Τον φάκελο με τα στοιχεία που είχαν συγκεντρώσει οι μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ και οδήγησαν στην απόφαση Νετανιάχου για την έναρξη του πολέμου με το Ιράν, φέρνει στο φως της δημοσιότητας ο Economist. Στο αποκλειστικό του ρεπορτάζ, επισημαίνει ότι πράκτορες της Μοσάντ διαπίστωσαν μεταξύ άλλων απόκρυψη πυρηνικού υλικού από την Τεχεράνη, εντατικοποίηση των προσπαθειών εμπλουτισμού ουρανίου και νέες συνεργασίες για την περαιτέρω ανάπτυξη του ιρανικού βαλλιστικού προγράμματος. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα στοιχεία αυτά και τη σημαντική πρόοδο που παρατηρήθηκε τους τελευταίους μήνες στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, το Ισραήλ ενημέρωσε ΗΠΑ και λοιπούς συμμάχους για την «άμεση ιρανική απειλή», μετατρέποντας έτσι τις επιθέσεις που ξεκίνησαν την περασμένη Παρασκευή σε «ζήτημα επιβίωσης» για το Τελ Αβίβ.
Ωστόσο, στο ρεπορτάζ του Economist δίνεται έμφαση και στην άλλη πλευρά της ιστορίας, κάνοντας έναν παραλληλισμό με τα… χημικά όπλα του Ιράκ, το 2003. Γι’ αυτό και οι ΗΠΑ στη «δεύτερη φορά Τραμπ» στον Λευκό Οίκο φαίνεται να βρίσκονται αντιμέτωπες με το ίδιο δίλημμα: «Να εμπλακούν άμεσα στον πόλεμο» για να καταστρέψουν κρίσιμες υποδομές (σ.σ. πυρηνικό οχυρό Φορντόου) ή θα πέσουν (για άλλη μια φορά) θύμα «υπερβολικής ερμηνείας των στοιχείων», που ξεπερνούν κατά πολύ τις πραγματικές προθέσεις και ικανότητες του Ιράν, όπως συνέβη στις αρχές του 2000 με το καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν στο Ιράκ;
Πόσο κοντά στην πυρηνική βόμβα ήταν το Ιράν;
Στις 13 Ιουνίου, το Ισραήλ εξαπέλυσε επίθεση κατά του Ιράν, βασισμένο σε πληροφορίες που ισχυρίζεται ότι αποδεικνύουν πως η Τεχεράνη πλησιάζει επικίνδυνα στην κατασκευή πυρηνικού όπλου, γράφει ο Econοmist. Σύμφωνα με Ισραηλινούς αξιωματούχους, η απειλή είχε φθάσει σε «σημείο χωρίς επιστροφή», γεγονός που κινητοποίησε τόσο το στρατιωτικό όσο και το πολιτικό κατεστημένο του Ισραήλ. Οι φάκελοι των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών παρουσιάστηκαν σε Αμερικανούς και άλλους δυτικούς συμμάχους.
Σε περίοπτη θέση βρίσκονταν οι πληροφορίες για την ύπαρξη ποσότητας πυρηνικού υλικού άγνωστης καθαρότητας, σε μυστική τοποθεσία μακριά από την εποπτεία της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), όπως επίσης και η επιτάχυνση των προσπαθειών των Ιρανών επιστημόνων να κατασκευάσουν πυρηνική βόμβα. Μάλιστα, δίνεται έμφαση σε επικείμενη συνάντηση μεταξύ επιστημόνων και στρατιωτικών διοικητών του ιρανικού πυραυλικού προγράμματος, που θα σήμαινε την έναρξη των διαδικασιών για την τοποθέτηση πυρηνικής κεφαλής σε βαλλιστικό πύραυλο.
