Στη γραφική πόλη της Σίντρα, λίγο έξω από την Λισαβόνα της Πορτογαλίας, ξεκίνησε χθες το ετήσιο συνέδριο που διοργανώνει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), προσκαλώντας τους κεντρικούς τραπεζίτες των ισχυρότερων οικονομιών στον κόσμο και παράγοντες του τραπεζικού συστήματος. Η χρονική συγκυρία αποτελεί ένα περίπλοκο παζλ. Το δολάριο κατέγραψε φέτος τη μεγαλύτερη εξαμηνιαία πτώση από τον τερματισμό του συστήματος σταθερών ισοτιμιών Μπρέντον Γουντς, επιβεβαιώνοντας ότι κάμπτεται η επενδυτική εμπιστοσύνη στις ΗΠΑ από τον εμπορικό πόλεμο και το «μεγάλο, όμορφο» φορολογικό νομοσχέδιο του Αμερικανού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ. Αλλά οι προκλήσεις δεν σταματούν εκεί.
Το πολεμικό μέτωπο στη Μέση Ανατολή αποτελεί μια διαρκή απειλή στο παγκόσμιο εμπόριο, τις τιμές του πετρελαίου και κατ’ επέκταση τον πληθωρισμό, ενώ η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία συνεχίζεται επί τέταρτο διαδοχικό έτος, γεγονός που αναγκάζει τα ευρωπαϊκά κράτη του ΝΑΤΟ να υπερδιπλασιάσουν τις αμυντικές δαπάνες τους. Τα κρυπτονομίσματα αποτελούν ένα ακόμη ακανθώδες ζήτημα για τους κεντρικούς τραπεζίτες, με την ΕΚΤ να έχει εκφράσει φόβους από τη μεγάλη στήριξη του Τραμπ σε αυτά, γεγονός που μπορεί να δημιουργήσει κινδύνους στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα εάν δεν ληφθούν οι απαραίτητες δικλείδες ασφαλείας. Η ανησυχία αυτή είχε αναφερθεί σε έκθεση της ΕΚΤ που είχε διαρρεύσει στο ειδησεογραφικό οργανισμό Politico.
Όπως τόνισε η Κριστίν Λαγκάρντ στην εισαγωγική ομιλία που έδωσε χθες στη Σίντρα, όπου το Φόρουμ της ΕΚΤ θα λάβει χώρα έως τις 2 Ιουλίου, «ο κόσμος έχει εξελιχθεί σημαντικά κατά τη διάρκεια της τελευταίας τετραετίας». «Ορισμένα από τα θέματα που μας προβλημάτιζαν περισσότερο το 2021 – συμπεριλαμβανομένου του πληθωρισμού που ήταν πολύ χαμηλός για πολύ καιρό – έχουν πάρει μια διαφορετική τροπή». Η κεντρική τραπεζίτης της Ευρωζώνης υπογράμμισε πως η γεωπολιτική, η ψηφιοποίηση, η αυξημένη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, το δημογραφικό και η απειλή της βιωσιμότητας του περιβάλλοντος, είναι πια κάποια από τα καίρια ζητήματα.
«Το βασικό ερώτημα είναι: πώς χαράσσεις νομισματική πολιτική κάτω από αυτό το περιβάλλον;» δήλωσε στο Reuters η Ιζαμπέλ Ματέος Λάγκο, επικεφαλής οικονομολόγος στην BNP Paribas που θα παραστεί στο Φόρουμ. Παράγοντες του τραπεζικού κλάδου ελπίζουν πως θα λάβουν κάποιες ενδείξεις από τον πρόεδρο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed), την Λαγκάρντ και τους διοικητές των κεντρικών τραπεζών της Ιαπωνίας, της Βρετανίας και της Νότιας Κορέας. Η προσοχή θα είναι στραμμένη ιδιαίτερα στον Πάουελ, ο οποίος δέχεται πιέσεις από τον Τραμπ να μειώσει τα επιτόκια την ώρα που οι δασμοί κρύβουν τον κίνδυνο νέων ανατιμήσεων στην πραγματική οικονομία. Την περασμένη εβδομάδα, μάλιστα, ο Αμερικανός πρόεδρος αποκάλυψε στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ πως εξετάζει πέντε με έξι υποψηφίους για να αντικαταστήσουν τον Πάουελ όταν λήξει η θητεία του, τον Μάιο του 2026.
Τα σχόλια του Τραμπ, που θίγουν την ανεξαρτησία της Fed, μαζί με τον εμπορικό πόλεμο και το πολυδάπανο φορολογικό νομοσχέδιο της κυβέρνησης των Ρεπουμπλικάνων έχουν αποδυναμώσει το δολάριο, με την ισοτιμία του απέναντι ενός καλαθιού νομισμάτων να έχει υποχωρήσει στο χαμηλό 52ετίας. Η πτώση του δολαρίου παραπέμπει στις απώλειες της τάξεως του 15% που είχαν καταγραφεί μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 1973 όταν καταργήθηκε το σύστημα Μπρέντον Γουντς. Μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2025 έχει απολέσει πάνω από το 10% της αξίας του.
Όπως επισημαίνουν μεγάλοι επενδυτές και διαχειριστές κεφαλαίων στους Financial Times, αμφισβητείται το κύρος του δολαρίου ως το απόλυτο αποθεματικό νόμισμα. Πρόσφατα, μάλιστα, η επικεφαλής της ΕΚΤ δήλωσε πως ανοίγεται μια ευκαιρία για να διεκδικήσει το ευρώ έναν μεγαλύτερο ρόλο στις διεθνείς αγορές. Ήδη το δολάριο κινείται στο χαμηλό τετραετίας έναντι του ευρώ στο 1:1,17. Σύμφωνα με έρευνα του Επίσημου Φόρουμ Νομισματικών και Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων (OMFIF), το 16% των 75 κεντρικών τραπεζιτών που ερωτήθηκαν, σχεδιάζουν να αυξήσουν τις τοποθετήσεις τους στο ευρώ μέσα στους επόμενους 12 με 24 μήνες, καθιστώντας το ως το πιο δημοφιλές νόμισμα και υπερβαίνοντας την ελκυστικότητα του χρυσού.
