησαν ότι έπρεπε σύντομα να βρεθεί η σωστή λύση, σύμφωνη με τις αποφάσεις της UNESCO, η οποία θα εγγυόταν το από αιώνων καθεστώς της Ιεράς Μονής, αλλά και την επιτυχία του σχεδίου για τη μεγάλη μεταμόρφωση του Σινά. Το ζητούμενο ήταν από μια κρίση να μεταβούν σε μια ευκαιρία με πολλαπλά οφέλη και κέρδη για όλους», αναφερόταν τότε χαρακτηριστικά στο ρεπορτάζ.
Η ελληνική πρόταση για το μέλλον της Μονής Σινά και το κείμενο για το διακανονισμό των δικαστικών εκκρεμοτήτων
Την ίδια ώρα, όπως σημείωνε το ρεπορτάζ του Κώστα Παπαχλιμίντζου, «ο κ. Πιερρακάκης και ο κ. Γεραπετρίτης συνεργάστηκαν στενά για να διαμορφώσουν την ελληνική πρόταση για το μέλλον της Ιεράς Μονής Σινά. Στις 6 Φεβρουαρίου, ελληνική αντιπροσωπεία, με επικεφαλής τον γενικό γραμματέα Θρησκευμάτων, Γιώργο Καλαντζή, και στελέχη του ΥΠ.ΕΞ., επισκέφθηκαν το Κάιρο για να βρουν λύσεις και να καταλήξουν σε συμφωνία, φτάνοντας έπειτα από ώρες συζήτησης σε ένα κοινό σχέδιο: Συμφωνήθηκε ένα κείμενο διακανονισμού των δικαστικών εκκρεμοτήτων, ώστε να σταματήσει η διεκδίκηση της περιουσίας της Ιεράς Μονής και να μην επέλθει καμία αλλαγή στο status quo. Η Ιερά Μονή αναγνωρίστηκε ως ιδιοκτήτρια της περιουσίας της.
Έλληνες και Αιγύπτιοι κατέληξαν ότι η υποστήριξη της Ιεράς Μονής θα έπρεπε να αποτελέσει κοινό κρατικό ενδιαφέρον, γι’ αυτό αποφασίστηκε να συνεργαστούν για τη σύνταξη μιας σειράς μνημονίων συνεργασίας για τον θρησκευτικό τουρισμό, για την προστασία, καταγραφή και συντήρηση των πολιτιστικών θησαυρών της Ιεράς Μονής κ.λπ. Η ελληνική πλευρά τόνισε ότι η Ιερά Μονή, εκτός από πολιτιστικός θησαυρός παγκόσμιας σημασίας, είναι ταυτόχρονα ένα μοναστήρι ενεργό, που σημαίνει ότι η θρησκευτική του σημασία για την Ορθοδοξία και τον χριστιανισμό είναι μοναδική».
Οι καθυστερήσεις από την αιγυπτιακή πλευρά
Με τις παραπάνω εξελίξεις να έχουν δρομολογηθεί ουσιαστικά από το Φεβρουάριο, έμενε ουσιαστικά η επικύρωση, με την απόφαση όμως να καθυστερεί δραματικά, χαμένη ανάμεσα σε έναν γραφειοκρατικό κυκεώνα της αιγυπτιακής διοίκησης. Τελικά, όταν έφτασε η κρίσιμη στιγμή και τα απαραίτητα έγγραφα «έφτασαν» στο προεδρικό γραφείο για επικύρωση, το αιγυπτιακό δικαστήριο εξέδωσε την απόφαση, τορπιλίζοντας την διαδικασία. Πληροφορίες αναφέρουν πως το Κάιρο «κρύφτηκε» πίσω από την απόφαση, δείχνοντας σε μεθόδευση, που για να ανατραπεί πλέον, απαιτεί ισχυρή πίεση της ελληνικής κυβέρνησης προς την Αίγυπτο , ζητώντας ουσιαστικά την εφαρμογή της πρότερης συμφωνίας.
Ιερά Μονή Σινά: Τι αφορά η απόφαση του δικαστηρίου
Το χθεσινό δικαστικό πόρισμα στην Αίγυπτο θέτει πλέον υπό τον πλήρη έλεγχο του αιγυπτιακού Δημοσίου τα ακίνητα και τις δραστηριότητες της Μονής. Οι μοναχοί καλούνται να αποχωρήσουν από συγκεκριμένους χώρους στους οποίους πλέον δεν έχουν πρόσβαση. Παραμένουν μόνον στα βασικά κτίρια για τις λατρευτικές ανάγκες τους, υπό την ανοχή του κράτους, που πλέον κατέχει την ιδιοκτησία.
ΥΠΕΞ: Δεν υπάρχει περιθώριο απόκλισης από όσα είχαν πει Μητσοτάκης-Σίσι
Το ΥΠΕΞ μετά τις πληροφορίες για επαπειλούμενο λουκέτο στην Μονή Αγίας Αικατερίνης Σινά, σχολίασε ότι δεν υπάρχει περιθώριο απόκλισης από όσα είχαν δεσμευτεί δημοσίως Μητσοτάκης και Σίσι.
