Ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αναμένεται να λάβει απόφαση μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες σχετικά με το ενδεχόμενο στρατιωτικής επίθεσης κατά του Ιράν. Παρά την κλιμάκωση της έντασης στην περιοχή και τις πρόσφατες επιθέσεις που αποδίδονται στο Ιράν ή σε παρακλάδια του, ο πρόεδρος Τραμπ εξακολουθεί να θεωρεί πως η διπλωματία αποτελεί ακόμη μία ανοιχτή επιλογή.
Μεταφέροντας το μήνυμα Τραμπ, η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου Κάρολαϊν Λέβιτ είπε σε δημοσιογράφους: «Βάσει του γεγονότος ότι υπάρχει μια σημαντική πιθανότητα για διαπραγματεύσεις που μπορεί να γίνουν ή μπορεί να μην γίνουν με το Ιράν στο εγγύς μέλλον, θα λάβω την απόφασή μου εάν ή όχι θα προχωρήσω μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες».
Στο μεταξύ στα ύψη διατηρείται η ένταση της σύγκρουσης Ισραήλ – Ιράν καθώς οι τελευταίες δηλώσεις από Ιερουσαλήμ, Τεχεράνη χτυπούν κόκκινο με τον πλανήτη να περιμένει ποια κίνηση θα επιλέξει να κάνει ο Τραμπ στην πράξη, πέρα από τις ρητορείες που φέρνουν άρωμα από το παρελθόν, άλλων προέδρων, οι οποίοι οδήγησαν σε στρατιωτικές επεμβάσεις τις ΗΠΑ ανά τον πλανήτη στο όνομα της «ειρήνης».
- «Μπορεί να το κάνω. Μπορεί να μην το κάνω. Θέλω να πω, κανείς δεν ξέρει τι θα κάνω… Η επόμενη εβδομάδα θα είναι πολύ μεγάλη — ίσως λιγότερο από μια εβδομάδα… Έχω ιδέες για το τι να κάνω, αλλά δεν έχω κάτι τελικό, μου αρέσει να παίρνω μια τελική απόφαση ένα δευτερόλεπτο πριν τη λήξη της . . . γιατί τα πράγματα αλλάζουν . . . ειδικά με τον πόλεμο», έγραψε την Τετάρτη ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. «Η Wall Street Journal δεν έχει ιδέα τι σκέφτομαι για το Ιράν!», συμπλήρωσε την Πέμπτη μέσα στο κατακαλόκαιρο του 2025.
- «Το αποκαλώ Θεωρία του Τρελού, Μπομπ. Θέλω οι Βορειοβιετναμέζοι να πιστεύουν ότι έχω φτάσει στο σημείο όπου θα μπορούσα να κάνω τα πάντα για να σταματήσω τον πόλεμο. Απλά θα τους πούμε ότι, “για όνομα του Θεού, ξέρετε ότι ο Νίξον έχει εμμονή με τον κομμουνισμό. Δεν μπορούμε να τον συγκρατήσουμε όταν είναι θυμωμένος – και έχει το χέρι του στο πυρηνικό κουμπί” και τότε ο ίδιος ο Χο Τσι Μιν θα βρίσκεται στο Παρίσι σε δύο μέρες παρακαλώντας για ειρήνη», δήλωνε με τον τρόπο του ο Ρίτσαρντ Νίξον, πρόεδρος των ΗΠΑ το 1969, στον πόλεμο του Βιετνάμ.
