Πάνω από το ένα τρίτο των 500 μεγαλύτερων επιχειρήσεων της Τουρκίας κατέγραψε λειτουργικές ζημιές το 2024, σύμφωνα με το Βιομηχανικό Επιμελητήριο της Κωνσταντινούπολης. Η ανεργία αυξάνεται, οι χρεοκοπίες επιταχύνονται και το επιχειρηματικό κλίμα βυθίζεται, ιδίως στον εξαγωγικό τομέα, σύμφωνα με τους Fimamcial Times.
Ωστόσο η τάση στο χρηματιστήριο, που αποτελεί ως έναν βαθμό προάγγελο τάσεων για τις οικονομίες, παρατηρείται μια τάση ανάτασης, με επιστροφή ξένων επενδυτών μέσω μαζικών εισροών ETF, λόγω προσδοκιών για χαμηλότερο πληθωρισμό και μείωση επιτοκίων, αναφέρει το Bloomberg.
Η χώρα εξακολουθεί να πληρώνει το τίμημα των ανορθόδοξων πολιτικών που υιοθέτησε για χρόνια ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν — κυρίως των υπερβολικά χαμηλών επιτοκίων, που προκάλεσαν εκτίναξη του πληθωρισμού και κατάρρευση της λίρας, σημειώνει ανάλυση στους FT. Από τον Ιούνιο του 2023, ο νέος υπουργός Οικονομικών Μεχμέτ Σιμσέκ επιχείρησε μια στροφή 180 μοιρών, ακολουθώντας πιο παραδοσιακές γραμμές: άνοδο επιτοκίων, περιορισμό των δημοσίων δαπανών και αποκατάσταση εμπιστοσύνης στις αγορές.
Μέχρι το πρώτο τρίμηνο του 2025, η νέα στρατηγική φαινόταν να αποδίδει: ο πληθωρισμός αποκλιμακώθηκε στο 40%, τα συναλλαγματικά αποθέματα αυξήθηκαν σημαντικά και το νόμισμα σταθεροποιήθηκε. Όμως η πολιτική κρίση του Μαρτίου ήρθε να εκτροχιάσει την εύθραυστη πρόοδο. Η αιφνιδιαστική σύλληψη του δημοφιλούς δημάρχου Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου — ο οποίος θεωρείται ο πιθανότερος αντίπαλος του Ερντογάν στις επόμενες προεδρικές εκλογές — πυροδότησε κύμα διαδηλώσεων και φυγή κεφαλαίων.
Η Κεντρική Τράπεζα υποχρεώθηκε σε επείγουσα αύξηση των επιτοκίων και παρεμβάσεις στη συναλλαγματική αγορά ύψους δισεκατομμυρίων. Το κόστος δανεισμού για τις επιχειρήσεις εκτοξεύθηκε, οδηγώντας σε επιβράδυνση των επενδύσεων και απολύσεις. Η ανατίμηση της λίρας κατέστησε τις τουρκικές εξαγωγές λιγότερο ανταγωνιστικές, πλήττοντας ιδιαίτερα τον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας.
Παρά τα εντυπωσιακά δημοσιονομικά επιτεύγματα του Σιμσέκ — όπως η συρρίκνωση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών και η έξοδος από το τοξικό καθεστώς προστασίας καταθέσεων KKM — η δυσαρέσκεια στο εσωτερικό εντείνεται. Δημοσκοπήσεις δείχνουν πως ο Ερντογάν θα έχανε αν διεξάγονταν σήμερα προεδρικές εκλογές. Κυκλοφορούν φήμες ότι σχεδιάζει την απομάκρυνση του Σιμσέκ και του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας, Φατίχ Καραχάν, κάτι που ενδέχεται να προκαλέσει νέους κραδασμούς στις αγορές, αναφέρουν οι FT.