Η Εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών, Λάνα Ζωχιού, σε απάντηση ερώτησης δημοσιογράφου για τις πρόσφατες εξελίξεις αναφορικά με την Ι.Μ. Αγίας Αικατερίνης του Όρους Σινά, επεσήμανε τα εξής:
«Οι Κυβερνήσεις Ελλάδας και Αιγύπτου εργάστηκαν συστηματικά το τελευταίο διάστημα για μία συμφωνία, η οποία θα διασφαλίζει τον ιερό Ελληνορθόδοξο χαρακτήρα της περιοχής. Είμαστε εν αναμονή της αποστολής της απόφασης του αιγυπτιακού δικαστηρίου που εξεδόθη χθες.
Ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών επικοινώνησε αμέσως με τον Υπουργό Εξωτερικών της Αιγύπτου και κατέστησε σαφές ότι δεν υπάρχει κανένα περιθώριο να αποκλίνουμε από την κοινή κατανόηση των δύο πλευρών, η οποία εκφράστηκε από τους ηγέτες των δύο χωρών στο πλαίσιο του πρόσφατου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας στην Αθήνα».
Μαρινάκης για Μονή Σινά: Ο πρωθυπουργός αναμένει από τον αλ Σίσι να τηρήσει τη δέσμευσή του
«Όταν γίνει γνωστό το επίσημο και συνολικό περιεχόμενο της δικαστικής απόφασης και αξιολογηθεί σχετικά, θα υπάρξει επίσημη τοποθέτηση. Από ελληνικής πλευράς δεν αναμένουμε οποιαδήποτε διαφοροποίηση στα συμφωνηθέντα», είναι η απάντηση της κυβέρνησης μέσω του Κυβερνητικού Εκπροσώπου, Παύλου Μαρινάκη, μετά την απόφαση δικαστηρίου στην Αίγυπτο για το κλείσιμο της Μονή Αγίας Αικατερίνης της Μονής Σινά.
Αναλυτικά η δήλωση του Παύλου Μαρινάκη
«Σχετικά με την Μονή Αγίας Αικατερίνης της Μονής Σινά, ο Έλληνας Πρωθυπουργός παραμένει στην δέσμευση που έλαβε δημοσίως και κατ’ ιδίαν από τον Πρόεδρο της Αιγύπτου κατά τη διάρκεια του ανώτατου συμβουλίου συνεργασίας των δύο χωρών στην Αθήνα για την διατήρηση του λατρευτικού Ελληνορθόδοξου χαρακτήρα της Μονής και αναμένει άμεσα την υπογραφή της σχετικής συμφωνίας, όπως είχε διαμορφωθεί μεταξύ των μερών.
Όταν γίνει γνωστό το επίσημο και συνολικό περιεχόμενο της δικαστικής απόφασης και αξιολογηθεί σχετικά, θα υπάρξει επίσημη τοποθέτηση. Από ελληνικής πλευράς δεν αναμένουμε οποιαδήποτε διαφοροποίηση στα συμφωνηθέντα».
Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης Όρους Σινά © EPA/KHALED ELFIQI
Ιερώνυμος για Μονή Σινά: Δεν θέλω να πιστέψω πως βιώνουμε μία ακόμη ιστορική «άλωση»
Σε δήλωσή του ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος, καταδίκασε «απερίφραστα» τη συγκεκριμένη απόφαση, εκφράζοντας την «απέραντη θλίψη του και την εύλογη οργή του» για το θέμα.
Παράλληλα, ζητεί την κινητοποίηση κάθε ελληνικής και διεθνούς Αρχής, καθώς «η περιουσία της Μονής υφαρπάζεται και δημεύεται, και ο πνευματικός αυτός Φάρος της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού αντιμετωπίζει πλέον ζήτημα πραγματικής επιβίωσης».
Ο Αρχιεπίσκοπος κατηγόρησε την κυβέρνηση της Αιγύπτου ότι αποφάσισε «παρά τις περί του αντιθέτου πρόσφατες δεσμεύσεις του Αιγύπτιου Προέδρου προς τον Έλληνα Πρωθυπουργό, να καταλύσει κάθε έννοια δικαίου και, ουσιαστικά, να επιχειρήσει να σβήσει μονοκοντυλιά την ίδια την ύπαρξη της Μονής, αναιρώντας αυτή καθαυτή την όλη λειτουργία Της, το ίδιο το λατρευτικό και το πνευματικό Της έργο, ομοίως και το πολιτιστικό».
«Καταδικάζω απερίφραστα κάθε προσπάθεια αλλαγής του καθεστώτος που επί 15 αιώνες ισχύει στην εν λόγω περιοχή και απευθύνω έκκληση προς την υπεύθυνη Ελληνική Κυβέρνηση και προσωπικά προς τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να ενεργήσει άμεσα τα δέοντα, ούτως ώστε να επανέλθει η κανονική και νόμιμη τάξη και να μην καταργηθεί ουσιαστικά η Ιερά Μονή», αναφέρει ο Αρχιεπίσκοπος στη δήλωσή του.
«Δεν θέλω και δεν μπορώ να πιστέψω πως σήμερα ο Ελληνισμός και η Ορθοδοξία βιώνουν μία ακόμη ιστορική “άλωση”», καταλήγει η δήλωση του Αρχιεπισκόπου, διαμηνύοντας ότι «αυτό δεν μπορούμε να το επιτρέψουμε».
