Η πρωθυπουργός της Ταϊλάνδης, Παετονγκτάρν Σιναουάτρα, κόρη του έκπτωτου ηγέτη Θάκσιν και ανιψιά της επίσης έκπτωτης Γινγκλούκ, βρίσκεται στο επίκεντρο μιας πολλαπλής κρίσης που συνταράσσει την πολιτική σκηνή της χώρας. Η πρόσφατη απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου να τη θέσει σε διαθεσιμότητα λόγω διερεύνησης για ηθικά παραπτώματα, ενδέχεται να σημάνει το τέλος της σύντομης θητείας της και να τη μετατρέψει στο τρίτο μέλος της δυναστείας Σιναουάτρα που χάνει την εξουσία εντός 20 ετών.
Πέρα όμως από την προσωπική της τύχη, το ερώτημα που πλανάται στη Μπανγκόκ είναι ευρύτερο: μπορεί η κυβέρνηση να επιβιώσει από τις αλλεπάλληλες κρίσεις που την περιβάλλουν ή πλησιάζουμε σε μια νέα εκλογική ή ακόμα και στρατιωτική εκτροπή;
Κρίση συνοχής στον κυβερνητικό συνασπισμό
Το πρώτο σημάδι ρήγματος ήρθε με την αποχώρηση του κόμματος Bhumjaithai, του μεγαλύτερου εταίρου του κυβερνητικού συνασπισμού, που διατηρούσε 69 βουλευτές στο κοινοβούλιο των 495 μελών. Παρά τις διαβεβαιώσεις των υπόλοιπων εννέα κομμάτων ότι στηρίζουν ακόμη το κόμμα Pheu Thai της Παετονγκτάρν, οι ισορροπίες παραμένουν εύθραυστες. Ο κυβερνητικός συνασπισμός αριθμεί σήμερα 255 έδρες, οριακά πάνω από το όριο πλειοψηφίας, όμως ακόμη και η αποχώρηση ενός μικρού εταίρου θα μπορούσε να προκαλέσει κατάρρευση.
Αναλυτές όπως ο Ναπόν Τζατουσριπιτάκ εκτιμούν ότι η πίεση στους συμμάχους της κυβέρνησης θα ενταθεί, καθώς οι διαδηλώσεις στο δρόμο πυκνώνουν. «Η πολιτική πίεση να αποστασιοποιηθούν από μια βυθιζόμενη κυβέρνηση είναι ισχυρή και θα αυξηθεί», σημειώνει χαρακτηριστικά. Αν ο συνασπισμός διαλυθεί, η κυβέρνηση θα χάσει τη νομιμοποίησή της, ακόμη κι αν παραμείνει τυπικά στην εξουσία. Ουσιαστικά, θα οδηγούμαστε σε κοινοβουλευτικό αδιέξοδο.
Φάσμα πρόωρων εκλογών
Το δεύτερο σενάριο αφορά τη διάλυση της Βουλής. Η κατάσταση γίνεται πιο κρίσιμη καθώς πλησιάζει η ψήφιση του ετήσιου προϋπολογισμού. Αν αυτός απορριφθεί, η συνήθης συνταγματική διαδικασία είναι η διάλυση του κοινοβουλίου και η προκήρυξη εκλογών εντός 45-60 ημερών.
Ωστόσο, καθώς η Παετονγκτάρν είναι σε διαθεσιμότητα, δεν μπορεί να διαλύσει η ίδια τη Βουλή. Τη σχετική αρμοδιότητα έχει προσωρινά ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Σουρίγια Τζουνγκρουνγκρεανγκίτ, ο οποίος αναμένεται να παραδώσει την ηγεσία στον Φουμτάμ Βετσαγιατσάι τις επόμενες μέρες.
Η αντιπολίτευση, με προεξάρχον το κόμμα του Λαού, ζητά ήδη πρόωρες εκλογές, ως τη μόνη διέξοδο από το αδιέξοδο. Κάποιοι σχολιαστές προειδοποιούν πως όσο παρατείνεται η αβεβαιότητα, αυξάνεται ο κίνδυνος στρατιωτικής παρέμβασης — ένας γνωστός μηχανισμός «επαναφοράς τάξης» στην ταϊλανδική ιστορία.