Η καταστολή εντείνεται. Αντιπολιτευόμενοι πολιτικοί και δημοσιογράφοι διώκονται, ενώ ακόμη και επιχειρηματίες που επικρίνουν την κυβέρνηση στοχοποιούνται για «παραπληροφόρηση». Η Δύση προς το παρόν παραμένει σιωπηλή, λόγω της γεωστρατηγικής σημασίας της Τουρκίας, αλλά οι επενδυτές προειδοποιούν πως το ρίσκο αυταρχισμού δεν μπορεί να αγνοηθεί για πολύ.
Καθώς η οικονομική πίεση βαθαίνει και η πολιτική ένταση κλιμακώνεται, ο Ερντογάν βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα θεμελιώδες δίλημμα: να συνεχίσει την πορεία λιτότητας και σταθεροποίησης, ρισκάροντας την κοινωνική του βάση — ή να επιστρέψει στις επεκτατικές πολιτικές του παρελθόντος, με τίμημα την αξιοπιστία της χώρας στις διεθνείς αγορές.
Επιστροφή ξένων επενδυτών μέσω ETF στο χρηματιστήριο της Τουρκίας
Οι εισροές σε τουρκικά χρηματιστηριακά αμοιβαία κεφάλαια (ETF) που διαπραγματεύονται στο εξωτερικό –και λειτουργούν ως βαρόμετρο του διεθνούς επενδυτικού ενδιαφέροντος για τις τουρκικές μετοχές– καταγράφουν σημάδια αναθέρμανσης του ενδιαφέροντος για το χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης, το οποίο έχει μείνει στο περιθώριο της φετινής ανόδου των αναδυόμενων αγορών, αναφέρει το Bloomberg.
Το iShares MSCI Turkey ETF, με περιουσιακά στοιχεία ύψους 154 εκατ. δολαρίων και επενδυτικό πεδίο τον δείκτη MSCI Turkey, έχει προσελκύσει εισροές 21,4 εκατ. δολαρίων μέσα στον Ιούνιο – σε τροχιά για τον καλύτερο μήνα του εδώ και δύο χρόνια. Παρόμοια προϊόντα καταγράφουν επίσης αυξημένες εισροές, συμβάλλοντας στην καλύτερη μηνιαία επίδοση του δείκτη Borsa Istanbul 100 από τον περασμένο Νοέμβριο.
Οι τουρκικές μετοχές έχουν εμφανίσει έντονες διακυμάνσεις φέτος, επηρεασμένες από πολιτικές αναταράξεις και τη διακοπή του κύκλου νομισματικής χαλάρωσης της χώρας. Ωστόσο, με τον πληθωρισμό να ακολουθεί ξανά καθοδική πορεία και τις προσδοκίες για μειώσεις επιτοκίων να ενισχύονται, η τουρκική χρηματιστηριακή αγορά καθίσταται σταδιακά πιο ελκυστική.
«Σε αντίθεση με το συνεχώς μεταβαλλόμενο επενδυτικό κλίμα των εγχώριων επενδυτών, υπάρχει ορατό ξένο ενδιαφέρον για τις τουρκικές μετοχές φέτος – έστω και αν δεν είναι μεγάλης έκτασης», δήλωσε στο Bloomberg ο Can Oksun, senior trader στην Global Securities στην Κωνσταντινούπολη. «Οι προσδοκίες για μείωση επιτοκίων, τα καλύτερα του αναμενομένου στοιχεία πληθωρισμού του Μαΐου και η σχετική απομόνωση της Τουρκίας από την εμπορική σύγκρουση ΗΠΑ έχουν ενισχύσει τα στοιχήματα υπέρ των τουρκικών μετοχών».
Οι παραπάνω εξελίξεις, σε συνδυασμό με την πεποίθηση ότι ο υπουργός Οικονομικών Μεχμέτ Σιμσέκ θα συνεχίσει να επαναφέρει την τουρκική οικονομία σε ορθόδοξες ράγες, συνέβαλαν στην άνοδο του δείκτη Borsa Istanbul 100 κατά 3,1% μέσα στον Ιούνιο, περιορίζοντας τη σωρευτική πτώση του για το 2025 στο 5,4%. Την ίδια ώρα, ο δείκτης MSCI Αναδυόμενων Αγορών καταγράφει άνοδο 14% από τις αρχές του έτους.
