Η εκστρατεία του Ισραήλ για την εξάλειψη του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν αναδεικνύεται σε ακόμη μία γραμμή ρήξης στις σχέσεις ΗΠΑ–Κίνας, καθώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ παίρνουν αντίθετες θέσεις.
Ο Σι εξέφρασε χθες τη «βαθιά ανησυχία» του για την επιδείνωση της κατάστασης ασφαλείας στη Μέση Ανατολή, μετά και την καταδίκη των ισραηλινών επιθέσεων από Κινέζους αξιωματούχους, οι οποίοι τις χαρακτήρισαν «παραβίαση του διεθνούς δικαίου». Ο Κινέζος ηγέτης πρότεινε να συμβάλει σε ενδεχόμενη ειρηνευτική διαδικασία, αν και δεν έδωσε συγκεκριμένες λεπτομέρειες.
Οι δηλώσεις του Σι έγιναν λίγο μετά την έκκληση του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών προς τις ΗΠΑ να χρησιμοποιήσουν την επιρροή τους στο Ισραήλ για να σταματήσει η σύγκρουση, δείγμα της αυξανόμενης ανησυχίας του Πεκίνου για τη σταθερότητα μιας περιοχής από την οποία εξαρτάται ενεργειακά.
«Η Κίνα καλεί όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές, ιδίως εκείνες που ασκούν ιδιαίτερη επιρροή στο Ισραήλ, να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να λάβουν άμεσα μέτρα για να περιοριστεί η ένταση και να αποτραπεί η εξάπλωση της σύγκρουσης», δήλωσε την Τρίτη ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Γκουό Τζιακούν, σε τακτική ενημέρωση στο Πεκίνο.
Το Σάββατο, ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας, Ουάνγκ Γι, είχε κάνει παρόμοιες δηλώσεις στον Ιρανό ομόλογό του Αμπάς Αραγτσί. Ο Ουάνγκ, ο οποίος έχει καταδικάσει τις επιθέσεις του Ισραήλ, μετέφερε επίσης στον Ισραηλινό υπουργό Εξωτερικών Γκιντεόν Σαάρ ότι η κατάσταση πρέπει να επιλυθεί με διπλωματικά μέσα. Διαβεβαίωσε και τις δύο πλευρές ότι η Κίνα είναι έτοιμη να συμβάλει στην αποκλιμάκωση της έντασης.
Η ανησυχία της Κίνας…
Η ανησυχία της Κίνας για την εξάπλωση της σύγκρουσης συνδέεται εν μέρει με τις ενεργειακές της ανάγκες: περίπου τα δύο τρίτα των εισαγωγών αργού πετρελαίου της χώρας προέρχονται από τη Μέση Ανατολή. Καθώς το Ιράν και το Ισραήλ συνεχίζουν τις αμοιβαίες επιθέσεις, ενισχύονται οι φόβοι για ανάφλεξη σε άλλες χώρες της περιοχής.
Σε απόλυτη αντίθεση, λίγες ώρες αργότερα, ο Τραμπ προχώρησε σε μία συγκαλυμμένη απειλή θανάτου κατά του ανώτατου ηγέτη του Ιράν, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, δηλώνοντας ότι δεν θα τον σκοτώσει – «προς το παρόν» – και απαιτώντας την πλήρη παράδοση της Τεχεράνης.
Την ίδια ώρα το αεροπλανοφόρο USS Nimitz και η ομάδα μάχης που το συνοδεύει κατευθύνονται προς τη Μέση Ανατολή νωρίτερα από το προγραμματισμένο, σηματοδοτώντας την πρώτη ουσιαστική μετακίνηση αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων στην περιοχή από την περασμένη Παρασκευή.
Επίσης ο αμερικανικός στρατός μεταφέρει περισσότερα μαχητικά αεροσκάφη στη Μέση Ανατολή και επεκτείνει την αποστολή άλλων πολεμικών αεροσκαφών, ενισχύοντας τις αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις στην περιοχή, ανέφεραν τρεις αξιωματούχοι των ΗΠΑ στο Reuters. Ένας από τους αξιωματούχους ανέφερε ότι οι μετακινήσεις περιλαμβάνουν αεροσκάφη F-16, F-22 και F-35.
Η στάση του Πεκίνου υπέρ της Ισλαμικής Δημοκρατίας δεν προκαλεί έκπληξη, σχολιάζουν αναλυτές στο Bloomberg. Όπως η Ουάσινγκτον στηρίζει διαχρονικά το Ισραήλ, έτσι και το Πεκίνο έχει σταδιακά προσεγγίσει το Ιράν: υπέγραψε επενδυτική συμφωνία ύψους 400 δισ. δολαρίων το 2021 και στη συνέχεια διαμεσολάβησε στη διπλωματική προσέγγιση μεταξύ Τεχεράνης και Ριάντ.
Κίνα: Η ενέργεια και η αντίσταση στην ηγεμονία των ΗΠΑ
Αυτή η φιλία, ωστόσο, εξυπηρετεί κυρίως τον στόχο της αντίστασης στην αμερικανική ηγεμονία. Ενδεικτικά, η Κίνα απορροφά περίπου το 90% των εξαγωγών ιρανικού πετρελαίου — ένα χαστούκι στο καθεστώς κυρώσεων των ΗΠΑ, το οποίο το Πεκίνο απορρίπτει με συνέπεια.
Ο Σι έχει επενδύσει και πολιτικά στην ενίσχυση της σχέσης. Το 202 3, το Πεκίνο υποδέχθηκε το Ιράν στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης και αμέσως μετά άνοιξε τον δρόμο για την ένταξή του στους διαρκώς διευρυνόμενους BRICS.
Τίποτε από αυτά δεν σημαίνει ότι η Κίνα θα σπεύσει να σώσει το Ιράν. Άλλωστε, πρόκειται για χώρα χωρίς επίσημες στρατιωτικές συμμαχίες. Ακόμα και η στήριξη του Σι στον Βλαντίμιρ Πούτιν στον πόλεμο της Ουκρανίας περιορίζεται σε βοήθεια που δεν προκαλεί σοβαρές οικονομικές κυρώσεις από τη Δύση.
Έτσι, παρότι οι εκκλήσεις του Σι για ειρήνη μπορεί να φαίνονται πιο ώριμες, οι εταίροι του Πεκίνου ενδέχεται να ακούσουν ένα διαφορετικό μήνυμα: όταν πέφτουν οι πύραυλοι, η Κίνα παραμένει στα λόγια, όχι στις πράξεις, όπως ίσως και ο Τραμπ καθώς το σύνδρομο της ήττας σε Ιράκ και Αφγανιστάν εξακολουθεί να στοιχειώνει τη στρατιωτική και πολιτική ηγεσία στις ΗΠΑ.
