Εδώ και τέσσερα 24ώρα επιβεβαιώνεται το πιο απευκταίο σενάριο πολέμου στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, που δεν είναι άλλο από μια απευθείας σύρραξη ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν. Όσο αυξάνονται τα θύματα από τον άμαχο πληθυσμό, η έκκληση του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, για μια συμφωνία πέφτει στο κενό. Τόσο η ρητορική του Ισραηλινού πρωθυπουργού, Μπενιαμίν Νετανιάχου, όσο και του Ιρανού προέδρου, Μασούντ Πεζεσκιάν, γίνεται όλο και πιο απειλητική, χωρίς καμία ένδειξη αποκλιμάκωσης.
Οι φόβοι ενισχύονται για ακόμη μεγαλύτερη ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή και σημαντική αποδυνάμωση της παγκόσμιας οικονομίας. Μεταξύ των σεναρίων που εξετάζονται είναι η ανάμειξη των ΗΠΑ σε αυτόν τον πόλεμο, με κίνδυνο να τεθούν στο στόχαστρο οι στρατιωτικές βάσεις που διατηρούν οι Αμερικανοί στο Κατάρ, το Μπαχρέιν, το Κουβέιτ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και τη Σαουδική Αραβία.
Οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις στη Δύση από τον πόλεμο Ιράν με Ισραήλ
Οι οικονομικές επιπτώσεις από μια κορύφωση της γεωπολιτικής αστάθειας αντανακλώνται στην άνοδο των τιμών του πετρελαίου και του χρυσού, αλλά και στην πτώση των αγορών την περασμένη εβδομάδα. Στο Λονδίνο, η τιμή του πετρελαίου στην προθεσμιακή αγορά κινείται πλέον στα 73 δολάρια, από περίπου 67 δολάρια το βαρέλι την περασμένη Πέμπτη. Στις ΗΠΑ, παράλληλα, η τιμή του αργού πετρελαίου αναρριχήθηκε σχεδόν στα 73 δολάρια από τα 68 δολάρια το βαρέλι, αντίστοιχα.
Δεν ελλοχεύει μόνον ο κίνδυνος να κλείσουν τα Στενά του Ορμούζ από τις ιρανικές στρατιωτικές δυνάμεις, όπως είχε απειλήσει πως θα πράξει η Τεχεράνη στο παρελθόν. Δεν αποκλείεται, επίσης, να υπάρξουν επιθέσεις σε πετρελαιοφόρα που εκτελούν δρομολόγια από άλλες χώρες του Περσικού Κόλπου. Το βέβαιο είναι ότι ο πόλεμος Ισραήλ-Ιράν θα μονοπωλήσει τις διαβουλεύσεις στη Σύνοδο Κορυφής των G7, που λαμβάνουν χώρα στον Καναδά.
Η αρνητική πιθανότητα του Ιράν να κλείσει τα Στενά του Ορμούζ, απ’ όπου διέρχεται το 20% της παγκόσμιας πετρελαϊκής προσφοράς, θα ακριβύνει εκ νέου το κόστος των ορυκτών καυσίμων στη Δύση και σε όλον τον κόσμο, μια τριετία μετά την παγκόσμια ενεργειακή κρίση που είχε ξεσπάσει λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Μολονότι το μπαράζ εναέριων επιθέσεων του Ισραήλ περιοριζόταν σε πυρηνικές και στρατιωτικές εγκαταστάσεις, στην ανώτατη ηγεσία των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης και σε επιστήμονες που εμπλέκονται στο πρόγραμμα εμπλουτισμού ουρανίου, το βράδυ του Σαββάτου επλήγησαν υποδομές στον τερματικό πετρελαίου Shahran, στο κοίτασμα φυσικού αερίου South Pars και στη συγγενή μονάδα Fajr Jam. Την επόμενη ημέρα το Τελ Αβίβ έδωσε εντολή για την αναστολή λειτουργίας της μονάδας που διατηρεί η Chevron στο κοίτασμα φυσικού αερίου Leviathan, με κίνδυνο η γειτονική Αίγυπτος να υποστεί σοβαρές ελλείψεις στα καύσιμα.
Μια μεγάλη άνοδος των τιμών του πετρελαίου θα επιδεινώσει το βιοτικό επίπεδο των πολιτών στη Δύση και θα ασκήσει νέες πιέσεις στους κρατικούς προϋπολογισμούς, που οι κυβερνήσεις προσπαθούν να συνεφέρουν μετά τις δαπάνες που έγιναν εδώ και μια πενταετία λόγω της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης που προκλήθηκε από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Το πιο ακριβό πετρέλαιο θα αποτελέσει ένα ακόμη βαρίδι στην υποτονική μεταποιητική δραστηριότητα της Ευρώπης, που δεν έχει ακόμη ανακάμψει σε ικανοποιητικά επίπεδα. Υπό αυτήν τη δυσαρέσκεια, η Ε.Ε. έχει βιώσει μια ανησυχητική άνοδο της ακροδεξιάς, από τη Γαλλία μέχρι τη Ρουμανία, με αποτέλεσμα να προκαλούνται αλυσιδωτές αντιδράσεις σε όλη την Ευρώπη.
