Η σύρραξη ανάμεσα σε Ισραήλ και Ιράν, που για χρόνια περιοριζόταν σε στοχευμένες επιθέσεις, κυβερνοπόλεμο και κατασκοπεία, έχει πλέον εξελιχθεί σε μια ανοιχτή στρατιωτική σύγκρουση με σημαντικές απώλειες, βομβαρδισμούς σε εμβληματικούς στόχους και προσπάθειες διπλωματικής παρέμβασης από τη διεθνή κοινότητα.
Στόχος η καρδιά της ισραηλινής επιστήμης
Το ξημέρωμα της Κυριακής, η επιστημονική κοινότητα στο Ισραήλ συγκλονίστηκε όταν ιρανικός πύραυλος έπληξε το περίφημο Ινστιτούτο Επιστήμης Weizmann, έναν από τους πιο αναγνωρισμένους επιστημονικούς θεσμούς παγκοσμίως. Αν και δεν υπήρξαν νεκροί, η ζημιά στα εργαστήρια χαρακτηρίστηκε καταστροφική, με διεθνή ΜΜΕ να υπογραμμίζουν πως χρόνια ή και δεκαετίες ερευνών «σβήστηκαν» μέσα σε δευτερόλεπτα.
Ο καθηγητής Ορεν Σουλντίνερ, του Τμήματος Μοριακής Νευροεπιστήμης, του οποίου το εργαστήριο καταστράφηκε ολοσχερώς, χαρακτήρισε την επίθεση «ηθική νίκη για το Ιράν»: «Κατάφεραν να πλήξουν το στολίδι της ισραηλινής επιστήμης» ανέφερε.
Το Ινστιτούτο Weizmann, με ιστορία από το 1934, έχει μακρά παράδοση και σημαντικά επιτεύγματα, όπως το πρώτο υπολογιστικό σύστημα στο Ισραήλ το 1954, βραβεύσεις με Νόμπελ Χημείας και Τούρινγκ, καθώς και διεθνείς συνεργασίες με πανεπιστήμια και εταιρείες υψηλής τεχνολογίας – μεταξύ αυτών και η αμυντική βιομηχανία Elbit Systems. Η επιλογή του ως στόχος από την Τεχεράνη θεωρήθηκε συμβολική, αφού για πολλούς αποτέλεσε μια ηχηρή απάντηση στα χρόνια στοχευμένων δολοφονιών Ιρανών επιστημόνων από το Ισραήλ.
Το Ισραήλ, το οποίο εδώ και χρόνια διεξάγει «σιωπηλό πόλεμο» με στοχευμένες δολοφονίες πυρηνικών επιστημόνων στο Ιράν, ξεκίνησε τον νέο γύρο της σύγκρουσης πριν μία εβδομάδα, χτυπώντας ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, υποδομές πυραύλων και σκοτώνοντας κορυφαίους στρατηγούς και επιστήμονες.
Η απάντηση του Ιράν ωστόσο είναι εξίσου θεαματική, καθώς πέρα από την επίθεση στο Weizmann, το πρωί της Παρασκευής πύραυλος έπληξε το Μπερσεβά, τη μεγαλύτερη πόλη του νότιου Ισραήλ. Ο πύραυλος έπεσε κοντά σε κτίριο που στεγάζει γραφεία της Microsoft, προκαλώντας πυρκαγιά σε σταθμευμένα οχήματα και ζημιές σε κατοικίες. Το Ιρανικό Σώμα των Φρουρών της Επανάστασης (IRGC) δήλωσε πως στόχος ήταν η Microsoft «λόγω της συνεργασίας της με τον ισραηλινό στρατό και των δραστηριοτήτων της στον τομέα της κατασκοπείας και τεχνητής νοημοσύνης».
Iran scored a hit on Israel’s intel Unit 8200 facility.
The strike targeted the Negev Advanced Technologies Park in Beer Sheva, home to Israel’s elite military intelligence Unit 8200, including the C4i and Cyber Defense Directorates.
Follow: @AFpost pic.twitter.com/5DP9zJhkEh
— AF Post (@AFpost) June 20, 2025
Το Ισραήλ ανταποδίδει
Από την πλευρά του, ο ισραηλινός στρατός δήλωσε την Παρασκευή ότι πραγματοποίησε επιθέσεις σε δεκάδες στρατιωτικούς στόχους στο Ιράν κατά τη διάρκεια της νύχτας, συμπεριλαμβανομένης επίθεσης στον Οργανισμό Αμυντικής Καινοτομίας και Έρευνας (SPND), ο οποίος, όπως ανέφερε, εμπλέκεται στην ανάπτυξη πυρηνικών όπλων του Ιράν.
Πάνω από 60 μαχητικά αεροσκάφη συμμετείχαν στις επιθέσεις, ρίχνοντας 120 πυρομαχικά, σύμφωνα με τον στρατό. Οι IDF αναφέρουν πως οι στόχοι περιλάμβαναν «πολλά βιομηχανικά εργοστάσια παραγωγής πυραύλων» στην Τεχεράνη, τα οποία είχαν χρησιμεύσει ως «η βιομηχανική καρδιά του Υπουργείου Άμυνας του Ιράν».
«Μεταξύ των στόχων ήταν στρατιωτικές βιομηχανικές εγκαταστάσεις που παράγουν εξαρτήματα πυραύλων και εγκαταστάσεις για την παραγωγή πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται στη χύτευση κινητήρων πυραύλων», τονίζουν.
