Θανατηφόρα ζέστη, η νέα κλιματική πραγματικότητα στην Ευρώπη

Περίπου 4.500 άνθρωποι ενδέχεται να χάσουν τη ζωή τους τις επόμενες τρεις ημέρες εξαιτίας του ακραίου καύσωνα λένε ειδικοί. Alert ΠΟΥ

Ζεστός Καιρός - Καύσωνας © ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ/EUROKINISSI

Η Ευρώπη οφείλει να δράσει άμεσα για να αντιμετωπίσει την ακραία ζέστη, τα κύματα καύσωνα, καθώς οι θερμοκρασίες ξεπερνούν τους 40 βαθμούς Κελσίου και χιλιάδες υπερβάλλοντες θάνατοι προβλέπονται τις επόμενες ημέρες.

Η Νότια Ευρώπη βρίσκεται στο έλεος ενός ισχυρού κύματος καύσωνα, με τη θερμοκρασία να φτάνει τους 46 βαθμούς Κελσίου στην Ουέλβα της Ισπανίας — νέο εθνικό ρεκόρ για μήνα Ιούνιο. Αντίστοιχα ακραίες θερμοκρασίες πλήττουν την Ιταλία, την Ελλάδα, την Πορτογαλία και τα Δυτικά Βαλκάνια, συνοδευόμενες από πυρκαγιές και ανθρώπινες απώλειες, αναφέρει το Politico.

Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας απηύθυνε τη Δευτέρα αυστηρή προειδοποίηση, καλώντας σε άμεση δράση για την αποτροπή δεκάδων χιλιάδων «αχρείαστων και σε μεγάλο βαθμό θανάτων που μπορούν να αποτραπούν».

«Δεν τίθεται πλέον ζήτημα για το αν θα υπάρξει καύσωνας, αλλά για το πόσους θα βιώσουμε φέτος και πόσο θα διαρκέσουν», δήλωσε η Μαρισόλ Ιγκλέσιας Γκονζάλεθ, τεχνική υπεύθυνη για την κλιματική αλλαγή και την υγεία στον ΠΟΥ στη Βόννη.

Όσον αφορά τον αριθμό των ανθρώπων που διατρέχουν κίνδυνο, ο στατιστικολόγος Πιερ Μασλό από τη Σχολή Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου ανέφερε στο Politico ότι το παρόν κύμα καύσωνα θα μπορούσε να προκαλέσει πάνω από 4.500 υπερβάλλοντες θανάτους από τις 30 Ιουνίου έως τις 3 Ιουλίου. Οι χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά θανάτων εκτιμάται ότι θα είναι η Ιταλία, η Κροατία, η Σλοβενία και το Λουξεμβούργο.

«Οι χειρότερες ημέρες πιθανότατα θα είναι η Τρίτη και η Τετάρτη», δήλωσε ο ίδιος.

Ο καύσωνας προκαλεί περισσότερους από 175.000 θανάτους κάθε χρόνο στην ευρωπαϊκή περιφέρεια του ΠΟΥ, η οποία εκτείνεται από την Ισλανδία έως τη Ρωσία. Μεγάλη μελέτη που συνυπέγραψε ο Μασλό και δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο, καλύπτοντας 854 ευρωπαϊκές πόλεις, προειδοποιεί ότι οι θάνατοι από ζέστη θα αυξηθούν ραγδαία εάν δεν δοθεί προτεραιότητα στην κλιματική προσαρμογή.

Τη Δευτέρα, ο ΠΟΥ επανέλαβε ότι η κλιματική αλλαγή — η οποία τροφοδοτείται από την καύση ορυκτών καυσίμων — οδηγεί σε συχνότερους, πιο έντονους και πιο επικίνδυνους καύσωνες, με αυξανόμενες επιπτώσεις στην υγεία και στους θανάτους, αναφέρει το Politico.