- Ο πόλεμος εναντίον του Σαντάμ Χουσεΐν ίσως τώρα να είναι «αναπόφευκτος», προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι το ιρακινό καθεστώς δεν αναπτύσσει όπλα μαζικής καταστροφής τα οποία θα μπορούσαν να απειλήσουν την ύπαρξη ολόκληρων πληθυσμών, δήλωνε τον Οκτώβριο του 2002 ο Τζορτζ Μπους, τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, διευκρινίζοντας πως “εάν το ιρακινό καθεστώς επιμένει στην απροκάλυπτη ανυπακοή, τότε η χρήση βίας ίσως είναι αναπόφευκτη”. Το πόσο αδιάφορη ήταν η αμερικανική κυβέρνηση για την κόλαση που θα άνοιγε με την επίθεση, φάνηκε τον Αύγουστο του 2005, όταν η «Washington Post» ανέφερε, πως από τις 7 Φλεβάρη του 2003, πάνω από ένα μήνα δηλαδή πριν την έναρξη της επίθεσης, υψηλόβαθμοι Αμερικανοί αξιωματούχοι είχαν προειδοποιήσει την κυβέρνηση Μπους για τις σοβαρές αδυναμίες και τα κενά που παρουσίαζε το σχέδιο χειρισμού της κατάστασης μετά τη λήξη του πολέμου στο Ιράκ.
Στο ένα χέρι πύραυλοι και εκβιασμοί…
Βαδίζοντας στο κλείσιμο μιας σκληρής εβδομάδας και την τελευταία συνεδρίαση της ομάδας εθνικής ασφαλείας του Τραμπ, τα διλήμματα και οι ανησυχίες για το τι μέλει γενέσθαι κλιμακώνοντας μαζί με την πολεμική ένταση τις άγριες δηλώσεις και τους εκβιασμούς, αφήνοντας ταυτόχρονα ανοιχτά παράθυρα για διαπραγματεύσεις.
Ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ Ισραέλ Κατζ δήλωσε την Πέμπτη ότι ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, «δεν μπορεί πλέον να επιτρέπεται να υπάρχει», μετά το πλήγμα που δέχθηκε το νοσοκομείο Σορόκα στο νότιο Ισραήλ από ιρανική πυραυλική επίθεση, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου εμφανίστηκε ανυποχώρητος, τονίζοντας: «Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν αποτελεί υπαρξιακή απειλή για το Ισραήλ». Ο Νετανιάχου πρόσθεσε πως το Ιράν είχε πολλαπλές ευκαιρίες επί Τραμπ να αλλάξει στάση, ενώ υπογράμμισε πως το Ισραήλ θα στηρίξει οποιαδήποτε απόφαση λάβει ο πρόεδρος των ΗΠΑ. «Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν αποτελεί υπαρξιακή απειλή για το Ισραήλ».
Ο Νετανιάχου πρόσθεσε πως το Ιράν είχε πολλαπλές ευκαιρίες επί Τραμπ να αλλάξει στάση, ενώ υπογράμμισε πως το Ισραήλ θα στηρίξει οποιαδήποτε απόφαση λάβει ο πρόεδρος των ΗΠΑ.
Σχετικά με το θέμα του καθεστώτος στο Ιράκ φαίνεται να τα γυρίζει ρητορικά. Δήλωσε ότι η αλλαγή ή η πτώση του ιρανικού καθεστώτος δεν είναι στόχος αλλά μπορεί να είναι ένα αποτέλεσμα. “Το θέμα της αλλαγής του καθεστώτος ή της πτώσης αυτού του καθεστώτος είναι πρωτίστως θέμα του ιρανικού λαού. Δεν υπάρχει υποκατάστατο γι’ αυτό.
Την ίδια ώρα ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ, Γιδεόν Σαάρ, δήλωσε ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας της κυβέρνησης δεν έχει θέσει ως στόχο την αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν, επιδιώκοντας να αποκλιμακώσει τις φήμες περί ριζικών στρατηγικών επιλογών του Τελ Αβίβ.
