Ο Ντόναλντ Τραμπ αναμενόταν να προσγειωθεί την Τρίτη στη Χάγη για να πανηγυρίσει έναν διπλωματικό θρίαμβο. Ύστερα από δεκαετίες διαμαρτυριών για τις χαμηλές ευρωπαϊκές αμυντικές δαπάνες, και με τη συνδρομή του νέου γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, οι σύμμαχοι είναι πλέον έτοιμοι να υιοθετήσουν έναν νέο στόχο: την αύξηση – στις περισσότερες περιπτώσεις – των βασικών αμυντικών δαπανών, αναφέρει ανάλυση στον Guardian.
Τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ συμφώνησαν να δαπανούν ετησίως το 5% του ΑΕΠ τους για την άμυνα, δήλωσε τη Δευτέρα ο Μαρκ Ρούτε, τονίζοντας ότι οι Σύμμαχοι θα επενδύσουν σε χιλιάδες ακόμη άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα, δηλώνοντας πως ότι η Ρωσία παραμένει η πιο σημαντική και άμεση απειλή που αντιμετωπίζει η Συμμαχία, με τον Σάντσεθ ωστόσο να επιμένει να εξαιρεθεί η Ισπανία.
Κι όλα αυτά μόλις λίγες ημέρες από την πρώτη μεγάλη στρατιωτική επιχείρηση της δεύτερης θητείας του Τραμπ – τους βομβαρδισμούς των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων στο Φορντόου, τη Νατάνζ και το Ισφαχάν – και μόλις λίγες ώρες από την επίσημη ανακοίνωσή του για κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ισραήλ και Ιράν.
Εκτός απροόπτου, ο Τραμπ αναμένεται να προσέλθει με διάθεση αυτοεπιβράβευσης, την οποία οι περισσότεροι ηγέτες του ΝΑΤΟ δύσκολα θα επιλέξουν να διαταράξουν σε μια σύνοδο σχεδιασμένη για περιορισμένο πρόγραμμα συγκεντρώσεων για τους ηγέτες. Το πρόγραμμα προβλέπει δείπνο την Τρίτη το βράδυ υπό τον βασιλιά της Ολλανδίας, Βίλεμ-Αλεξάντερ και μία μόλις επίσημη συνάντηση εργασίας την Τετάρτη το πρωί, με συνεντεύξεις Τύπου να ακολουθούν.
Οι ανησυχίες που είχαν εκφραστεί νωρίτερα φέτος – ότι ο Τραμπ ενδέχεται να απορρίψει το ΝΑΤΟ, να αποσύρει τα αμερικανικά στρατεύματα από την Ευρώπη, να εγκαταλείψει την Ουκρανία ή να επιδιώξει στενότερες σχέσεις με τη Μόσχα – έχουν προς το παρόν περιοριστεί, αλλά δεν έχουν εξαλειφθεί. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, έχει προσκληθεί στο δείπνο, όχι όμως στη συνάντηση εργασίας των ηγετών του ΝΑΤΟ – μια ένδειξη της εξασθένησης της αμερικανικής στήριξης προς το Κίεβο, καθώς η νέα στρατιωτική βοήθεια έχει παγώσει υπό την κυβέρνηση Τραμπ.
Στον πάγο η Ουκρανία στη σύνοδο του ΝΑΤΟ
Ο Τζέιμι Σι, πρώην εκπρόσωπος και αναπληρωτής γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, σημείωσε ότι η συνάντηση θα είναι «απογοητευτική για την Ουκρανία, ιδίως καθώς η πλειονότητα των συμμάχων θα επιθυμούσε σαφέστερη γλώσσα υπέρ της ένταξης στο ΝΑΤΟ και αυστηρότερη στάση έναντι της Ρωσίας».
Στην πράξη, πρόσθεσε, η στήριξη προς την Ουκρανία θα μεταφερθεί προς άλλα ευρωπαϊκά σχήματα, όπως η ΕΕ και η Ομάδα Επαφής για την Ουκρανία (Ukraine Contact Group), την οποία πλέον συμπροεδρεύουν το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία. Ωστόσο, η Ευρώπη δεν μπορεί να καλύψει τα κενά που αφήνει η απουσία αμερικανικής στρατιωτικής στήριξης, αφήνοντας την Ουκρανία εκτεθειμένη στον κίνδυνο ενός παρατεταμένου αμυντικού πολέμου, τον οποίο η Ρωσία φαίνεται πρόθυμη να συνεχίσει.
Παρότι οι τελευταίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή εξακολουθούν να κυριαρχούν στην ειδησεογραφία, ο ρόλος του ΝΑΤΟ στην περιοχή είναι περιορισμένος. Η Ευρώπη έχει περιθωριοποιηθεί από τη σύγκρουση, αν και αυτό θα μπορούσε να αλλάξει αν το Ιράν επιλέξει να ακολουθήσει μια πιο δραστική πορεία, υπογραμμίζει η ανάλυση στον Guardian.