Μπορεί το Ισραήλ να προκαλέσει εκτενή πλήγματα στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν;
Το Τελ Αβίβ τονίζει πως οι εναέριες στρατιωτικές επιθέσεις στο Ιράν ήταν αναπόφευκτες, καθώς η Τεχεράνη επρόκειτο να υλοποιήσει άμεσα τον στόχο της για τη δημιουργία ενός πυρηνικού οπλοστασίου, θέτοντας σε υπαρξιακό κίνδυνο το Ισραήλ. Πριν από την έναρξη των επιθέσεων του Ισραήλ κατά του Ιράν υπήρχε η εκτίμηση πως η Τεχεράνη απείχε λίγες εβδομάδες από τον εμπλουτισμό ουρανίου στο 90%, που θεωρείται ικανό για την κατασκευή πυρηνικής βόμβας.
Αν και ο ισραηλινός στρατός κατάφερε να επιφέρει σημαντικό πλήγμα και να αποδυναμώσει έτσι την πυρηνική εγκατάσταση Natanz, το στρατιωτικό καταφύγιο Fordow προκαλεί μεγάλα ερωτήματα, καθώς μπορεί να παίξει κρίσιμο ρόλο στην εξέλιξη του πολεμικού μετώπου. Μισό χιλιόμετρο κάτω από την επιφάνεια της γης, προστατευμένο από το βραχώδες έδαφος ενός βουνού, το Fordow είναι ουσιαστικά μια εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου σχεδιασμένη να αντέξει στις πιο σκληρές επιθέσεις μιας εχθρικής δύναμης. Εκτιμάται πως τα γνωστά όπλα του ισραηλινού στρατού δεν μπορούν να την καταστρέψουν. «Το Fordow θα είναι μια πρόκληση δίχως τις ΗΠΑ», δήλωσε ο Ντάνι Σιτρίνογουιτς, επιστήμονας στο Ινστιτούτο Μελετών Εθνικής Ασφάλειας του Τελ Αβίβ, στους Financial Times.
Περιφερειακή ανακατάταξη και εσωτερική αντίσταση
Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Atlantic Council, Φρέντερικ Κέμπε, έγραψε σε χθεσινό άρθρο του πως οι στρατιωτικές επιθέσεις του Ισραήλ στο Ιράν παρουσιάζουν μια ιστορική ευκαιρία για μια περιφερειακή ανακατάταξη δυνάμεων στην ευρύτερη περιοχή. «Για δεκαετίες η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν και η θεοκρατία της έχουν ρίξει μια ανατρεπτική σκιά σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή. Αυτό το έχουν επιτύχει μέσω της πυρηνικής κλιμάκωσης, του ιδεολογικού εξτρεμισμού και των συγκρούσεων του λεγόμενου Άξονα της Αντίστασης: της Χεζμπολάχ στον Λίβανο, της Χαμάς στη Γάζα, των Χούθι στην Υεμένη και των σιιτικών παραστρατιωτικών δυνάμεων στο Ιράκ. Οι πρόσφατες επιθέσεις του Ισραήλ δεν αφορούν μόνο την υπεράσπιση των συνόρων του και τη διασφάλιση της ύπαρξής του. Αφορούν επίσης την εξάλειψη οποιασδήποτε εναπομένουσας ικανότητας έχει το Ιράν να διαταράξει την αραβο-ισραηλινή συμφιλίωση», σχολίασε χαρακτηριστικά.
Εντούτοις, το αποτέλεσμα και κυρίως η διάρκεια ενός πολέμου δεν μπορεί να προεξοφληθεί. Το Ιράν έχει ήδη κατηγορήσει τις ΗΠΑ για ανάμειξη σε αυτήν την σύγκρουση και τα πλούσια κράτη του Περσικού Κόλπου παρακολουθούν με μεγάλη ανησυχία τις εξελίξεις. Αν και το Ισραήλ καλεί τους Ιρανούς να αντιδράσουν στο θεοκρατικό καθεστώς της Τεχεράνης, πηγές του BBC έκαναν λόγο για αλληλεγγύη έναντι των επιθέσεων του Τελ Αβίβ. Όπως γράφει ο Τζον Σόουερς, πρώην επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών στη Βρετανία, σε άρθρο γνώμης των Financial Times: «Όμως, όταν μια χώρα δέχεται επίθεση από έξω, ο πληθυσμός συχνά συσπειρώνεται γύρω από τη σημαία και οι ομάδες της αντιπολίτευσης αδυνατούν να εκμεταλλευτούν μια στιγμή αδυναμίας του καθεστώτος».