Μαζικές διαδηλώσεις
Στα τέλη Ιουνίου, περισσότεροι από 20.000 διαδηλωτές κατέκλυσαν τους δρόμους της Μπανγκόκ ζητώντας την παραίτηση της Παετονγκτάρν — μια από τις μεγαλύτερες κινητοποιήσεις των τελευταίων ετών. Οι διαδηλωτές κρατούσαν πλακάτ με συνθήματα όπως «προδότρα» και χρησιμοποίησαν σύμβολα που παρέπεμπαν σε προηγούμενα κινήματα κατά της οικογένειας Σιναουάτρα: κίτρινα χρώματα, τη σημαία της Ταϊλάνδης και ιστορικά συνθήματα.
Πολλοί από τους διοργανωτές είχαν συμμετάσχει στις διαδηλώσεις που προηγήθηκαν των πραξικοπημάτων του 2006 και του 2014, που ανέτρεψαν αντίστοιχα τον Θάκσιν και τη Γινγκλούκ Σιναουάτρα. Αν και επισήμως δηλώνουν ότι δεν επιθυμούν νέα στρατιωτική επέμβαση, ορισμένοι αφήνουν υπονοούμενα πως αν αυτή συμβεί, «δεν θα ενοχληθούν».
Κλιμακούμενη ένταση με την Καμπότζη
Η πολιτική κρίση επιδεινώνεται από την επιδείνωση των σχέσεων με τη γειτονική Καμπότζη. Το επίκεντρο βρίσκεται στην αμφισβητούμενη περιοχή Τσονγκ Μποκ, όπου στις 28 Μαΐου σημειώθηκε ανταλλαγή πυρών μεταξύ των δυνάμεων των δύο χωρών, με αποτέλεσμα τον θάνατο ενός Καμποτζιανού στρατιώτη.
Η ένταση κορυφώθηκε όταν η Καμπότζη προσέφυγε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για τέσσερα συνοριακά ζητήματα, κάτι που η Ταϊλάνδη απορρίπτει, προτιμώντας διμερείς συνομιλίες. Η κατάσταση πήρε εκρηκτική διάσταση μετά τη διαρροή τηλεφωνικής συνομιλίας της Παετονγκτάρν με τον ισχυρό άνδρα και πρώην ηγέτη της Καμπότζης, Χουν Σεν — συνομιλία που ο ίδιος ανήρτησε στο Facebook προκαλώντας θύελλα στη δημόσια σφαίρα.
Σε αυτήν, η Παετονγκτάρν εμφανίζεται να επιχειρεί να αποκλιμακώσει την ένταση, αλλά το κοινό εξέλαβε τη στάση της ως υποχωρητική. Η σύγκρουση πλέον δεν αφορά μόνο τα σύνορα αλλά και δύο πολιτικές δυναστείες που ανταγωνίζονται για επιρροή στη Νοτιοανατολική Ασία: τους Σιναουάτρα και τους Χουν.
Καθώς όλα τα μέτωπα – εσωτερικά, εξωτερικά και θεσμικά – συγκλίνουν, η Ταϊλάνδη βρίσκεται μπροστά σε ένα επικίνδυνο σταυροδρόμι. Εάν η Παετονγκτάρν κριθεί ένοχη για παραπτώματα, δεν αποκλείεται η ανατροπή της να γίνει καταλύτης για πλήρη επαναδιαμόρφωση του πολιτικού χάρτη.
Εκλογές, μεταβατική κυβέρνηση, ή ακόμη και νέα στρατιωτική επέμβαση — όλα είναι στο τραπέζι, σε μια χώρα που ήδη μετρά 13 πραξικοπήματα τα τελευταία 90 χρόνια. Το επόμενο διάστημα θα είναι κρίσιμο για τη δημοκρατική πορεία της Ταϊλάνδης, αλλά και για τις ισορροπίες στην ευρύτερη περιοχή.
