Το ευρωπαϊκό σύστημα ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες, με τους πιλότους, τις αεροπορικές εταιρείες και τις αρχές να προειδοποιούν για ένα ιδιαίτερα δύσκολο καλοκαίρι στις πτήσεις.
Η αναγγελία απεργιών από τους Γάλλους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας για σήμερα Πέμπτη και αύριο Παρασκευή 4/7 αποτελεί το πιο πρόσφατο προμήνυμα των προβλημάτων που αναμένονται να ταλαιπωρήσουν τους ταξιδιώτες.
Χιλιάδες πτήσεις ακυρώνονται ή αναμένεται να ακυρωθούν
Περισσότερες από 1.500 πτήσεις ακυρώθηκαν σήμερα και αύριο (3-4 Ιουλίου), επηρεάζοντας σχεδόν 300.000 επιβάτες, λόγω της απεργίας των Γάλλων ελεγκτών. Σήμερα, Πέμπτη, ακυρώθηκαν 933 λόγω της απεργίας, παραμονή της έναρξης των σχολικών διακοπών στη Γαλλία. Το ποσοστό συμμετοχής στην απεργία ανήλθε στο 26,2%, με 272 ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας να συμμετέχουν από το σύνολο των 1.000 εργαζομένων.
Οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας στη Γαλλία απεργούν διεκδικώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας. Διαμαρτύρονται για υπερκόπωση και εξουθένωση, λόγω της έλλειψης προσωπικού και του πεπαλαιωμένου εξοπλισμού. Η κινητοποίησή τους αναμένεται να προκαλέσει σοβαρές αναταράξεις στις αεροπορικές μετακινήσεις, ενόψει της θερινής περιόδου.
Η γαλλική υπηρεσία πολιτικής αεροπορίας (DGAC) ζήτησε από τις εταιρείες να μειώσουν τον αριθμό των πτήσεων προς και από τη χώρα, συμπεριλαμβανομένων των πτήσεων στο αεροδρόμιο Roissy Charles de Gaulle του Παρισιού, ένα από τα πιο πολυσύχναστα της Ευρώπης, λόγω των απεργιακών κινητοποιήσεων.
Η Air France, η μεγαλύτερη αεροπορική εταιρεία της Γαλλίας, δήλωσε ότι είχε προσαρμόσει το πρόγραμμα πτήσεων της, χωρίς να δώσει λεπτομέρειες, αλλά ότι διατηρεί τις πτήσεις μεγάλων αποστάσεων.
Υποστελεχωμένο το ευρωπαϊκό σύστημα ελέγχου
Κύρια αιτία των προβλημάτων είναι η κατακερματισμένη και υποστελεχωμένη φύση του ευρωπαϊκού συστήματος ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας, που είναι υπερφορτωμένο και αδυνατεί να ανταποκριθεί στην αυξανόμενη ζήτηση.
Οι ελεγκτές δηλώνουν ότι εργάζονται υπό συνθήκες έντονης κόπωσης και πίεσης, ενώ από την άλλη πλευρά, εταιρείες όπως η Ryanair ζητούν άμεση πολιτική παρέμβαση για να διασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία των πτήσεων.
Ο Φρεντερίκ Ντελό, αντιπρόεδρος για την Ευρώπη της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας, τόνισε ότι οι απεργίες στη Γαλλία θα έχουν σίγουρα αρνητικές συνέπειες σε όλο το ευρωπαϊκό δίκτυο, προκαλώντας καθυστερήσεις που δημιουργούν «κυκλοφοριακή συμφόρηση». Καθώς οι ελεγκτές αναγκάζονται να κρατούν αεροπλάνα κοντά στα αεροδρόμια και να μειώνουν την ταχύτητα των πτήσεων, όλο το σύστημα επιβραδύνεται και τα προβλήματα διογκώνονται μέχρι να επιλυθούν.
Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, καθώς κάθε καλοκαίρι από την περίοδο μετά την πανδημία του Covid-19 έχει αποδειχτεί χειρότερο από το προηγούμενο. Ο περιορισμένος χώρος εναέριας κυκλοφορίας και οι περιορισμοί σε αεροδρόμια και διαδρόμους προσγείωσης δημιουργούν ένα ευάλωτο σύστημα όπου οποιαδήποτε διαταραχή προκαλεί μεγάλη αναστάτωση.
Ο Επίτροπος Μεταφορών της ΕΕ, Αποστόλος Τζιτζικώστας, επισήμανε σε επιστολή του προς τους υπουργούς Μεταφορών ότι οι καθυστερήσεις πέρυσι ήταν οι χειρότερες των τελευταίων 25 ετών και η φετινή χρονιά πιθανότατα θα επιδεινωθεί, δεδομένης της αύξησης της ζήτησης — από 35.000 πτήσεις την ημέρα το καλοκαίρι του 2024 σε αναμενόμενες 38.000 φέτος. Παράλληλα, η έλλειψη προσωπικού σε αρκετούς φορείς διαχείρισης εναέριας κυκλοφορίας αποτελεί κρίσιμο πρόβλημα, το οποίο όμως δεν μπορεί να λυθεί γρήγορα, καθώς η εκπαίδευση νέων ελεγκτών απαιτεί τουλάχιστον τρία χρόνια.
Η Ryanair κάλεσε την φον ντερ Λάϊεν να παραιτηθεί
Στο μεταξύ, οι αεροπορικές εταιρείες, και κυρίως η Ryanair, ασκούν έντονη κριτική σε ορισμένους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας για την κακή διαχείριση και την υποστελέχωση. Η εταιρεία κάλεσε μάλιστα την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν «να παραιτηθεί» αν δεν μπορέσει να βελτιώσει και μετασχηματίσει το ευρωπαϊκό σύστημα εναερίου κυκλοφορίας.
Η Ryanair δημοσίευσε τη «Λίγκα των Καθυστερήσεων», κατάταξη που δείχνει τις χώρες με τις μεγαλύτερες καθυστερήσεις, όπου η Γαλλία, η Ισπανία, η Γερμανία, η Πορτογαλία και το Ηνωμένο Βασίλειο καταλαμβάνουν τις χειρότερες θέσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ryanair, μόνο η Γαλλία ευθύνεται για καθυστερήσεις σε πάνω από 26.000 πτήσεις της μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2025, επηρεάζοντας σχεδόν 4,7 εκατομμύρια επιβάτες.
Από την πλευρά της, η Γαλλική Υπηρεσία Μεταφορών απάντησε πως ο έλεγχος εναέριας κυκλοφορίας είναι μόνο η τρίτη πιο κοινή αιτία καθυστερήσεων στην Ευρώπη, μετά τις ευθύνες που αποδίδονται στις ίδιες τις αεροπορικές εταιρείες. Επίσης, επεσήμανε ότι ο πυκνά χρησιμοποιούμενος ευρωπαϊκός εναέριος χώρος επιβαρύνεται από γεωπολιτικές και αμυντικές απαιτήσεις που περιορίζουν τη λειτουργία του.
Το ευρωπαϊκό σύστημα είναι κορεσμένο και η γεωπολιτική ένταση, ιδίως λόγω της κρίσης στη Μέση Ανατολή και του πολέμου στην Ουκρανία, αυξάνει την πολυπλοκότητα της διαχείρισης της κυκλοφορίας, με ορισμένους τομείς να αντιμετωπίζουν έως και 40% περισσότερες πτήσεις σε σχέση με το 2019.
Συνολικά, η αυξημένη ζήτηση οδηγεί σε κόπωση τόσο των πιλότων όσο και των ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας, θέτοντας σε κίνδυνο την ασφάλεια. Οι προκλήσεις που φέρνει το καλοκαίρι του 2025 προμηνύουν ένα δύσκολο διάστημα για τον ευρωπαϊκό αεροπορικό κλάδο, τους ταξιδιώτες και τους ίδιους τους εργαζόμενους στον έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας.