Στην Ισπανία, σχεδόν τα δύο τρίτα των δήμων έχουν τεθεί σε κατάσταση προειδοποίησης για κινδύνους υγείας, σύμφωνα με τα στοιχεία της εθνικής μετεωρολογικής υπηρεσίας Aemet. Σε 804 περιοχές έχει εκδοθεί προειδοποίηση υψηλότερου επιπέδου. Εκπρόσωπος της υπηρεσίας ανέφερε ότι η έντονη ζέστη θα διαρκέσει έως τις 3 Ιουλίου. Παρόμοιες προειδοποιήσεις ισχύουν στη Γαλλία, την Ιταλία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα.

Η ελληνική κυβέρνηση έχει προειδοποιήσει για αυξημένη ατμοσφαιρική ρύπανση λόγω των πυρκαγιών που μαίνονται σε παραθαλάσσιες περιοχές κοντά στην Αθήνα. Στην Τουρκία, περισσότεροι από 50.000 άνθρωποι έχουν απομακρυνθεί, κυρίως εξαιτίας πυρκαγιάς κοντά στη Σμύρνη.

Στην Αλβανία, αναφέρθηκαν 26 πυρκαγιές μεταξύ Κυριακής και Δευτέρας, ενώ στη Σερβία οι μετεωρολόγοι δήλωσαν ότι την περασμένη Πέμπτη καταγράφηκε η πιο ζεστή ημέρα από τότε που άρχισαν οι μετρήσεις, τον 19ο αιώνα.

Οι κλιματικές αλλαγές δεν επηρεάζουν μόνο το μέγεθος, αλλά και τη διάρκεια και τη συχνότητα των καυσώνων. Ταυτόχρονα, οι θερμοκρασίες στη Μεσόγειο έχουν φτάσει σε επίπεδα που μπορεί να προκαλέσουν θαλάσσιους θερμικούς κυματισμούς, εντείνοντας ακόμα περισσότερο τις ακραίες θερμοκρασίες στην ξηρά.

ΠΟΥ: Προειδοποιήσεις και συστάσεις

Ο ΠΟΥ συνιστά στους πολίτες να παραμένουν ενυδατωμένοι, να αποφεύγουν την έκθεση στη μεσημεριανή ζέστη και να διατηρούν δροσερό το σπίτι τους, ιδιαίτερα όσοι ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες — όπως οι ηλικιωμένοι, τα παιδιά, οι εργαζόμενοι σε εξωτερικούς χώρους, οι έγκυες και τα άτομα με χρόνιες παθήσεις. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί σε όσους λαμβάνουν φάρμακα όπως αντικαταθλιπτικά ή αγωγές για την αρτηριακή πίεση, καθώς αυτά ενδέχεται να επηρεάζουν την ικανότητα ρύθμισης της θερμοκρασίας του σώματος, υπογράμμισε η Ιγκλέσιας Γκονζάλεθ.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, το ζήτημα δεν είναι μόνο η διαχείριση των καυσώνων όταν εκδηλώνονται, αλλά και η συνολική ετοιμότητα των κρατών. Σε έρευνα του 2022, μόνο 21 από τις 57 χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας του ΠΟΥ δήλωσαν ότι διαθέτουν εθνικό σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση της ζέστης. Από αυτές, οι 14 ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Από τις βασικές συστάσεις του ΠΟΥ, οι πιο συχνά εφαρμοζόμενες είναι τα έγκαιρα συστήματα συναγερμού και οι εκστρατείες επικοινωνίας. Ωστόσο, οι χώρες υστερούν στην προετοιμασία των συστημάτων υγείας τους και στην πρόληψη της έκθεσης στη ζέστη μέσω καλύτερου αστικού σχεδιασμού, δήλωσε ο Yglesias Gonzalez.

Ο ΠΟΥ θα εκδώσει νέες ενημερωμένες οδηγίες για τις κυβερνήσεις τον επόμενο χρόνο, συμπεριλαμβανομένων συμβουλών για στρατηγικές «ψύξης με επίκεντρο τον άνθρωπο» σε αστικό και περιφερειακό επίπεδο για την προστασία των ανθρώπων από τη ζέστη.