Η αναγνώριση για τον θετικό τόνο πριν από τη σύνοδο αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στον πρώην πρωθυπουργό της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε, ο οποίος κατά γενική ομολογία διαχειρίστηκε τον Αμερικανό πρόεδρο με δεξιοτεχνία, προσφέροντάς του ό,τι επιθυμούσε και πείθοντας τους περισσότερους Ευρωπαίους συμμάχους να συναινέσουν ταχύτερα του αναμενομένου.
Ο Ρούτε χαρίζει στον Τραμπ το αφήγημα της νίκης στο ΝΑΤΟ
Ο Ρούτε παρουσίασε ένα σχέδιο που καλεί τους συμμάχους να δαπανούν 5% του ΑΕΠ για άμυνα – από το οποίο το 3,5% αφορά καθαρά στρατιωτικές δαπάνες, ενώ το υπόλοιπο καλύπτει υπηρεσίες πληροφοριών, κυβερνοασφάλεια και υποδομές. Παρότι ήλπιζε σε προθεσμία έως το 2032, τελικά υιοθετήθηκε ως συμβιβασμός το 2035.
Ο γενικός γραμματέας υποστηρίζει ότι δεν ήταν δύσκολο να πειστούν οι ηγέτες του ΝΑΤΟ, καθώς διακρίνουν την απειλή από τη Ρωσία, η οποία, όπως δήλωσε, «θα μπορούσε να εξαπολύσει επιτυχή επίθεση κατά του ΝΑΤΟ» μεταξύ 2028 και 2030. «Γνωρίζουν ότι αν το κάνουν σήμερα, θα είναι καταστροφικό. Θέλω όμως να γνωρίζουν πως αυτό θα ισχύει και σε τρία με πέντε χρόνια», δήλωσε σε συνέντευξή του στον Guardian.
Παρά ταύτα, παραμονές της συνόδου καταγράφηκαν παρασκηνιακές εντάσεις, με την Ισπανία να δηλώνει ότι δεν θα φτάσει το όριο του 3,5%, αν και δεν θα το μπλοκάρει. Η Μαδρίτη υποστήριξε ότι μπορεί να τηρήσει τις δεσμεύσεις της με 2,1%. Ο Ρούτε απάντησε ότι «δεν υπάρχουν εξαιρέσεις ή παρεκκλίσεις» και πως θα φανεί με τον καιρό αν η Ισπανία συμμορφωθεί με τον στόχο.
Για ορισμένες χώρες, ο νέος στόχος δαπανών δεν αλλάζει πολλά. Το 3,5% είναι ελαφρώς υψηλότερο από το σημερινό ποσοστό των ΗΠΑ και χαμηλότερο από της Πολωνίας, η οποία ανησυχεί ιδιαίτερα για τη ρωσική απειλή. Για τις περισσότερες όμως χώρες, συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας, της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, συνιστά μεγάλη αύξηση.
Το Λονδίνο είχε δεσμευθεί προηγουμένως για 2,5% του ΑΕΠ έως το 2027, και σύμφωνα με διαρροές, ήταν από τις τελευταίες χώρες που συμφώνησαν στο 3,5%. Η επιπλέον ποσοστιαία μονάδα μεταφράζεται σε περίπου 30 δισ. λίρες ετησίως – ένα σημαντικό ποσό που, σύμφωνα με τον Ρούτε, οι ηγέτες αποδέχθηκαν λόγω της κρισιμότητας της κατάστασης.
«Οι άνθρωποι κατάλαβαν ότι, αν θέλουν να συνεχίσουν να μιλούν αγγλικά στο Λονδίνο και όχι ρωσικά, πρέπει να αμυνθούν – και για να αμυνθείς απέναντι στη Ρωσία, η οποία παράγει τέσσερις φορές περισσότερα πυρομαχικά απ’ όλο το ΝΑΤΟ μαζί, πρέπει να επενδύσεις στην άμυνα», δήλωσε χαρακτηριστικά ο γενικός γραμματέας.
Κι όλα αυτά την ώρα που οι υποστηρικτές του «στρατιωτικού κεϋνσιανισμού», ο οποίος κυριαρχεί πλέον ως «νέα» στρατηγική, τον παρουσιάζουν ως ένα δώρο. Ωστόσο, αναφέρει η ανάλυση, στην πραγματικότητα, εκτρέπει πόρους μακριά από την κοινωνική πρόνοια, ενώ παράλληλα δημιουργεί ένα στρατιωτικοβιομηχανικό σύμπλεγμα με έννομο συμφέρον σε επιθετικούς πολέμους που δεν σταματούν ποτέ.