Οι επιθέσεις χτύπησαν επίσης τα «γραφεία του πυρηνικού προγράμματος SPND», σύμφωνα με τον στρατό. «Το SPND λειτουργεί ως κέντρο έρευνας και ανάπτυξης προηγμένων τεχνολογιών και οπλικών συστημάτων για τις στρατιωτικές δυνατότητες του ιρανικού καθεστώτος. Ιδρύθηκε το 2011 από τον Mohsen Fakhrizadeh, τον ιδρυτή του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος όπλων», αναφέρει η ανακοίνωση, ενώ ακόμη μία τοποθεσία που δέχθηκε επίθεση είχε χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή ενός «συστατικού απαραίτητου για το πυρηνικό πρόγραμμα όπλων του καθεστώτος».
Η στρατιωτική κλιμάκωση έχει οδηγήσει και σε ανθρώπινες απώλειες. Σύμφωνα με οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τουλάχιστον 639 Ιρανοί έχουν χάσει τη ζωή τους από ισραηλινά χτυπήματα, ανάμεσά τους στρατιωτικοί, αξιωματούχοι και επιστήμονες. Από την άλλη πλευρά, το Ισραήλ έχει μετρήσει πάνω από δύο δεκάδες νεκρούς αμάχους από ιρανικές πυραυλικές επιθέσεις, ενώ καταγγέλλει τη χρήση βομβών διασποράς (cluster munitions) από το Ιράν σε κατοικημένες περιοχές.
Η κατάσταση έχει ξεφύγει από τα όρια ενός ψυχρού πολέμου και εισέρχεται σε πλήρη στρατιωτική αναμέτρηση, με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου να δηλώνει ωστόσο πως στόχος του Ισραήλ δεν είναι η πτώση του καθεστώτος, αλλά το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. «Το Ισραήλ αλλάζει την όψη του κόσμου. Αν στόχος είναι η ανατροπή του καθεστώτος (στο Ιράν), αυτό είναι θέμα του ιρανικού λαού», σημείωσε.
Ευρώπη και ΗΠΑ επιχειρούν αναχαίτιση
Καθώς οι βομβαρδισμοί συνεχίζονται και καμία πλευρά δεν κάνει πίσω, η διεθνής κοινότητα προσπαθεί να δημιουργήσει χώρο για διαπραγματεύσεις. Οι ΥΠΕΞ του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας και της Γερμανίας συναντήθηκαν στη Γενεύη με τον Ιρανό ομόλογό τους Αμπάς Αρακτσί, επιχειρώντας να επανεκκινήσουν τη διπλωματία.
Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στον ίδιο χώρο όπου είχε συναφθεί η αρχική πυρηνική συμφωνία του 2015 (JCPOA). Όμως η τελευταία απόπειρα για διάλογο κατέρρευσε μετά την αιφνιδιαστική ισραηλινή επίθεση της 12ης Ιουνίου, με αποτέλεσμα την επανεκκίνηση της στρατιωτικής κλιμάκωσης.
Οι ΗΠΑ παραμένουν σε δίλημμα. Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει δηλώσει ότι θα λάβει απόφαση εντός δύο εβδομάδων για ενδεχόμενη άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ πάντως διαμηνύει πως καμία συμφωνία δεν μπορεί να επιτρέψει στο Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Μάρκο Ρούμπιο είχε επαφές με Ευρωπαίους και Αυστραλούς ομολόγους του, επισημαίνοντας την ανάγκη αποκλιμάκωσης.
Εν τω μεταξύ, οι ηγέτες της Ρωσίας και της Κίνας καταδίκασαν τις ενέργειες του Ισραήλ, ζητώντας άμεση κατάπαυση του πυρός. Από την πλευρά του, το Ιράν δηλώνει ακόμη υπέρ της διπλωματίας, αλλά κατηγορεί το Ισραήλ ότι υπονομεύει κάθε προοπτική με τις επιθέσεις του.
Η ένταση μεταξύ των δύο χωρών, πέρα από τον αιματηρό απολογισμό και την ανθρωπιστική κρίση, πλήττει και τη διεθνή οικονομία, ιδίως λόγω των φόβων για εμπλοκή στον Περσικό Κόλπο. Οι συνέπειες για την παγκόσμια σταθερότητα και τις ενεργειακές αγορές είναι ήδη αισθητές, ενώ το εσωτερικό μέτωπο σε Ιράν και Ισραήλ παραμένει τεταμένο.
Ιρανοί ακτιβιστές, όπως η Ατενά Νταέμι, επισημαίνουν πως ακόμη και πολίτες που αντιτίθενται στο καθεστώς του Ιράν είναι απρόθυμοι να διαδηλώσουν υπό την απειλή πυραύλων και μαζικών επιθέσεων: «Σε τέτοιες φρικτές συνθήκες, οι πολίτες προσπαθούν μόνο να σώσει τους εαυτούς του και τις οικογένειές του».
Η σύγκρουση Ιράν – Ισραήλ πλέον δεν είναι απλώς ένα διμερές ζήτημα, αλλά ένας επικίνδυνος πόλεμος με δυναμική επέκτασης και επιπτώσεις που ξεπερνούν τα σύνορα της Μέσης Ανατολής. Με τα ερείπια του Ινστιτούτου Weizmann, τις φλόγες έξω από τα γραφεία της Microsoft και τις διπλωματικές συναντήσεις στη Γενεύη ως εικόνες αυτής της νέας πραγματικότητας, η διεθνής κοινότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με τη σκληρή ανάγκη για άμεση, αποφασιστική παρέμβαση – πριν ο κόσμος δει μια ακόμα πιο βαθιά κλιμάκωση.