Οι δραστηριότητες αυτές φαίνεται να σχετίζονται με το παλιό πρόγραμμα AMAD, το οποίο ξεκίνησε το 1989 και τερματίστηκε το 2003. Ωστόσο, σύμφωνα με το Ισραήλ, το πρόγραμμα συνέχισε να υφίσταται μυστικά υπό νέες μορφές, όπως ο Οργανισμός Αμυντικής Καινοτομίας και Έρευνας (SPND). Αυτή η οργάνωση φέρεται να κάλυπτε την πυρηνική της δραστηριότητα πίσω από έργα που σχετίζονταν με την υγεία και την τεχνολογία. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται επίσης στον Μοχσέν Φαχριζαντέχ, πρώην επικεφαλής του AMAD, ο οποίος φέρεται να ηγήθηκε του σχεδίου δημιουργίας της «Ειδικής Ομάδας Προόδου» -μιας μυστικής ομάδας επιστημόνων με αποστολή την επιτάχυνση της διαδικασίας απόκτησης πυρηνικής βόμβας από το καθεστώς Χαμενεΐ. Ο Φαχριζαντέχ, κορυφαίος Ιρανός φυσικός και πυρηνικός επιστήμονας, δολοφονήθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2020.
Το Ισραήλ υποστηρίζει πως αυτή η ομάδα ενίσχυσε τις δραστηριότητές της το 2024, ως απάντηση στην αναποτελεσματικότητα των ιρανικών πυραυλικών επιθέσεων κατά του Ισραήλ και (κυρίως) την «κατάρρευση» των συμμάχων του Ιράν στον λεγόμενο «Άξονα της Αντίστασης»: της Χαμάς στη Γάζα και της Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Στον μυστικό φάκελο του Ισραήλ υπάρχει έγγραφο, σύμφωνα με το οποίο είχε προγραμματιστεί μυστική συνάντηση μεταξύ Ιρανών επιστημόνων και της αεροπορικής πτέρυγας των Φρουρών της Επανάστασης (IRGC) -ένδειξη ότι η διαδικασία «τοποθέτησης πυρηνικής κεφαλής σε βαλλιστικό πύραυλο βρισκόταν κοντά στην έναρξή της.
Το αποκλειστικό δημοσίευμα του Economist για το Ιράν και το πυρηνικό του πρόγραμμα © ECONOMIST
Ο αντίλογος στους ισχυρισμούς του Ισραήλ
Παρ’ όλα αυτά, οι ισχυρισμοί του Ισραήλ αντιμετωπίζονται με επιφύλαξη από αρκετές δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών. Παρά τις αναφορές από ΜΜΕ, όπως η Wall Street Journal και οι New York Times, η Αμερικανίδα διευθύντρια των εθνικών υπηρεσιών, Τούλσι Γκάμπαρντ, δήλωσε ότι δεν υπάρχουν στοιχεία πως το Ιράν κατασκευάζει πυρηνικό όπλο. Την ίδια στιγμή ο επικεφαλής του ΙΑΕΑ, Ραφαέλ Γκρόσι, δήλωσε στις 17 Ιουνίου ότι δεν υπάρχει απόδειξη για συστηματική προσπάθεια από την Τεχεράνη να αποκτήσει πυρηνική βόμβα. Ωστόσο, την προηγούμενη εβδομάδα ο ΙΑΕΑ επιβεβαίωσε πως το Ιράν απέκρυψε δραστηριότητες σε τρεις πυρηνικές τοποθεσίες.
Επίσης, παρά τις διαφορετικές ερμηνείες, αρκετοί αναλυτές, όπως ο Ντέιβιντ Ολμπράιτ, συμφωνούν πως υπάρχουν νέες πληροφορίες που δείχνουν επιτάχυνση στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Πολλές υπηρεσίες πληροφοριών αποδέχονται γενικά τα στοιχεία, διαφωνούν όμως στο κατά πόσο η απειλή είναι άμεση. Ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ, πάντως, φαίνεται να πείθεται από την ισραηλινή θέση, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο άμεσης στρατιωτικής επέμβασης των ΗΠΑ στον Ιράν.
Σε κάθε περίπτωση, το Ισραήλ επιμένει ότι με τα πλήγματα της 13ης Ιουνίου καθυστέρησε σημαντικά την πορεία του Ιράν προς την απόκτηση πυρηνικού όπλου. Ωστόσο, το αν τελικά αυτό ισχύει στην πράξη, φαίνεται πως εξαρτάται από την αποτελεσματικότητα των επιθέσεων σε κρίσιμες υπόγειες εγκαταστάσεις, όπως η Νατάνζ και το Φορντόου. Στο τελευταίο, ο ρόλος των ΗΠΑ είναι κομβικός (σ.σ. βόμβα GBU-17), εξ ου και τα επόμενα 24ωρα είναι εξαιρετικά κρίσιμα για το μέλλον στη Μέση Ανατολή.