Παράλληλα στο Ιράν, το ισχυρό Συμβούλιο των Φρουρών της Επανάστασης, προειδοποίησε τις ΗΠΑ για «σφοδρή απάντηση» σε περίπτωση στρατιωτικής εμπλοκής. Σε μια σκληρή ρητορική κατά του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, το Συμβούλιο δήλωσε: «Ο Τραμπ πρέπει να γνωρίζει ότι οποιαδήποτε επίθεση κατά του Ανώτατου Ηγέτη θα πυροδοτήσει πλημμύρα που θα ρίξει τους υποστηρικτές του στον σκουπιδοτενεκέ της Ιστορίας. Η εγκληματική αμερικανική κυβέρνηση και ο ανόητος πρόεδρός της πρέπει να ξέρουν με βεβαιότητα πως αν διαπράξουν το λάθος και κινηθούν εναντίον του Ιράν, θα έρθουν αντιμέτωποι με μια σφοδρή απάντηση».
Από τη μεριά του ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Αμπάς Αραγτσί υποστήριξε ότι ιρανική πυραυλική επίθεση νωρίτερα σήμερα έπληξε ένα ισραηλινό στρατιωτικό κέντρο και μονάδα πληροφοριών που βρίσκεται κοντά στο νοσοκομείο Soroka, προκαλώντας μόνο «επιφανειακές ζημιές σε ένα μικρό τμήμα» του νοσοκομείου. Ο Αραγτσί ισχυρίστηκε επίσης ότι το νοσοκομείο «είχε εκκενωθεί σε μεγάλο βαθμό» και αυτό χρησιμοποιείτο κυρίως «για τη νοσηλεία Ισραηλινών στρατιωτών» που πολεμούν στον πόλεμο της Λωρίδα της Γάζας. «Οι ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις μας θα συνεχίσουν να σφυροκοπούν τους εγκληματίες που στοχοποιούν τον λαό μας μέχρι αυτοί να σταματήσουν και να πληρώσουν για την εγκληματική τους επιθετικότητα εναντίον του έθνους μας», δήλωσε ο Ιρανός ΥΠΕΞ, προτρέποντας τους Ισραηλινούς πολίτες να αποφεύγουν στρατιωτικές εγκαταστάσεις.
…στο άλλο χέρι διπλωματικός πυρετός
Ωστόσο, την ίδια ώρα ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ και ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Αμπάς Αραγτσί αναφέρουν πληροφορίες στο Reuters πως έχουν μιλήσει τηλεφωνικά αρκετές φορές από τότε που το Ισραήλ άρχισε τις επιθέσεις του στο Ιράν την περασμένη εβδομάδα, σε μια προσπάθεια να βρεθεί διπλωματική λύση στην κρίση, δήλωσαν τρεις διπλωμάτες στο πρακτορείο Reuters.
Σύμφωνα με διπλωμάτες ο Αραγτσί είπε ότι η Τεχεράνη δεν θα επιστρέψει στις διαπραγματεύσεις αν το Ισραήλ δεν σταματήσει τις επιθέσεις, οι οποίες ξεκίνησαν Παρασκευή 13 Ιουνίου. Πηγές του Reuters πρόσθεσαν ότι οι συνομιλίες περιλάμβαναν μια σύντομη συζήτηση για μια πρόταση των ΗΠΑ που δόθηκε στο Ιράν στα τέλη Μαΐου και η οποία αποσκοπεί στη δημιουργία μιας περιφερειακής κοινοπραξίας που θα εμπλουτίζει ουράνιο εκτός του Ιράν, μια πρόταση που η Τεχεράνη έχει απορρίψει μέχρι στιγμής.
Όλα αυτά γίνονται υπό τη σκιά Τραμπ που κινείται χέρι-χέρι με τον Νετανιάχου, αλλά δεν έχει ξεκαθαρίσει τις κινήσεις αναφορικά με το ενδεχόμενο στρατιωτικής εμπλοκής των ΗΠΑ στο Ιράν, σε μια κατάσταση που έχει προκαλέσει διχασμό στο εσωτερικό των Ρεπουμπλικανών και δη στο στρατόπεδο του Τραμπισμού «Πρώτα η Αμερική, Maga εναντίον Maga.
Η καθοριστική στιγμή του Τραμπ
Πέντε μήνες μετά την έναρξη της δεύτερης θητείας του, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αντιμετωπίζει μια καθοριστική στιγμή, καθώς εξετάζει το ενδεχόμενο να διατάξει επίθεση κατά του Ιράν λόγω του πυρηνικού του προγράμματος.
Ανώτατοι αξιωματούχοι στην Ουάσινγκτον προετοιμάζονται για ένα πιθανό χτύπημα τις επόμενες ημέρες, αναφέρει το Bloomberg, ενώ ο Τραμπ δήλωσε στους δημοσιογράφους πως θα λάβει την «τελική του απόφαση ένα δευτερόλεπτο πριν χρειαστεί».
Η αβεβαιότητα εντείνει τις ήδη εκρηκτικές εντάσεις στη Μέση Ανατολή, σχεδόν μια εβδομάδα μετά την έναρξη της ισραηλινής επίθεσης κατά του Ιράν. Ισραηλινοί πύραυλοι έπληξαν πυρηνική εγκατάσταση στο εσωτερικό της Ισλαμικής Δημοκρατίας — χωρίς, κατά τις ιρανικές αρχές, να προκαλέσουν διαρροή ραδιενέργειας — και το Ιράν απάντησε σήμερα με πλήγμα στο μεγαλύτερο νοσοκομείο του νοτίου Ισραήλ.
Οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες του Κόλπου αιφνιδιάστηκαν από την επίθεση του Ισραήλ. Μόλις πριν λίγες εβδομάδες φιλοξενούσαν τον Τραμπ, υποσχόμενες δισεκατομμύρια σε επενδύσεις και τιμώντας τον με πολυτελείς τελετές. Πίστευαν πως αυτό τους έδινε πρόσβαση στο εσωτερικό κύκλο του προέδρου των ΗΠΑ. Στην πραγματικότητα, παραμένουν απλοί θεατές, προσπαθώντας — όπως και ο υπόλοιπος κόσμος — να μαντέψουν την επόμενη κίνησή του.
Στο μεταξύ, οι αγορές εμφανίζουν μεταβλητότητα, καθώς οι traders ανησυχούν για πιθανές διαταραχές στις προμήθειες πετρελαίου. Το Πεκίνο και η Μόσχα καταδίκασαν την επίθεση του Ισραήλ, χωρίς όμως να δείξουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον να στηρίξουν το Ιράν. Η Ρωσία φοβάται ότι το καθεστώς της Τεχεράνης ίσως έχει την τύχη του ανατραπέντος συμμάχου της, Μπασάρ Αλ-Άσαντ της Συρίας.
Η προθυμία του Τραμπ να εξετάσει το ενδεχόμενο να συνταχθεί με το Ισραήλ για την καταστροφή του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος τον φέρνει σε σύγκρουση με τη βάση των «America First» υποστηρικτών του, που τον ανέδειξαν υποσχόμενος αποφυγή ξένων στρατιωτικών επεμβάσεων.
Καθώς η Τεχεράνη απορρίπτει την απαίτησή του για «άνευ όρων παράδοση», ο Τραμπ ενδέχεται να προσπαθεί να δημιουργήσει ένα παράθυρο για ύστατη διπλωματική παρέμβαση.
Οι υπουργοί Εξωτερικών της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας προγραμματίζουν την Παρασκευή συνάντηση στη Γενεύη με τον Ιρανό ομόλογό τους, σε μια τελευταία προσπάθεια για συνομιλίες γύρω από τα πυρηνικά.
Η κρίση εξελίσσεται ταχύτατα — και οι προοπτικές για διπλωματική διέξοδο θεωρούνται εξαιρετικά περιορισμένες. Η απόφαση της τελευταίας στιγμής του Τραμπ ενδέχεται να διαμορφώσει τόσο τη Μέση Ανατολή όσο και την προεδρία του για τα επόμενα χρόνια.
